به گزارش ماين نيوز، بر اساس محاسبات صورت گرفته، ذخاير قطعي اين معدن 8 هزار و 521 تن تعيين شده كه به همراه 120 معدنكاري كه در آن فعاليت دارند سالانه حدود 40 تن انواع فيروزه را به نام‌هاي عجمي، شجري، ابوي، توفان و شكوفه استخراج كرده و به بازار عرضه مي‌كند.
البته معدن فيروزه نيشابور از حدود 80 سال پيش توسط دولت اداره مي‌شد كه به عقيده برخي از فعالان كنوني آن به‌دليل عدم آگاهي و تجربه كافي مديران قبلي از نحوه استخراج فيروزه كارنامه چندان موفقي را نداشته است. اين درحالي است كه از حدود چند سال پیش و طي فرآيندي حمايتي حق بهره‌برداري اين معدن به اهالي 2 روستاي مجاور به نام‌هاي عليا و سفلا به مدت 25 واگذار شده است كه اهالي در قالب تشكيل شركت تعاوني روستايي هم‌اكنون به شغل خريد و فروش و استخراج فيروزه مشغول هستند.
در اين زمينه يكي از اهالي روستا كه از سال‌هاي پيش در معدن مشغول به كار بوده و تمايلي براي معرفي خود ندارد بيان کرد: شركت تعاوني معدن فيروزه نيشابور هم‌اكنون با حدود ۳۴۲ نفر عضو كه همگي از اهالي روستا هستند به فعاليت مشغول است و براي دستيابي به توليد ظرفيت اسمي خود روزانه بين ۱۰ تا ۲۰ كيلوگرم استخراج را انجام مي‌دهد.
وي درباره نحوه فروش فيروزههاي استخراج شده گفت: پس از جمع شدن فيروزه‌ها و درجه‌بندي آنها، در يك بازه زماني ۲ تا ۳ ماهه مديران تعاوني با صدور اطلاعيه‌هايي نسبت به برگزاري حراجهاي حضوري اقدام كرده تا فيروزههاي خام استخراج شده با بالاترين قيمت به فروش گذاشته شوند.
وي درباره حجم و قيمت فيروزه‌ها در حراج، گفت: معمولا فيروزه‌ها كه به صورت درجه يك و ۲ تعيين شده‌اند در وزن‌هاي حدود ۱۰۰ كيلوگرمي و با قيمت پايه حداقل ۱۰ ميليون تومان به حراج گذاشته مي‌شوند كه در برخي از مواقع قيمت نهايي به مرز ۲۰ ميليون تومان نيز مي‌رسد.
اين كارگر باسابقه معدن يادآور شد: من معتقدم درآمد حاصل از معدن فيروزه از درآمد بانك ملي نيز بيشتر است به‌گونه‌اي كه اكثر سهامداران اين تعاوني سالانه سودهاي بالاي ۱۰ ميليون تومان عايدشان مي‌شود. وي درباره نحوه استخراج گفت: براي استخرج چاره‌اي جز بكارگيري مواد منفجره وجود ندارد كه در برخي مواقع اين انفجارها خساراتي را نيز به منابع طبيعي وارد مي‌آورد.
ارزش افزوده ۱۳۰۰ برابريدرحالي كه بزرگ‌ترين معدن فيروزه جهان به جهت فقدان علم هنوز با تكنولوژي قديمي و با استفاده از مواد منفجره به استخراج مشغول بوده و از اين رهگذر صدمات جبران‌ناپذيري را به معدن وارد مي‌آورد، در كشورهايي همچون آمريكا و هند كه معادن آنها از لحاظ كيفيت در مقابل فيروزه نيشابور حرفي براي گفتن ندارد، استخراج با روش‌هاي علمي باعث شده تا هر روزه شاهد ارزش افزوده در محصولات استخراج شده آنها باشيم.
در اين رابطه علي مروي نماينده نيشابور در مجلس شوراي اسلامي و مدير موزه علوم زمين سازمان زمين‌شناسي معتقد است: استفاده از انفجار براي استخراج فيروزه نيشابور باعث وارد آمدن آسيب به رگه‌هاي فيروزه و شكسته‌شدن و كوچك‌تر شدن سنگ‌های فيروزه‌اي به دست آمده شود. به‌گونه‌اي كه استخراج سنتي فيروزه موجبات كاهش شديد قيمت اين محصول با ارزش را فراهم آورده است. به گزارش ماین نیوز، مروي مي‌افزايد: آمريكا توانسته است با استفاده از تكنولوژي پيشرفته در استخراج فيروزه و بازاريابي مناسب، سنگ فيروزه معادن آريزونا را كه از نظر كيفيت قابل مقايسه با سنگ فيروزه نيشابور نيست تا ۳۰ برابر قيمت در جهان به فروش برساند و اين در حالي است كه با استفاده از تكنولوژي‌هاي نوين در هنگام استخراج و بازاريابي مناسب، فيروزه نيشابور تا ۱۳۰۰ برابر قيمت سنگ خام ارزش‌گذاري خواهد شد.
مصرف ۹۰ درصدي فيروزه در داخل كشوربا وجود اينكه از فيروزه نيشابور به‌عنوان بهترين فيروزه جهان نام برده مي‌شود اما مصرف ۹۰ درصدي آن در داخل كشور و محدود شدن صادرات این کالا به صورت توريستي موضوعي است كه بايد از سوي متوليان اين بخش مورد توجه قرار گيرد.
در اين رابطه ادريس رسولي مدير شركت انگشتر دات كام كه در زمينه تراش و خريد و فروش سنگ قيمتي فيروزه فعاليت دارد مي‌گويد: سنگهاي خام فيروزه معمولا در ۲ نوع اصلي، فيروزه عجمي و فيروزه شجري دسته‌بندي مي‌شوند و از آنجايي كه تراش فيروزه به ظرافت بالايي نياز دارد مهارت فيروزهتراشان نيز در مرغوبيت و در نتيجه تعيين قيمت اين سنگ نقش اساسي دارد. وي در پاسخ به قيمت‌هاي موجود در بازار مي‌گويد: قيمتها بسته به اندازه و كيفيت سنگ متفاوت بود، به‌گونه‌اي كه قيمت اين سنگ‌ها از حدود ۵ هزار تومان شروع شده و در برخي از موارد به حدود ۴۰ ميليون تومان نيز مي‌رسد.
عوامل موثر در قيمت فيروزهرسولي درباره عوامل موثر در قيمت سنگهاي فيروزه مي‌گويد: ۴ فاكتور در تعيين قيمت فيروزه موثر است كه در ابتدا بايد به رنگ آن اشاره كرده، به‌گونه‌اي كه شفافيت و پررنگ‌تر بودن بودن رنگ آبي فيروزه يكي از مهم‌ترين عوامل تعيين قيمت است.
وي ادامه داد: دومين فاكتور، يك‌دستي سنگ است كه اصطلاحا در سنگ فيروزه به آن پاكي گفته مي‌شود. همچنين سايز سنگ نيز ديگر عامل تاثيرگذار در تعيين قيمت است كه سايز بزرگ‌تر به معناي قيمت بيشتر خواهد بود. اين كارشناس فيروزه افزود: آخرين فاكتور نوع تراش است كه بسته به ظرافت و دقت به كار گرفته شده در تراش سنگ بر روي قيمت تاثير مستقيم دارد.
وي تاكيد كرد: البته بايد توجه داشت كه تمامي اين عوامل در تعيين قيمت سنگ موثر است اما قيمت‌گذاري فيروزه بر اساس استاندارد خاصي صورت نگرفته و تمام قيمتها به صورت تجربي و با درصدي خطا از سوي گوهرشناس انجام مي‌گيرد. وي در پاسخ به اينكه آيا در شرايط كنوني بازار خريدوفروش فيروزه تغييراتي داشته، مي‌گويد: با توجه به وضعيت موجود و نگراني مردم از آينده اقتصادي، خريدوفروش در اين حوزه نيز با كاهش مواجه شده است اما از آنجايي كه قيمت اين سنگ نسبت به ساير سنگهاي قيمتي مناسب‌تر است، اين بازار افت كمتري را شاهد بوده است.
چگونگي تشخيص فيروزه اصلياما همان‌گونه كه چشم‌بادامي‌ها در اكثر بازارها و مشاغل سنتي كشور رخنه كرده‌اند در بازار خريد و فروش فيروزه نيز شاهد حضور سنگهاي مصنوعي و حتي طبيعي و بي‌كيفيت چيني هستيم كه بعضا با قيمت‌هايي غيرواقعي در اختيار متقاضيان قرار مي‌گيرند.
در اين خصوص مدير شركت انگشتر دات كام مي‌گويد: هم‌اكنون از سوي كشور چين در بازار، شاهد حضور سنگهاي تقلبي هستيم كه با استفاده از مواد پلاستيك فشرده ساخته شده‌اند. وي افزود: البته در بازار، سنگهاي بي‌كيفيت ديگري نيز وجود دارند كه از فشرده شدن سنگهاي آسياب شده و بدون استفاده توليد مي‌شوند كه با وجود كيفيت بالاتر نسبت به نوع مصنوعي آن از ارزش بالايي برخودار نيستند.
اين كارشناس سنگهاي قيمتي گفت: براي تشخيص تقلبي و اصل بودن فيروزه راه‌هاي زيادي وجود ندارد و بيشتر فرد بايد به تجربه خود متكي باشد اما معمولا پشت سنگهاي اصلي به صورت خاكي يا گچي به نظر آمده كه مي‌تواند در هنگام خريد مورد توجه قرار گيرند.
روغن و مواد شيميايي بلاي جان فيروزهاما نكته‌اي كه دارندگان سنگ فيروزه بايد توجه داشته باشند نحوه مراقبت از اين سنگ قيمتي است به‌گونه‌اي كه برخي از مواد شيميايي مي‌تواند ارزش سنگ فيروزه را به صفر برساند. رسولي در اين خصوص توضيح مي‌دهد: خاصيت فيزيكي و شيميايي سنگهاي فيروزه باعث شده است تا نام سنگهاي زنده به آنها اطلاق شود كه همین خصيصه آنها موجب شده که در هنگام قرار‌گيري در مجاورت برخي از مواد شيميايي با هوا تركيب و با از دست دادن خاصيت خود، به اصطلاح به سنگهاي مرده تبديل شوند.
وي افزود: به‌عنوان مثال روغن مضر‌ترين ماده براي سنگ فيروزه محسوب می‌شود و با تركيب با روغن رنگ آن به سبزي گذاشته شده و ارزش آن به كمتر از يك سوم كاهش مي‌يابد. ضمن آنكه دارندگان اين سنگ بايد از تماس سنگ خود با مواد شوينده اجتناب كرده تا سنگ آنها ارزش خود را از دست ندهد.
اقتصاد فيروزهايدر شرايط كنوني متقاضيان خريد فيروزه مي‌توانند در اكثر طلا و نقرهفروشي‌هاي سطح شهر زيور‌آلات ساخته شده با اين سنگ زيبا را مشاهد کنند، اما ارزش اين سنگ در ميان ساير كشورها به قدري است كه هم‌اكنون تجار برخي از كشورهاي همسايه همچون اعراب و ترك‌ها با حضور در بازار حراجهاي سنگ فيروزه نسبت به خريد اين سنگ با قيمت‌هايي نازل اقدام كرده و پس از تراش و تبديل آن به جواهرات، آنها را با قيمت‌هايي بسيار گزاف به ساير كشورهاي اروپايي صادر مي‌كنند.
اين در حالي است كه دسترسي به چنين بازارهايي براي تجار و هنرمندان گوهرتراش ايراني ميسر نيست.
سنگ و مصالح ساختمانی
