به گزارش خبرنگار ماین نیوز، مجید پورعطار تاکید می‌کند که ایران تا سال 1404 باید به تولید 4 میلیون تن آلومینیوم در سواحل جنوبی کشور در حاشیه خلیج فارس و یک میلیون تن آلومینیوم در اراک و جمعا به تولید 5 میلیون تن تولید آلومینیوم برسد، در غیر این صورت نخواهد توانست حتی نیاز داخلی خود را نیز تامین کند.
به گفته مدیرعامل ایرالکو در صورت رسیدن به تولید 1.5 میلیون تن آلومینیوم تا 1404 در آن زمان مصرف آلومینیوم کشور در داخل دستکم 2 میلیون تن خواهد بود و بنابراین ایران باز هم مجبور به واردات آلومینیوم موردنیاز خود خواهد بود.
پورعطار در عین حال طرح دائم موضوع آلودگی زیست محیطی ایرالکو در شهر اراک را نیز بیشتر بهره‌برداری سیاسی می‌داند و تاکید می‌کند که ایرالکو برای بهبود وضعیت محیط زیستی خود طرح‌های بازسازی و نوسازی متعددی را در دست اجرا دارد.
خبرنگار ماین نیوز با مجید پورعطار، مدیرعامل شرکت آلومینیوم ایران (ایرالکو) گفت‌وگویی انجام داده که متن آن به شرح زیر است:
در ابتدا درباره وضعیت فعلی صنعت آلومینیوم کشور توضیح دهید و اینکه به نظر می‌رسد کشورمان دچار عقب‌افتادگی زیادی نسبت به کشورهای منطقه در این صنعت شده است.همانطور که می‌دانید شرکت آلومینیوم ایران (ایرالکو) نخستین تولیدکننده آلومینیوم در ایران و خاورمیانه است و یک برند معتبر در این صنعت در منطقه محسوب می‌شود اما متاسفانه با وجود اینکه ما آغازگر تولید در صنعت آلومینیوم در منطقه بوده‌ایم اما کشورمان به هیچ‌وجه نتوانسته به جایگاه شایسته خود در این صنعت در منطقه دست پیدا کند. در حال حاضر اعراب حاشیه خلیج فارس بیش از 5 میلیون تن تولید آلومینیوم دارند در حالی که ما به تولید نیم میلیون تن هم نرسیده‌ایم و این وضعیت جای تاسف و بررسی دارد. ما از مزیت انرژی برخوردار هستیم و صنعت آلومینیوم در حقیقت ادامه صنعت انرژی است با این وجود در پایین‌ترین جایگاه در منطقه از نظر توسعه صنعت آلومینیوم قرار گرفته‌ایم. امیدواریم با رفع تحریم‌ها شاهد رشد و گسترش سرمایه‌گذاری در صنعت آلومینیوم کشور باشیم، چرا که این صنعت در راستای سیاست تبدیل منابع انرژی کشور به محصولات با ارزش افزوده بالاتر و عرضه این محصولات به بازارهای داخلی و خارجی است.
ظرفیت تولید فعلی ایرالکو 180 هزار تن در سال است که در 10 ماهه امسال هم 150 هزار تن تولید داشتیم. سالانه بین 30 تا 40 درصد محصول تولیدی ایرالکو روانه بازارهای صادراتی می‌شود. هدف ما حفظ جایگاه کنونی ایرالکو و اجرای طرح‌های توسعه‌ای است. در همین راستا اجرای 5 طرح توسعه‌ای و بازسازی و نوسازی را در ایرالکو در دستور کار داریم. پروژه نخست بهینه‌سازی و نوسازی خطوط قدیمی ایرالکو است که قرارداد آن ظرف یک ماه آینده با طرف خارجی (NFC چین) امضاء می‌شود. پروژه دوم احداث کارخانه آندسازی در شهرک صنعتی خیرآباد در خارج از شهر اراک است که هم‌اکنون 45 درصد پیشرفت فیزیکی دارد. در این پروژه با طرف‌های خارجی در حال نهایی کردن قرارداد برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی هستیم تا منابع مالی موردنیاز برای اتمام پروژه را تامین کنیم. پروژه سوم احداث یک اسملتر جدید در منطقه خیرآباد اراک با تکنولوژی با آمپراژ بالا و ظرفیت 350 هزار تن در سال است. پروژه چهارم احداث یک نیروگاه اختصاصی در کنار اسملتر جدید در منطقه خیرآباد است. پروژه پنجم هم ورود ایرالکو به صنایع میان دستی و پایین دستی برای ایجاد ارزش افزوده بیشتر در تولید محصولات است. برای احداث اسملتر جدید با شرکت‌های مختلف اروپایی و چینی در حال مذاکره هستیم و بعد از به نتیجه رسیدن مذاکرات نیز جزئیات آن اعلام خواهد شد.
همانطور که می‌دانید بهترین نقاط برای تولید آلومینیوم در ایران، سواحل جنوبی کشور در حاشیه خلیج فارس است که قرارگیری صنعت آلومینیوم در این منطقه باعث تولید و عرضه آلومینیوم به بازارهای صادراتی می‌شود و ضمن اینکه این منطقه به منابع و مراکز اصلی انرژی کشور نیز نزدیک است. اما در اراک ما از این مزیت برخورداریم که با توجه به اینکه اراک یک شهر صنعتی است و 50 سال سابقه فعالیت در صنعت آلومینیوم را دارد و نیروی متخصص هم در آن زیاد است، این شهر به کانون‌های مصرف آلومینیوم در داخل کشور نزدیک است و ضمن اینکه برای صادرات به بازارهایی مانند ترکیه، اروپا و حتی آسیای میانه نیز مزیت دارد. به همین دلایل به این نتیجه رسیدیم که طرح‌های توسعه‌ای یادشده را در ایرالکو اجرایی کنیم.
ما شاهد استقبال مناسب از شمش‌های تولیدی ایرالکو در بازارهای جدید به دلیل کیفیت آن نیز هستیم.ایرالکو همیشه در تولید محصول کیفی موفق بوده است و البته جا برای کار بیشتر در این زمینه نیز وجود دارد. الان رقبای ما در منطقه خلیج فارس بیلت را بعضا حتی با کیفیت بالاتری نیز وارد بازارها می‌کنند. در این زمینه در حال مطالعه و سرمایه‌گذاری برای افزایش سطح کیفی محصولاتمان هستیم. بازار رو به رشد مصرف در داخل ایجاب می‌کند، برای این بازار مطالعه و سرمایه‌گذاری زیادی داشته باشیم. ایرالکو با هدف تامین بازار داخلی و بازارهای هدف مانند ترکیه و سایر کانون‌های نزدیک به کشور در شمال و غرب در حال برنامه ریزی است تا ظرفیت تولید خود را توسعه دهد.
فکر می‌کنید ایران بتواند به هدف تولید 1.5 میلیون تن آلومینیوم در چشم‌انداز 1404 برسد؟من اصلا تعیین هدف تولید تولید 1.5 میلیون تن آلومینیوم در 1404 را یک سیاست گذاری نادرست می‌دانم. با این آهنگ حرکت و با رسیدن به این نقطه یعنی تولید 1.5 میلیون تن آلومینیوم تا 1404، جایگاه ما در منطقه خلیج فارس در این صنعت تغییر چندانی نخواهد کرد و در عین حال ما بازار رو به رشد مصرف در داخل را هم داریم. با احتساب رشد 8 درصدی اقتصاد ایران در 10 سال آینده و با توجه به اینکه رشد مصرف آلومینیوم وابستگی مستقیمی با رشد اقتصادی دارد، مصرف آلومینیوم ایران در 1404 به 2 میلیون تن خواهد رسید و تولید 1.5 میلیون تن هدف درستی نیست. ظرف 10 سال آینده با این رویکرد که آلومینیوم صنعت تبدیل گاز به محصول جامد است، می‌توانیم و باید 5 میلیون تن آلومینیوم تولید کنیم که 4 میلیون تن آن باید در سواحل جنوبی کشور ایجاد شود و در اراک هم برنامه رسیدن به تولید یک میلیون تن است. این هدف باید محقق شود، چرا که شرایط پساتحریم نیز به وجود آمده و بطور قطع سرمایه‌گذارها به آلومینیوم از دریچه یک صنعت معدنی نگاه نمی‌کنند و این صنعت را ادامه صنعت انرژی می‌دانند و چون ایران از نظر انرژی کشور جذابی است، به همین دلیل رشد سرمایه‌گذاری در صنعت آلومینیوم در ایران از صنایع فولاد و سایر فلزات پیشی خواهد گرفت.
با توجه به اینکه کنفرانس آلومینیوم نیز در اردیبهشت ماه سال آینده برگزار می‌شود، نظر شما در خصوص نگاه فعلی کشور به این صنعت چیست؟نوع نگاه به صنعت آلومینیوم در بین مسئولان و تصمیم گیران کشور باید عوض شود همان نگاهی که به صنعت فولاد می‌شود، اگر به صنعت آلومینیوم وجود داشت ما تاکنون به جایگاه شایسته خودمان در منطقه رسیده بودیم. این تغییر نوع نگاه مستلزم این است که بدانیم در صنعت آلومینیوم دارای چه مزیتی هستیم. کاملا مشخص است که ما در این صنعت، مزیت معدنی نداریم اما چون آلومینیوم بانک ماده و انرژی محسوب می‌شود و این قابلیت را دارد که در یک فرایند تبدیل انرژی با صرف مقدار زیادی منابع انرژی به حالت جامد تبدیل شود و برای دفعات متوالی قابل بازیافت آن با صرف تنها 5 درصد انرژی اولیه امکان‌پذیر است، قطعا با طرز نگاه برنامه‌ریزان کشور توجه دیگری به این صنعت خواهند داشت. اعتقاد دارم با رفع تحریم‌ها موج سرمایه‌ها به ایران می‌آید و قطعا نظر سرمایه‌گذاران نیز نسبت به صنعت آلومینیوم ایران تغییر خواهد کرد. تاکنون نیز مراجعات زیادی از شرکت‌های خارجی برای سرمایه‌گذاری در ایرالکو و صنعت آلومینیوم کشور داشته‌ایم.
عملکرد ایرالکو را در حوزه محیط زیست چطور ارزیابی می‌کنید؟جای تعجب دارد که چرا فقط از ایرالکو در این زمینه سوال می‌شود. به نظر من مساله آلودگی هوای اراک بیشتر مورد بهره‌برداری سیاسی قرار گرفته است. سخنی که در این زمینه داریم این است که تردیدی وجود ندارد هوای اراک و کلانشهرهای کشور در روزهایی از سال آلوده می‌شود. سوال اینجاست که برخی از این شهرها مانند قم که صنعتی هم نیستند، چرا هوای آلوده دارند. در روزهای تعطیل که در واقع شاهد کاهش حرکت خودروها در سطح اراک هستیم، هوای اراک با روزهای دیگر متفاوت است در حالی که صنعت آلومینیوم در همه روزها و در همه ساعات شبانه‌روز در حال تولید است. هنوز مرجعی اعلام اعلام نکرده سهم بخش‌های مختلف از آلودگی هوای اراک چقدر است تا ما پاسخگوی سهم خودمان باشیم. بخش عمده آلودگی هوا ناشی از خودروها و دیگر وسایل نقلیه است. اینکه مشکلات آلودگی هوای اراک به عنوان یک شهر صنعتی کشور با جایگاه تاریخی ویژه را تنها در پدیده آلودگی هوا خلاصه کنیم و بعد هم مستقیما آدرس یک صنعت یعنی ایرالکو را در این زمینه برجسته کنیم، به نظر من چیزی جزء بهره‌بردارسی سیاسی و سرپوش گذاشتن روی کاستی‌های دیگر نیست. در زمینه آلودگی محیطی که توسط محیط زیست اعلام می‌شود، تاکنون به صورت رسمی سهم ایرالکو از آلودگی شهر اراک اعلام نشده است. در راستای بهبود شرایط کار برای همکاران ایرالکو و افزایش بهره‌وری و در راستای توجیهات فنی و اقتصادی و به منظور کاهش مصرف انرژی و مواد اولیه خط جدید 200 کیلوآمپر را ظرف 10 سال گذشته اجرا کردیم و خط‌های قدیمی در حال برچیده شدن هستند. در همین راستا دو خط کاملا برداشته شده است. خط 3 کاملا بهینه سازی و نوسازی شده است. درصدد بهینه‌سازی و نوسازی اتوماسیون دو خط دیگر نیز هستیم. این کار علاوه بر اینکه محیط فعالیت همکاران ما را در ایرالکو بهتر خواهد کرد، دارای توجیه فنی و اقتصادی نیز است.
درباره قرارداد بلندمدت خرید پودر ایرالکو با نالکوی هند توضیح دهید.از زمان شروع فعالیت من در ایرالکو، یکی از برنامه‌های اعلام شده شفاف‌سازی محیط بازرگانی خارجی و بهره گیری بیشینه از بازارهای خارجی از طریق قراردادهای بلندمدت بوده است. در نخستین گام متوجه شدیم قبل از دوره فعالیت ما، مواد اولیه به صورت اسپات و با قیمت ثابت خریداری می‌شد که چنین کاری کمتر در دنیا مرسوم است. در راستای اصلاح این وضعیت، به سمت عقد قراردادهای بلندمدت در این زمینه رفتیم و در همین راستا نیز در مزایده قرارداد یک ساله با نالکو هند شرکت کردیم. ابتدا در نالکوی هند ثبت شدیم و بعد هم برنده مزایده برای خرید 300 هزار تن آلومینا ظرف مدت یک سال شدیم. قبلا پودر آلومینا با قیمت بالای 350 دلار و حتی بعضا تا 430 دلار خریداری می‌شد. حتی بخشی از این آلومینا نیز که از قبل خریداری شد بود در دوره ما وارد و ما مجبور شدیم با آلومینای گران، آلومینیوم ارزان تولید کنیم. به هر حال نخستین محموله آلومینای ما از هند چندی پیش با فرمول قیمتی جدید و با قیمت کمتر از 250 دلار وارد کشور شد که این موفقیت در زمینه کاهش هزینه‌های تمام شده است و هزینه‌های ما در این زمینه منطقی خواهد کرد. این یک اتفاق بزرگ برای صنعت آلومینیوم کشور است و ظرف ماه‌های آینده اثرات آن را خواهیم دید.
از سوی دیگر یکی از سیاست‌های ما تامین مواد اولیه از منابع داخلی است. همانطور که می‌دانید تنها واحد آلومینای کشور آلومینای جاجرم است که یک سوم از کل نیاز کشور را تامین می‌کنید اما سیاست ما حداکثر خرید از آلومینای جاجرم است. با محوریت ایمیدرو توافق خوبی در مورد برای بازپرداخت بدهی‌ها به آلومینای جاجرم صورت گرفت و ما در این زمینه به یک فرمول خوبی رسیدیم که در حال عملیاتی و اجرایی شدن است.
حسن قرارداد بلندمدت ایرالکو با نالکو چیست؟قرارداد بلندمدت با نالکوی هند چند حسن داشت. مهمترین حسن آن این بود که ما دست واسطه‌ها و دلال‌ها را در زمینه خرید آلومینای موردنیاز ایرالکو کوتاه کردیم و توانستیم به صورت مستقیم از تولیدکننده اصلی به نسبتی از قیمت LME خرید کنیم و حسن دیگر آن این است که امکان خرید با ارز مبادله‌ای هم وجود دارد. اگر با ارز مبادله‌ای حساب کنیم شاید زیر 16 درصد LME برای ما تمام شود که در طول سال‌های فعالیت ایرالکو بی‌نظیر بوده است.
در پایان خواسته‌ای از وزیر صنعت، معدن و تجارت دارید؟باید تاکید کنیم که اگر واقعا حمایت آقای مهندس نعمت زاده و آقای دکتر کرباسیان نبود، ظرف این مدت کوتاه نمی‌توانستیم بر مشکلات بزرگ در ایرالکو فائق بیاییم. سه درخواست اصلی برای توسعه صنعت آلومینیوم کشور دارم. درخواست اول اینکه با توجه به منابع ارزی که در هند داریم، بتوانیم برای خرید آلومینا از هند، روپیه پرداخت کنیم. این کار کمک بسیاری به صنعت آلومینیوم کشور خواهد کرد و منابع ارزی ما نیز به این طریق در اختیار سیستم بانکی کشور قرار می‌گیرد. درخواست دوم این است که در حال حاضر برای ورود موقت آلومینا باید به نسبت هر دو کیلوگرم آلومینای وارداتی، یک کیلوگرم صادرات آلومینیوم داشته باشیم در حالی که این یک نسبت منطقی نیست و نسبت موجود باید به هر 4 تا 5 کیلوگرم آلومینای وارداتی در ازای صادرات یک کیلوگرم آلومینیوم برسد. این تغییر نسبت می‌تواند سبب افزایش عرضه آلومینیوم در بازار داخل شود. درخواست سوم هم درباره تعرفه است. تاکید می‌کنم که تعرفه را همیشه و دائم برای صنعت مناسب نمی‌دانم. در حال حاضر در دوران رکود هستیم و چین کالاهای خود را با حمایت خاصی در بازارهای جهانی عرضه می‌کند و حتی آمریکا هم در این زمینه تعرفه ترجیحی گذاشته است. درخواست داریم همانطور که برای واردات فولاد تعرفه گذاشته شد، برای صنعت آلومینیوم نیز تعرفه‌های مشابهی برای یک دوره مشخص و به منظور حمایت از تولید داخل گذاشته شود.
گفت‌وگو از علیرضا جعفری نژاد
آلومینیوم
