درخشش فیروزه ایرانی روی انگشتر دانش فنی
گروه معادن
>سنگ و مصالح ساختمانی
- فیروزه ایرانی در جهان از شهرت بالایی برخوردار است اما اینکه تا چه حد توانسته‌ایم از این گوهر با ارزش استفاده کرده و به سود برسیم، موضوعی است که باید مورد بررسی قرار گیرد. تعداد معادن فعال فیروزه در ایران انگشت شمار است و با این وجود خبری از برداشت صحیح و مطابق با استانداردهای جهانی در آن نیست. البته در این میان تجربه معدنکاران قدیمی که در برخی موارد دانش آنها به علوم روز می‌چربد را نباید فراموش کرد. به گفته کارشناسان و کسانی که در این حوزه کار می‌کنند اگر دانش فنی به این سیستم قدیمی پیوند نخورد ادامه کار برای آنها سخت می‌شود.
به گزارش ماین نیوز، برداشته شدن تحریم‌ها نیز تا حدودی می‌تواند زمینه را برای رشد معادن فیروزه ایران فراهم کند. وارد کردن تجهیزات و فناوری‌های روز جهان، می‌تواند علاوه بر افزایش کیفیت محصول تولید شده، میزان پرتی و باطله معادن را کاهش دهد. عضو هیات موسسه کانون کارآفرینی علوم گوهر دانشگاه تبریز درباره وضعیت معادن فیروزه ایران اظهار کرد: معادن فیروزه فعال دارای پروانه بهره‌برداری و اکتشاف در ایران در ۲ منطقه دامغان و نیشابور قرار گرفته‌اند. همچنین در معدن فیروزه میدوک در شهربابک کرمان نیز که در کنار مس پورفیری میدوک قرار دارد، امکان برداشت و استخراج این گوهر ممکن نیست. زیرا برای برداشت مس، باید عملیات انفجاری انجام دهند. در واقع آنها نمی‌توانند به خاطر وجود فیروزه در این معدن عملیات بهره‌برداری از مس «میدوک» را متوقف کنند. امیر امام جمعه، ادامه داد: قبل از اینکه بخواهیم درباره آثار تحریم روی معادن فیروزه صحبت کنیم، باید مشکلات موجود در این معادن را مورد بررسی و توجه قرار دهیم. نخستین مورد نبود اکتشافات سیستماتیک فیروزه است زیرا هم‌اکنون اطلاعاتی درباره فاکتورهای کنترل‌کننده تشکیل و تمرکز فیروزه در نیشابور موجود نیست. البته در این میان پژوهش‌ها و بررسی‌هایی از سوی بخش‌های مختلف انجام شده اما اطلاعات کامل و تفکیک شده وجود ندارد و اکتشاف را با مشکل روبه‌رو می‌کند. او گفت: در معدن فیروزه نیشابور شرایط تکتونیک زمین‌شناسی، در جای‌گیری سنگ فیروزه نقش مهمی دارد که باید به آن توجه شود. اما این اصل، تنها یکی از فاکتورهای مورد نیاز برای اکتشاف و بهره‌برداری است و برای دیگر موارد مورد نیاز برای انجام عملیات اکتشاف به شکل سیستماتیک آنچنان که باید اقدامی انجام نشده است. امام جمعه اظهار کرد: در حال حاضر بهره‌برداری از معادن فیروزه همچون معدن فیروزه نیشابور با مسائل و مشکلاتی مواجه است. هم‌اکنون شرکت تعاونی روستایی که در این معدن فعال است، عملیات اکتشافی را به درستی انجام نمی‌دهد و دلیل آن نداشتن دانش فنی مسئول فنی حاضر در این معدن است زیرا آنها هنگام انجام عملیات استخراج، به طور همزمان عملیات اکتشافی را انجام می‌دهند.
جای خالی دانش فنی
عضو هیات موسسه کانون کارآفرینی علوم گوهر دانشگاه تبریز افزود: روش کار در این معدن به این شکل است که برای پیدا کردن فیروزه، براساس شواهد و تجربه‌های خود به زدن تونل استخراجی اقدام می‌کنند. به گونه‌ای که با گذر زمان، حفره‌ها و تونل‌های بسیاری ایجاد شده که اگر این روند ادامه پیدا کند احتمال ریزش معدن یا خالی شدن سطح زیرین معدن با یک زلزله بسیار کوچک بسیار زیاد خواهد بود. در واقع آنها به جای حفاری اکتشافی، تونل استخراجی حفر می‌کنند. او بر این باور است که نداشتن مدیریت صحیح و دانش فنی از جمله مسائل و مشکلات معادن فیروزه است.
امام جمعه درباره آثار تحریم بر معادن فیروزه نیز اینچنین گفت: در صورت برداشته شدن تحریم‌ها می‌توان دستگاه‌های حفاری تونل وارد کشور کرده و در معادن استفاده کرد. همچنین می‌توان زمینه همکاری و مشاوره گرفتن از یک شرکت خارجی برای ساخت و طراحی دستگاهی مشابه دستگاه «تی‌بی‌ام» مخصوص معدن فیروزه را فراهم کرد تا به جای انجام عملیات انفجاری کنترل شده، از این دستگاه استفاده کرده و بدون انجام انفجار سنگ را استخراج کنند. او ادامه داد: جدایش فیروزه از سنگ میزبان نیز یکی دیگر از مسائلی است که تاکنون در ایران به شکل سیستماتیک انجام نشده و به شکل سنتی انجام می‌شود. با رفع تحریم‌ها امکان همکاری مشترک با کشورهای بزرگ فراهم شده و می‌توان برنامه مناسبی برای جداسازی فیروزه از سنگ میزبان را ایجاد کرد تا میزان پرتی محصول نهایی کاهش پیدا کند. او درباره صادرات محصولات معدنی نیز اظهار کرد: یکی دیگر از امتیازاتی که با برداشته شدن تحریم‌ها می‌توان به دست آورد، دسترسی و ورود به بازار جهانی این سنگ است. در واقع صادرات این محصول به کشورهای اروپایی و امریکا می‌تواند در برنامه این حوزه قرار گیرد. اما باید توجه کرد که هم‌اکنون به‌دلیل در اختیار نداشتن دستگاه‌های نوین امکان برش و تولید سنگ در اندازه‌هایی که مشتریان خارجی می‌خواهند در کارگاه‌های ایران فراهم نیست. بنابراین در گام نخست باید دانش فنی و تجهیزات نوین را به کشور وارد کرد تا محصول درخواست شده (که اندازه و رنگ آن مشخص شده) از سوی کشورهای خارجی را تولید کرده و به سود رسید. گفتن این نکته مهم است که با استفاده از تجهیزات روز، درخشش این سنگ‌ها به حد قابل توجهی افزایش خواهد یافت. امام جمعه درباره فعالان حاضر در معادن فیروزه نیز اظهار کرد: در حال حاضر افراد با تجربه بسیار بالایی در معادن فیروزه فعال هستند. به‌عنوان مثال آقای افخمی سرکارگر معدن فیروزه نیشابور تجربه بسیار بالایی دارد و علاقه‌مند است تا فعالیت در این معدن به شکل علمی انجام شود. اما همانگونه که اشاره شد در اختیار داشتن فاکتورهای اکتشافی بسیار مهم است و در صورت نداشتن آنها حتی افراد دانش‌آموخته در حوزه معدن نیز توان کافی برای اجرای عملیات اکتشافی و بهره‌برداری صحیح از معدن را نخواهند داشت. او براین باور است که معدنکاران سنتی از تجربه بسیار بالا و خوبی برخوردار هستند اما در صورت ایجاد نشدن ارتباط با دانش فنی و فناوری‌های نوین با مشکل روبه‌رو خواهند شد. او ادامه داد: در گام نخست باید مشخص شود میزان سود دهی معادن فیروزه در ایران به دلیل انجام اکتشافات غیراصولی و بالا بودن تعداد نیروی انسانی فعال در معادن آنچنان زیاد نیست و برای افزایش میزان صرفه اقتصادی از این معادن باید اقدامات گسترده‌ای انجام شود.
نداشتن بازاریابی مناسب برای ورود به بازار جهانی
سیداحمد مشکانی، استاد دانشگاه و کارشناس معدن نیز درباره فیروزه ایرانی گفت: فیروزه به عنوان یک سنگ خاص در جهان شناخته شده و تعداد معادن آن در جهان بسیار کم بوده فیروزه ایرانی نیز از شهرت جهانی برخوردار است. او گفت: در این میان کشورهای امریکا و ترکیه نیز به‌عنوان دارندگان این کانی به‌شمار می‌آیند و بازار صادراتی آن را در اختیار دارند. این در حالی است که کیفیت سنگ فیروزه ایران به مراتب بالاتر از این ۲ کشور است اما ایران به‌دلیل نداشتن بازاریابی مناسب، نتوانسته به بازار جهانی راه پیدا کند
تاریخ انتشار : پنجشنبه ۳ دی ۱۳۹۴ ساعت ۲۲:۱۸
کد مطلب: 29936
سنگ و مصالح ساختمانی
