به گزارش ماین نیوز، رفتار آنها در دیگر حوزه‌های معدنی هم مشابه نیکل است. کارشناسان این رفتار را به دلیل قیمت‌های پایین محصولات معدنی می‌دانند؛ اتفاقی که باعث شده بسیاری از شرکت‌ها به جای فروش مواد خام به فرآوری آنها روی آورند. این شرکت‌ها امیدوارند که از این طریق، زیان‌های خود را پوشش دهند و بر وضعیت مالی کنونی خود غلبه کنند.
«وال استریت ژورنال» به مطالعه عملکرد شرکت‌های بزرگ معدنی جهان پرداخته و به مواردی دست‌یافته است. در سال گذشته، «ریوتینتو» برای نخستین‌بار فرآوری سنگ مس تولیدی سایر شرکت را شروع کرده است. شرکت معدنی «واله» برزیل هم به ترکیب مواد معدنی برای تامین نیاز خریداران اقدام کرده است. شرکت زغال‌سنگ «مورای انرژی» ایالات متحده هم فعالیت واحد تجاری خود را از ماه ژوئن آغاز کرده است.
این وضعیت را می‌توان در عملکرد بسیاری از شرکت‌های معدنی بزرگ دیگر هم مشاهده کرد. آنها تلاش می‌کنند که بر فشار مالی ناشی از قیمت‌های پایین مواد خام غلبه کنند. بسیاری از آنها به دلیل کاهش قیمت فلزهای صنعتی و زغال‌سنگ (که از زمان بحران مالی جهانی بی‌سابقه بوده است)، در یک سال گذشته ارزش سهام خود را حتی تا نصف هم از دست داده‌اند. دلایل این وضعیت قیمتی، اشباع بازار و تقاضای ضعیف برای محصولات بوده است.
«آنجلو امریکن» از جمله شرکت‌هایی است که سال مالی سختی را پشت سر گذاشته است. این شرکت در سال مالی گذشته (منتهی به ۳۰ ژوئن) متحمل ۶ میلیارد دلار زیان شد؛ در حالی که سود خالص این شرکت در دوره مشابه سال گذشته به ۱۰۰ میلیون دلار رسیده بود. این شرایط دشوار، تمامی شرکت‌های معدنی جهان را مجبور به کاهش هزینه‌ها و تلاش برای بقا در بازار کنونی کرده است. یکی از اقدامات آنها تغییر رویه عملکردی است. قیمت‌های بازار به قدری کاهش یافته است که اکنون، بسیاری از آنها به جای تولید و استخراج مواد معدنی تبدیل به مصرف‌کنندگان و خریداران آنها شده‌اند. این تغییر سیاست‌های شرکت‌های بزرگ جهان ۲ موضوع را نشان می‌دهد: نخست آنکه تلاش آنها برای بقا در بازار دشوار کنونی است. موضوع دیگری که می‌توان از این تغییر رویه دریافت، تصور شرکت‌ها از آینده بازار است. به عقیده آنها، قیمت‌های کنونی موقتی نیستند و دست کم تا مدتی ادامه خواهند داشت. به همین دلیل نیاز است که رویکرد آنها در مواجهه با این وضعیت تغییر کند؛ این موضوع به‌ویژه برای شرکت‌هایی که به قیمت‌های سر به فلک کشیده چند سال گذشته دل بسته بودند و سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی انجام داده بودند، بسیار دشوار خواهد بود.
در یک سال گذشته، قیمت سنگ‌آهن ۲۲ درصد کاهش داشته و مس ۱۸ درصد؛ سقوط قیمت نیکل هم به ۳۱ درصد رسیده است. افت قیمت زغال‌سنگ هم با توجه به نوع آن دست‌کم ۱۰ درصد بوده است.
در فصل اول سال ۲۰۱۵م، ایالات متحده شاهد عبور و مرور کامیون‌های حامل سنگ‌های خاکستری و آبی رنگ حاوی مس بودند که به سمت کارخانه ذوب «ریوتینتو» در حرکت بودند؛ کارخانه‌ای که ارتفاع دودکش آن به اندازه یک ساختمان ۱۰۰ طبقه است. در هر صورت، در رفت‌وآمد آنها یک تغییر اساسی ایجاد شده است.
سنگ‌هایی که بار کامیون‌ها هستند، متعلق به شرکت‌های دیگر هستند. آنها به ریوتینتو مبلغی را پرداخت می‌کنند تا با حرارت دادن سنگ مس، ناخالصی‌های آن را برطرف کنند.
مدیرعامل ریوتینتو، جین سباستین جاکوز درباره این تغییر رویه شرکت خود می‌گوید: «ما باید هزینه‌های خود را کاهش داده، بهره‌وری خود را افزایش دهیم و مطمئن شویم که از عملیات خود، بیشترین ارزش افزوده را به دست می‌آوریم.» «ریوتینتو» ازجمله شرکت‌هایی که به لطف تعدیل سیاست‌هایش توانسته بر شرایط دشوار بازار کنونی غلبه کرده و از زیان‌های مالی فرار کند.
این در حالی است که شرکت‌های بزرگی مانند ریوتینتو، مدت‌ها بود که فرآوری محصولات را رها کرده بودند و به یمن قیمت‌های سر به فلک کشیده، تنها اقدام به خام‌فروشی می‌کردند. البته کارشناسان معتقدند که استراتژی‌های گذشته آنها سرشار از ریسک و فعالیت‌های‌شان بسیار سرمایه‌بر بودند و حاشیه سود بسیار کمی داشتند و تنها به لطف حجم زیاد فعالیت‌های‌شان سودآور بودند. در هر صورت، حرکت بر لبه تیغ باعث می‌شد که با کوچکترین تغییرات در بازار متحمل زیان‌های بزرگی شوند. اتفاقی که در سال گذشته روی داد و بسیاری از شرکت‌ها را مجبور به تغییر رویه کرد.
وضعیت موجود یک نقطه عطف نیستبا آنکه فرآوری، بخش پول‌ساز چرخه تولید محصولات معدنی است و ارزش‌افزوده حاصل شده از آن در مقایسه با مراحل دیگر بسیار بیشتر است، گاهی انجام آن برای شرکت‌های معدنی مقرون به صرفه نیست. در این بین، متغیرهایی که تعیین‌کننده نیاز به فرآوری محصولات معدنی یا خام‌فروشی آنها است، شامل روابط عرضه و تقاضا، قیمت‌های محصولات و مشوق‌های دولتی است.
این سخنان را محمدرضا خالصی، استاد دانشگاه تربیت مدرس مطرح کرد. وی ادامه داد: از طرفی شرایط معادن (مانند عیار آنها) تعیین می‌کند که آیا فرآوری محصولات صرفه اقتصادی دارد یا خیر. به طور کل، زمانی که هزینه‌های حمل و نرخ مالیات‌ها پایین هستند و سختگیری زیادی در قوانین زیست‌محیطی نمی‌شود، شرکت‌ها به سمت خام‌فروشی حرکت می‌کنند.به گفته خالصی نمی‌توان تنها به صرف آنکه قیمت‌های مواد خام کاهش یافته‌اند، اینگونه نتیجه‌گیری کرد که شرکت‌ها مجبور به توسعه فعالیت‌های فرآوری خود و محدود کردن فروش محصولات معدنی خام خواهند شد.
قیمت‌های مواد خام و محصولات فرآوری شده تنها یکی از عوامل موثر بر تصمیم‌گیری فعالان معدنی است. وضعیت کنونی قیمت‌های محصولات معدنی در بازار، پیش از این هم وجود داشته است، اما تمام شرکت‌ها فعالیت‌های خود را به سمت فرآوری بیشتر محصولات معدنی سوق نداده‌اند. از طرفی قیمت‌های کنونی هنوز به قدری پایین نیامده‌اند که امکان فروش محصولات معدنی خام از بین برود و در صورتی که دیگر عوامل موثر (مانند مشوق‌های دولتی) به سمت مطلوب حرکت نکنند، بسیاری از شرکت‌ها همچنان به خام‌فروشی ادامه خواهند داد.
فرآوری باطله‌ها، نقطه عطف آینده بازار این استاد دانشگاه افزود: آنچه تحقق آن به ذهن نزدیک‌تر است، کاهش هزینه‌های شرکت‌هاست. در حال حاضر، شرکت‌های مختلف تلاش می‌کنند هزینه‌های تولید خود را کاهش دهند تا امکان بقای خود را فراهم کنند. اطلاعاتی که به تازگی منتشر شده‌اند، نشان دهنده آن است که ۳ شرکت از ۴ شرکت مطرح معدنی جهان توانسته‌اند در یک سال گذشته هزینه تولید سنگ‌آهن خود را کاهش دهند. این موضوع، خبری خوش برای فعالان معدنی است؛ چرا که نشان می‌دهد با وجود قیمت‌های پایین محصولات، می‌توانند همچنان سودآور بمانند.
خالصی گفت: در هر صورت، آنچه که نقطه عطفی در بخش معدن جهان خواهد شد، افزایش تقاضای جهانی و به دنبال آن حرکت به سمت بازیافت فلزات متروکه و باطله‌های معدنی خواهد بود. در سال‌های آینده و با کاهش عیار معادن (و افزایش قابل توجه تقاضا)، بهره‌برداری از منابع ثانویه (باطله‌های معدنی) هم ارزش اقتصادی پیدا می‌کنند و شرکت‌ها توجه خود را به آنها معطوف خواهند کرد.
