چرخه معیوب تولید بازتاب سرمایه‌گذاری نامتناسب
تولید و فرآوری مواد معدنی در ایران متناسب با ذخایر معدنی صورت نمی‌گیرد
گروه معادن
- برخی کارشناسان معتقدند؛ تولید و فرآوری مواد معدنی در ایران متناسب با ذخایر معدنی صورت نمی‌گیرد.
به گزارش ماين نيوز، موضوعی که پیش از این معاون معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز به آن اشاره و اعلام کرده بود زنجیره تولید در معادن کشور معیوب است، به طوری که ایران در سال گذشته ۲۳ میلیون تن سنگ‌آهن صادر کرده در حالی که برای تولید فولاد 8.5 میلیون تن کمبود گندله دارد. در واقع این مشکل به برنامه‌ریزی ناقص در بخش معادن برمی‌گردد، چراکه در دولت گذشته اگر چشم‌اندازی برای یک محصول مثلا فولاد تعریف می‌شد نه‌تنها به تناسب زنجیره‌های تولید، تامین و توسعه محصولات پایین‌تر از چرخه تولید نبوده بلکه با اعمال سیاست‌های بازدارنده و غیراصولی روند تولید در فرآوری محصولات را نیز معیوب می‌کرد. به همین دلیل در ساختارهای جدید تکمیل چرخه تولید باید فناوری و روش‌های جدید تولید مبنای تصمیم‌گیری قرار گیرد یا در جهت توسعه صادرات میزان سرمایه‌گذاری تعریف شود.
آنچه که جعفر سرقینی معاون معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت، نبود چرخه تولید در معادن می‌داند، حاصل صدور پروانه‌های بهره‌برداری بی‌رویه و بدون پشتوانه زیرساخت‌های تولید معادن در دولت گذشته است. در واقع خیلی از افراد حقیقی و حقوقی در سال‌های گذشته بدون تخصص فنی اقدام به ثبت محدوده‌های معدنی کردند که در نتیجه معادنی با چرخه تولید ناقص و کمتر از ظرفیت نهایی استخراج ایجاد شدند، گرچه بخشی از ذخایر آنها در نتیجه استخراج غیرعلمی از بین رفته و به‌دلیل نبود مطالعات کافی زمینه‌ای برای تکمیل چرخه نهایی فراهم نشده است.
پروانه بهره‌برداری بر مبنای برنامهرئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت کرمان با تایید این موضوع که در صدور پروانه‌های معدنی باید همه زنجیره تولید دیده شود، اظهار کرد: اگر صدور پروانه‌های اکتشاف و بهره‌برداری معادن متکی بر ساختار اصولی باشد تنها نباید میزان برداشت مواد معدنی هدف قرار گیرد، بلکه برای سایر زنجیره تولید نیز باید پیش‌بینی‌های لازم انجام شود.
محمود سلطانی‌زاده با اشاره به تولید محصولات معدنی در ایران می‌افزاید: در معادن تولید و فرآوری به تناسب ایجاد نشده، به‌طوری‌که اکنون شمش آهن صادر می‌کنیم در حالی که گندله کافی فرآوری نمی‌شود. این مسئله نشان می‌دهد که در برنامه‌ریزی بخشی از چرخه تولید در نظر گرفته نشده است.
ساختار فناوری پایه برنامهریزیاستقرار صنایع معدنی باید براساس فناوری روز و روش‌های بهینه انجام پذیرد، چراکه در نهایت سیاست‌گذاری طولانی مدت را در پی داشته و پس از چند سال به‌دلیل بهره‌وری پایین یا نبود صرفه اقتصادی به تغییر نیاز پیدا نمی‌کند.
یک استاد استراتژی معادن در این رابطه می‌گوید: ریشه چرخه معیوب تولید در ساختار ضعیف فناوری نهفته است. برای نمونه وقتی ۸۰ درصد از تولید فولاد کشور با روش احیای مستقیم تولید می‌شود زنجیره تکمیل‌کننده آن نیز بر این مبنا طراحی می‌شود این در حالی است که در کشورهای پیشرفته کمتر از ۵ درصد تولید فولاد با این روش صورت می‌گیرد، زیرا این روش تولید به مصرف گاز متکی است و در ایران به دلیل داشتن ذخایر فراوان گاز تولید فولاد با روش احیای مستقیم مبنا قرار گرفته است. در این روش به گندله شدن مواد اولیه نیاز است، حال اگر فناوری جدید تولید فولاد وارد کشور شود نهاده‌های تولید فولاد نیز تغییر خواهد کرد.
جهانگیر یداللهی فارسی با بیان اینکه روش‌های جدید تولید فولاد از نظر اقتصادی نیز به‌صرفه‌تر است، می‌افزاید: اگر ما بخواهیم چرخه تولید را براساس استراتژی غلط تکمیل کنیم پس از مدتی به دلیل کاهش بهره‌وری که در نتیجه افزایش قیمت حامل‌های انرژی ایجاد شده چالش بزرگی را در تولید فولاد شاهد خواهیم بود، از این‌رو با تغییر استراتژی، سیاست‌های جدیدی را در چرخه تولید معادن بنا می‌نهیم که اقتصادی تر است.
ساختار منطقی مشوق بخش خصوصیآنچه که به عنوان دلیل کمبود سرمایه‌گذاری معادن مطرح است، نبود زیرساخت‌های متناسب با فرآوری مواد معدنی و ایجاد صنایع معدنی است که تا حدودی چرخه ناقص تولید به آن برمی‌گردد. در این خصوص یداللهی فارسی معتقد است؛ اگر ساختارهای چرخه تولید به‌درستی تعریف و برنامه‌ریزی شود بخش خصوصی انگیزه کافی برای سرمایه‌گذاری و ایجاد زیرساخت پیدا خواهد کرد؛ چراکه اگر چرخه تولید براساس شرایط اقتصادی و میزان تقاضای صنایع داخلی طرح‌ریزی نشده باشد پس از مدتی به‌دلیل نبود بازدهی کافی در سرمایه‌گذاری معادن برخی از آنها ورشکست و متضرر خواهند شد.
بنابراین برای ترسیم طرحی در تقویت چرخه تولید محصولات معدنی ابتدا باید فناوری کارخانه‌ها مورد بررسی قرار گیرد که آیا بهره‌وری کافی در تولید دارند در صورتی که جواب مثبت است، می‌توانیم چرخه تولید محصولات پایین دست را برای آینده تدوین کنیم در غیر این‌صورت با توجه به فناوری جدید میزان سرمایه‌گذاری برای تکمیل چرخه تولید را تعیین کنیم. ایران دارای ذخایر بالایی از مواد معدنی است بنابراین فرآوری مواد معدنی باید براساس توسعه صادرات انجام گیرد.
تاریخ انتشار : دوشنبه ۳ شهريور ۱۳۹۳ ساعت ۱۱:۲۱
کد مطلب: 12812
