به گزارش ماین نیوز، حال اگر برنامه‌ای از پیش تعیین شده برای جلوگیری از خراب شدن ماشین‌آلات وجود داشته باشد دیگر خبری از توقف فعالیت کارخانه نخواهد بود. برای اینکه اطلاعات کاملی درباره این موضوع به دست آوریم گفت‌وگویی با عبدالعلی حقیقی، رئیس کمیته فرآوری اداره کل امور نظارت بر معادن وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید:
وضعیت نگهداری از ماشین‌آلات معدنی موجود در کارخانه‌ها چگونه است؟درحال حاضر تعمیراتی که در بیشتر کارخانه‌ها انجام می‌شود، اتفاقی یا اضطراری است چراکه به دلیل نبود سامانه کنترل و ثبت نواقص در شناسنامه دستگاه‌ها، تعمیرات به‌طور ناقص انجام می‌شود. بعضی مواقع عیب و نقص در یک دستگاه چندین‌بار در روز تکرار می‌شود که این خود باعث توقف بیش از حد ماشین‌آلات در خطوط تولید می‌گردند. در واقع ادامه این نوع تعمیرات در صنایع بسیار خطرناک است زیرا در جهان صنعتی امروز ثابت شده که هیچ کارخانه‌ای نمی‌تواند بدون داشتن برنامه جامع و کامل تعمیرات پیشگیرانه به حیات اقتصادی خود ادامه دهد. این امر به ویژه در ایران به دلیل واردات عمده ماشین‌آلات از خارج از کشور اهمیت فراوانی دارد.
اهمیت نگهداری از ماشین‌آلات معدنی چقدر است؟نگهداری ماشین‌آلات و استفاده بهینه از قطعات یدکی از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است. این درحالی است که کارخانه‌هایی که تازه راه‌اندازی شده‌اند، فکر می‌کنند به دلیل نو بودن ماشین‌آلات و در اختیار داشتن مقدار اندک قطعات یدکی چندان نیازی به تعمیرات پیشگیرانه وجود ندارد. لازم به یادآوری است که در صورت به کار نگرفتن سامانه تعمیرات نوین از قبیل «پی‌ام» و «سی‌ام» به سرعت فرسوده شده و مشکلات بسیاری به‌دنبال خواهد داشت. چراکه نداشتن توجه به انجام تعمیرات برنامه‌ریزی شده و پیشگیرانه، سبب می‌شود تا مسئولان کارخانه بر مبنای تعمیرات اتفاقی و اضطراری که بسیار پرهزینه و غیراقتصادی است، وارد عمل شوند، به‌گونه‌ای که تکرار اتفاقات و تعمیرات اضطراری به اندازه‌ای گسترش پیدا می‌کند که از کنترل و توانایی گروه تعمیرات کارخانه خارج و تکرار تعمیرات اتفاقی منجربه محدود شدن تولید و در بعضی مواقع تعطیل شدن کارخانه می‌شود.
آیا برنامه‌ریزی مشخصی برای تعمیر ماشین‌آلات در حین انجام فعالیت وجود دارد؟در کارخانه‌هایی که به‌تازگی راه‌اندازی شده و مدت زمان زیادی از فعالیت آنها نمی‌گذرد، بدون شک در برخی مواقع به‌طور ناگهانی بعضی از دستگاه‌ها خراب می‌شوند و گروه تعمیرات سعی می‌کنند به سرعت مشکل دستگاه را رفع کرده و دوباره آن را به خط تولید بازگرداند. اما اگر مشکلی برای ماشین‌آلات ایجاد نشود، گروه تعمیرات کارخانه کار زیادی نخواهند داشت، زیرا برنامه از قبل تدوین شده‌ای وجود ندارد که در مواقعی که ماشین‌آلات بدون مشکل درحال فعالیت هستند براساس یک برنامه‌ریزی از پیش تعیین شده کارهای روزانه خود را انجام دهند. در واقع این گروه ممکن است روزهای متوالی در کارخانه هیچ کار مفیدی انجام ندهند ولی به‌طور ناگهانی چندین ساعت یا چند روز مشغول رفع عیب دستگاهی باشند. به همین دلیل برای اصلاح این امر باید از بروز این حالت‌های افراطی جلوگیری کرد.
آیا راهکاری برای جلوگیری از خراب شدن ناگهانی ماشین‌آلات وجود دارد؟در صورتی که برنامه‌ریزی از قبل تعریف شده برای بازرسی و بازدید دقیق فنی از دستگاه‌ها وجود داشته باشد و سامانه‌ای با عنوان سامانه تعمیرات پیشگیرانه تعریف شود، می‌توان از به وجود آمدن مشکل و خراب شدن دستگاه‌ها جلوگیری کرده و حالت افراطی که به آن اشاره شد را برطرف کرد.
تعمیرات پیشگیرانه به چه معناست؟مفهوم تعمیرات پیشگیرانه به تمامی اقداماتی که توانایی تجهیزات را در وضعیت مطلوب نگهداری و از خرابی آنها جلوگیری کند، اطلاق می‌شود. این روش می‌تواند در زمانی که یک خرابی درحال وقوع است، آن را حس کرده و قبل از اینکه خرابی خسارت بیشتری را به بار بیاورد از آن جلوگیری کرده و بلافاصله عیب را رفع کند. لازم به یادآوری است که به منظور جلوگیری از خراب شدن ناگهانی و اتفاقی و همچنین افزایش کارآیی و طول عمر تجهیزات، سرویس به‌موقع و تعمیرات با برنامه شامل تعمیرات جزئی و اساسی از اقدامات موثر سامانه تعمیرات پیشگیرانه است. تجربه نشان می‌دهد که رعایت نکردن استانداردهای عملی به‌ویژه در امر روانکاری سبب افزایش فرسودگی، از کار افتادن قطعات و بروز حادثه می‌شود. بنابراین نگهداری مرتب و مداوم، خاصیت جلوگیری و پیشگیرانه دارد.
هدف از تعمیرات پیشگیرانه چیست؟هدف از تعمیرات پیشگیرانه حفظ دستگاه‌ها و ابزار در شرایط مناسب براساس استانداردهای کارخانه‌های سازنده با کمترین هزینه است. عملکرد این سامانه باعث جلوگیری از وقفه ناگهانی در عملیات تولید، افزایش عمر متوسط دستگاه، کاهش تعمیرات خرابی، کاهش در مصرف لوازم یدکی، جلوگیری از توسعه عیوب و در نتیجه کاهش هزینه‌های تعمیراتی و بالا بردن بهره‌وری تولید می‌شود.
نگهداری تجهیزات به شکل سیستماتیک چه نتایجی به دنبال دارد؟زمانی که تجهیزات به شکل سیستماتیک نگهداری شوند باعث می‌شود تا در وضعیت مطلوبی قرار گیرند و از خراب شدن ناگهانی آن جلوگیری شده و با کاهش هزینه تعمیرات و افزایش بهره‌وری سبب به سود رسیدن کارخانه شود. گفتنی است نگهداری ماشین‌آلات به روش سیستماتیک نیازمند برنامه تعمیرات پیشگیرانه است و این برنامه به سرمایه‌گذاری اولیه در وقت، قطعات، افراد و منابع مالی کافی به منظور پیاده‌سازی سامانه‌های سی‌ام، پی‌ام و آرسی‌ام، نیاز دارد و بازده آن در کمتر از چندماه بعد دیده می‌شود. همچنین نکته مهم دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که مهندسان این حوزه بر این باورند که تعمیرات پیشگیرانه نوعی بازرسی برنامه‌ریزی شده است که با انجام آنها از اتفاقات اضطراری جلوگیری می‌شود. بعضی نیز تصور می‌کنند که انجام سرویس‌های نگهداری و تعمیرات اساسی برای پیشگیری از تعمیرات اتفاقی ضروری است. در حقیقت فلسفه سامانه تعمیرات پیشگیرانه، انجام بازرسی‌ها، سرویس‌ها و تعمیرات برنامه‌ریزی شده است.
برای انجام عملیات تعمیرات پیشگیرانه چه عواملی تاثیرگذار هستند؟بازدیدها و بازرسی‌های دوره‌ای برنامه‌ریزی شده از ماشین‌آلات، دستگاه‌ها و تجهیزات کارخانه‌ها به منظور کشف دلایل و جلوگیری از خرابی اتفاقی ازجمله اصول تاثیرگذار است که می‌تواند منجر به تعمیرات اضطراری، از کار افتادن ماشین‌آلات یا توقف تولید شوند. همچنین انجام سرویس‌ها و تعمیرات و تنظیمات قبل از وقوع خرابی‌ها با صرف هزینه‌های کمتر نیز از دیگر مواردی است که می‌توان به آن اشاره کرد. اجرای صحیح سامانه تعمیرات پیشگیرانه همزمان با ایجاد دفتر برنامه‌ریزی تعمیرات، همراه با انجام عملیات نصب کارخانه و راه‌اندازی آنها باید آغاز شود. هر چند انجام این برنامه در آغاز کار ممکن است هزینه‌هایی را به دنبال داشته باشد، اما در نهایت این هزینه‌ها بدون تردید جبران شده و سودآوری کارخانه را با اجرای برنامه‌های زمان‌بندی شده تعمیرات و طبقه‌بندی و شناسایی تجهیزات، ایجاد شناسنامه تعمیراتی تجهیزات و دستگاه‌ها، طراحی فرم موردنیاز و سامانه گردش فرم‌ها، مکاتبات و ارتباطات منظم، پیش‌بینی نیازهای تعمیراتی، قطعات یدکی و آموزش کارکنان، برآورد نیروی انسانی، ابزار و ماشین‌آلات موردنیاز، تعیین و تامین می‌کند.
اجرای این عملیات چه مزایایی به دنبال دارد؟کم‌کردن و محدودکردن مدت توقف تولید که به دلیل تعمیرات اتفاقی ممکن است رخ دهد ناشی از اجرای عملیات تعمیرات پیشگیرانه است. همچنین کم شدن تعمیرات بزرگ و پر هزینه و محدود کردن تعمیرات پیش‌بینی نشده، افزایش کیفیت محصول و جلوگیری از ضایعات، کاهش سرمایه‌گذاری در ارتباط با تهیه و جایگزینی ماشین‌آلات، کم‌شدن تدریجی در بکارگیری نیروی‌انسانی و اقلام مصرفی و قطعات یدکی،کاهش هزینه‌های کلی تعمیرات، کشف سریع علت نارسایی‌ها از قبیل کمبودهای تخصصی، ضعف یا نامناسب بودن قطعات ماشین‌آلات، کنترل در مصرف قطعات یدکی و کاهش تعداد قطعات یدکی مصرفی، ایجاد نظم و انضباط در سامانه تعمیراتی کارخانه‌ها و ایجاد حسن روابط بین کارکنان تولید و تعمیرات و تقلیل در قیمت تمام شده واحد محصول را می‌توان از مزایای اجرای این عملیات دانست.
آیا ارتباطی بین موفقیت در انجام سامانه تعمیرات پیشگیرانه و مدیران مسئول کارخانجات وجود دارد؟بله، درواقع موفقیت در این طرح بیشتر بستگی به شناخت و قبول این برنامه در سطوح مدیران مسئول دارد. به عنوان مثال، مدیران سطوح بالای کارخانه و مسئولان بهره‌برداری، سرپرستان و مجریان عملیات تعمیراتی به‌طور معمول نخستین سوالی که در زمان تشریح این سامانه، برای آنها ایجاد می‌شود مقدار هزینه انجام سامانه است و مدیران و مجریان تعمیرات اثبات سودآوری را محاسبه می‌کنند. درواقع آنها با بررسی و برآورد هزینه‌های تعمیراتی اضطراری و اتفاقی در ارتباط با هر دستگاه یا ماشین‌آلات و تجهیزات از قبیل نیروی‌انسانی، اقلام و قطعات یدکی مصرف شده، اضافه‌کاری‌ها، اتلاف وقت‌ها و هزینه‌های جنبی دیگر، ضرر و زیان‌های نهایی که به دلیل کاهش تولید محصول و ضایعات حاصل شده و همچنین تعمیرات ناگهانی و اضطراری که سبب زیان‌های کلی از قبیل مجروح و بستری شدن و غیبت طولانی گروه تعمیراتی و مقایسه آن با جمع هزینه‌هایی که اگر تعمیرات پیشگیرانه انجام‌شده، مسئولان را به بکارگیری سامانه تعمیراتی نوین ترغیب می‌کنند. به‌طور کلی مجموع هزینه‌های نیروی انسانی مصرف شده، اجناس و قطعات یدکی مصرف شده، اضافه‌کاری‌ها، اتلاف وقت‌ها، ضرر و زیان‌هایی که به علت کاهش در محصول حاصل شده، صدمات وارد به دستگاه‌های مختلف ماشین‌آلات کارخانه و مجروح یا بستری شدن کارکنان کارخانه در رابطه با تعمیرات اضطراری و اتفاقی و سایر ضایعات جنبی دیگر،در مقایسه با هزینه «پی‌ام» یا «سی‌ام» و «آرسی‌ام» بسیار زیاد است و سودآوری اجرای سامانه تعمیرات پیشگیرانه را نشان می‌دهد.
آیا انجام عملیات پیشگیرانه توانسته نیازهای این بخش را تامین کند؟تجربه نشان داده که پس از گذشت چندین سال و تداوم انجام عملیات تعمیرات پیشگیرانه و اجرای تعمیرات نوین، این سامانه به بالاترین سطح عملیاتی رسیده و به‌طور قطع انتظارات مسئولان را تامین می‌کند. البته پس از مدت زمان کوتاهی بهبود در راهبری کارخانه به تدریج محسوس شده و با مرور زمان سرعت بیشتری خواهد یافت و تمام مزایای یادشده را به شکل عملی ثابت می‌کند. در واقع با استفاده از متخصصان با سابقه، ضمن آموزش افراد در حین انجام عملیات، می‌توان مدت زمان رسیدن سامانه به سطح مطلوب را کوتاه کرد. چنانچه مقدمات این سامانه از قبیل جمع‌آوری اطلاعات، طراحی فرم‌های ثبت اطلاعات، تهیه شناسنامه‌های فنی و دیگر فرم‌های کنترل و پیگیری در موقع نصب ماشین‌آلات فراهم شود این سامانه سریع‌تر، آسان‌تر و در مدت زمان کوتاه‌تری به نتیجه مطلوب خواهد رسید.
آیا پذیرش سامانه و اجرای عملیات تعمیرات پیشگیری در تمامی کارخانه‌ها وجود دارد؟بیشتر گروههای تعمیراتی که در کارخانه‌هایی با نظام قدیمی و در اصطلاح گاراژی کار می‌کنند و کارخانه را بر مبنای تعمیرات اتفاقی و اضطراری اداره می‌کنند، درباره پذیرش سامانه تعمیرات پیشگیرانه واکنش نشان می‌دهند و در ابتدای امر آن را بیهوده می‌بینند اما به مرور زمان به این روند عادت کرده و به این امر پی‌می‌برند که انجام تعمیرات پیشگیرانه و برنامه‌ریزی شده بسیاری از مشکلات آنها را حل کرده و در وضعیت بهتر و آرام‌تری قرار خواهد گرفت. در واقع گستردگی سامانه پی‌ام و دیگر سامانه‌های تعمیرات نوین ایجاب می‌کند که برنامه‌ها را از واحدهای کوچک و ساده‌تر شروع کرده و پس از پیاده شدن آن در واحد نامبرده و نتیجه‌گیری‌های مقدماتی اقدام به گسترش این سامانه در واحدهای بزرگتر کارخانه کرد. البته باید توجه داشت که برای اجرای سامانه تعمیرات نوین به‌طور مطلوب، نیاز به چند ماه نظارت به‌وسیله متخصص مربوط است.
