به گزارش ماین نیوز، اما در واقع صنایع کاشی و سرامیک کشور با وجود ظرفیت و کیفیت بالای تولید درحال‌حاضر به سبب شرایط اقتصادی و حاکم شدن مسائل تحریمی قادر به استفاده از تمام ظرفیت تولید خود نبوده و در سال گذشته با کمتر از ۷۰درصد ظرفیت، تولید داشته‌اند. هم‌اکنون فعالان و متولیان این بخش عزم خود را جزم کرده‌اند تا با بهبود شرایط کنونی ضمن افزایش تولید زمینه حضوری قدرتمند را در بازارهای جهانی فراهم کنند. در رابطه با وضعیت کنونی صنعت کاشی و سرامیک با کمال محسنی، مدیرعامل کاشی سامان و عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان کاشی و سرامیک گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
تولید و صادرات کاشی و سرامیک کشور چه میزان است؟بررسی‌ها نشان می‌دهد ظرفیت تولید کاشی و سرامیک کشور افزون بر ۷۰۰میلیون مترمربع است و این در حالی است که براساس آمار به‌دست آمده در سال ۱۳۹۲ تولید کشور افزون بر ۵۰۰میلیون مترمربع یعنی ۷۰درصد ظرفیت ماشین‌آلات نصب شده بوده که در این سال مازاد تولید کاشی و سرامیک افزون بر ۶۰میلیون متر مربع گزارش شده است. همچنین صادرات کاشی و سرامیک ایران در سال گذشته افزون بر ۱۱۴میلیون مترمربع بوده که نسبت به سال ۱۳۹۱ رشد ۲۲/۵درصدی داشته است. اما از آنجایی که بیشترین صادرات ایران به کشور عراق است به‌دلیل شرایط حاکم بر این کشور میزان صادرات به عراق در امسال نیز حدود ۲۲/۸درصد کاهش پیدا کرده است.
درحال‌حاضر کاشی و سرامیک ایران به بازار ۴۴ کشور دنیا راه پیدا کرده است و قصد دارد تا بازارهای صادراتی خود را گسترش دهد، که مهم‌ترین آنها را کشورهای همجوار ایران همچون عراق، افغانستان، پاکستان و کشورهای آسیای میانه تشکیل می‌دهد که از این میان بیشترین صادرات در سال ۱۳۹۲ به کشور عراق با ۹۰میلیون مترمربع انجام شده است. همچنین به افغانستان ۶میلیون و ۶۰۰هزار مترمربع، پاکستان ۴میلیون و ۳۰۰هزار مترمربع، ترکمنستان ۳میلیون و ۷۷۰هزار مترمربع، گرجستان ۲میلیون و ۹۰۰هزار مترمربع، جمهوری‌آذربایجان یک‌میلیون و ۸۰۰هزار مترمربع، تاجیکستان یک‌میلیون و ۶۵۰هزار مترمربع، ازبکستان ۹۶۱هزار مترمربع، امارات متحده‌عربی ۵۲۰هزار مترمربع، ارمنستان ۳۵۷هزار مترمربع، قزاقستان ۲۶۴هزار مترمربع، ترکیه ۱۳۰هزار مترمربع، قرقیزستان ۱۱۵هزار مترمربع، عمان ۶۰هزار مترمربع، روسیه ۵۵هزار مترمربع، کره ۲۷هزار مترمربع، قطر و بلغارستان ۱۵هزار مترمربع و... کاشی و سرامیک صادر شده است.
لازم به ذکر است با توجه به ورود بسیاری از کشورهای جهان به عرصه تولید کاشی و سرامیک ایران از لحاظ کمیت تولید در رتبه چهارم دنیا قرار گرفته است.
محصولات ایرانی از لحاظ کیفیت در چه سطحی قرار دارند؟کاشی و سرامیک‌های تولید شده در کشور از لحاظ کیفیت درسطح بالایی قرار دارند، به این ترتیب که با بکارگیری فناوری‌های روز دنیا امکان تولید محصولات با استاندارد و کیفیت بین‌المللی و قابلیت رقابت با کشورهای صاحب‌نام در این عرصه فراهم شده است.
چه مشکلاتی در صنعت کاشی و سرامیک ایران وجود دارد؟مشکل اساسی در صنعت کاشی و سرامیک کشور موافقت‌های اصولی یا همان صادر شدن مجوز ساخت کارخانه از سوی مراکز استانی است و تاکنون موافقت‌های اصولی برای یک‌میلیارد و ۲۰۰میلیون مترمربع صادر شده که از این میزان تجهیزات کارخانه‌ها با ظرفیت افزون بر ۷۰۰میلیون مترمربع نصب شده و در حال فعالیت هستند. همچنین درحال‌حاضر ۱۳۳ کارخانه فعال در کشور وجود دارد و ۴۰ کارخانه دیگر نیز در دست احداث است که از پیشرفت فیزیکی بالای ۵۰درصد برخوردارند. این در حالی است که هم‌اکنون بیش از ۲برابر نیاز کشور و صادرات، ظرفیت تولید ایجاد شده و این امر باعث شده است تا سرمایه‌های کشور در بعد ارزی و ریالی هدر رود.
از این‌رو جلسه‌هایی با وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام شده تا با برنامه‌ریزی و تعیین استراتژی، ظرفیت‌های تولید متناسب با میزان عرضه و تقاضا باشد. هر چند هنوز هم در استان یزد و برخی از استان‌های کمتر توسعه یافته شاهد صدور موافقت اصولی احداث کارخانه کاشی و سرامیک هستیم. یکی دیگر از مشکلات مازاد موجودی انبار کارخانه‌هاست که باعث به وجود آمدن یک نوع رقابت ناسالم در بخش داخلی و بخش صادرات شده است. به این ترتیب که برخی کارخانه‌های تولیدکننده برای فروش محصولات خود قیمت محصولات را کاهش داده و با پایین آوردن کیفیت محصولات موجبات خارج شدن محصولات از استانداردهای تعریف شده را فراهم کرده‌اند.
در این‌باره می‌توان به یکی از تجربه‌های تلخ صنعت کاشی و سرامیک اشاره کرد. در سال‌های گذشته کاشی‌های با کیفیت پایین به کشورهای آسیای میانه صادر شد اما دیری نگذشت که با ورود محصولات با کیفیت بالاتر به این بازار تمایل برای خرید کاشی ایرانی از سوی کشورهای آسیای میانه از بین رفت و باعث از دست رفتن بازار صادراتی این کشورها شد. درحال‌حاضر در بحث صادرات عراق نیز این مسئله وجود دارد و شاهد صادرات کاشی‌هایی با درجه کیفیت ۳، ۴ و ۵ هستیم که از استاندارد لازم برخوردار نیستند. با ادامه پیدا کردن این موضوع در سال‌های آینده و با ورود دیگر کشورها به عراق و ارزیابی آنها از کاشی‌های ایرانی با کیفیت پایین، مشکلاتی برای صنعت کاشی و سرامیک ایران به وجود خواهد آمد.
همچنین از دیگر مشکلات موجود در این صنعت تورم سالانه ۲۰ تا ۲۵درصدی است که رقابت با کشورهای تولیدکننده همچون چین، اسپانیا، ایتالیا و... را مشکل و به نوعی راه پیدا کردن به بازارهای هدف در نقاطی دورتر از کشورهای همسایه را سخت کرده است.
دلیل پایین بودن کیفیت برخی محصولات صادراتی چیست؟یکی از دلایل اصلی پایین بودن کیفیت محصولات صادراتی نبود دقت لازم از سوی سازمان استاندارد است. تولیدکنندگان کاشی و سرامیک در ایران ملزم به رعایت استانداردهای اجباری هستند و استانداردهای تعریف شده در کشور در حد کشورهای اروپایی و توسعه یافته است. با این وجود در برخی از مواقع شاهد صادرات برخی از محصولاتی هستیم که از استاندارد و کیفیت لازم برخوردار نیستند. در واقع سازمان استاندارد باید با نظارت بیشتر از خروج محصولات فاقد استاندارد جلوگیری کند.
البته سازمان استاندارد به شکل دوره‌ای با حضور در کارخانه‌ها نسبت به نمونه‌گیری و تعیین کیفیت اقدام کرده است که به نظر می‌رسد کافی نبوده و لازم است با برگزاری جلسات و تعامل با انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان کاشی و سرامیک نسبت به رفع این مشکل اقدام شود.
میزان تنوع در محصولات ایرانی چقدر است؟درحال‌حاضر کارخانه‌هایی که محصولات آنها براساس استانداردهای بین‌المللی تولید می‌شود از تنوع بالایی برخوردار هستند. به گونه‌ای که تولیدکنندگان ایرانی با بکارگیری دستگاه جت پرینتر که تنها ۴ سال از اختراع آن در دنیا می‌گذرد به تولید محصولات با طرح‌های متنوع و کیفیت عالی مشغول هستند. با استفاده ازاین دستگاه‌ها امکان چاپ هرگونه طرح یا نقشی روی کاشی و سرامیک فراهم است به گونه‌ای که می‌توان گفت تنوع اندازه، طراحی و نوع کاشی و سرامیک‌های تولید شده در کارخانه‌های داخلی براساس اصول مرسوم در دنیا انجام می‌شود.
میزان مصرف انرژی برای ساخت کاشی و سرامیک چقدر است؟در صنعت کاشی نسبت به دیگر محصولات معدنی همچون سیمان و فولاد میزان انرژی کمتری برای تولید مورد نیاز است و این صنایع به نوعی به گردش مالی و رشد اقتصادی کشور کمک می‌کنند. در واقع می‌توان گفت که صنعت سرامیک کمک بزرگی به رشد و توسعه اقتصادی کشور می‌کند چرا که در سال ۱۳۹۲ رقمی افزون بر ۴۵۵میلیون دلار ارزآوری را به دنبال داشته و این میزان هر سال نسبت به سال قبل بین ۱۰ تا ۲۰ درصد با رشد همراه است.
مواد اولیه برای تولید کاشی و سرامیک به چه شکل تامین می‌شود؟حدود ۲۶درصد مواد اولیه مورد نیاز برای بدنه کاشی در داخل کشور تامین و همچنین بیش از ۸۵درصد لعاب مصرفی که از لحاظ کیفیت در ردیف لعاب‌های اسپانیایی و ایتالیایی است، توسط تولیدکنندگان داخلی تولید می‌شود که این موضوع نشان از توانایی بالای لعاب‌سازان ایران دارد. همچنین باید توجه کرد که وابستگی صنایع کاشی و سرامیک به کشورهای خارجی کاهش یافته و از ۵۰درصد به ۱۵درصد رسیده است و برای تامین قطعات مورد نیاز از کشورهای اسپانیا، ایتالیا، چین و انگلستان اقدام می‌شود.
چه برنامه‌هایی برای توسعه کاشی و سرامیک کشور وجود دارد؟با توجه به اینکه میزان تولید کاشی و سرامیک بیش از ۲ تا ۲/۵برابر تقاضاست و نمی‌توان آینده‌ای برای این محصول پیش‌بینی کرد در نتیجه امکان برنامه‌ریزی مشخصی وجود نخواهد داشت. از این‌رو وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌تواند با تعیین استراتژی معین که معادل عرضه و تقاضا ضریب حداکثر ۲۰درصد تولید «بالاسری» داشته باشیم روی حجم تولید برنامه‌ریزی کند و از هدر رفتن سرمایه‌های ریالی و ارزی کشور جلوگیری شود.
چراکه نسبت به سال گذشته که ۷۰درصد ظرفیت نصب‌شده تولید می‌شد، امسال تنها حدود ۵۵ تا ۶۰درصد از این ظرفیت در حال تولید است و ظرفیت‌های خالی را کارخانه‌هایی با برخورداری از تجهیزات و فناوری‌های مورد نیاز و همچنین در اختیار داشتن نیروهای انسانی تشکیل می‌دهند. در واقع می‌توان گفت که با ادامه رکود در صنعت کاشی و سرامیک ظرفیت تولید کاهش پیدا می‌کند و مشکلات فراوانی را برای این بخش به دنبال خواهد داشت. این در حالی است که هم‌اکنون ۴ کارخانه تولیدکننده تعطیل شده و تعدادی در مرز ورشکستگی قرار گرفته‌اند. در این‌باره وزارت صنعت، معدن و تجارت و دولت با ایجاد هماهنگی میان انجمن‌های صنفی از کارشناسان انجمن‌ها برای حل مشکلات استفاده می‌کند. با این حال هم‌اکنون تعامل میان انجمن کاشی و سرامیک و وزارت صنعت، معدن و تجارت وجود ندارد و تنها براساس نظرات کارشناسان وزارتخانه تصمیمات لازم گرفته می‌شود.
چه اقداماتی برای رشد و توسعه اقتصادی نیاز است؟با توجه به شرایط موجود در صنایع کشور لازم است تا هرچه زودتر اقداماتی برای رفع موانع تولید و صنعت در جهت اقتصاد مقاومتی که تاکید رهبر معظم انقلاب است، انجام داد از این‌رو می‌توان با ایجاد تعامل بین دولت و بخش خصوصی نسبت به حل مسائل و مشکلات موجود اقدام کرد. چرا که درحال‌حاضر صنایع کشور دچار مشکل سرمایه در گردش هستند و دلیل آن را می‌توان عملکرد انقباضی بانک‌ها در چند سال گذشته دانست که باعث شده بدهی‌های صنایع در بخش‌های مختلف به شکل معوقه در آمده و ادامه فعالیت را برای صنعتگران دشوار کرده است. در این زمینه مجلس شورای اسلامی ۵ سال قبل قانونی را برای تقسیط کردن بدهی‌های معوقه صنعتگران تدوین کرد که تاکنون نتیجه مطلوب نداشته است.
ضمن آنکه دولت نقش بسزایی در بهتر شدن شرایط حاکم بر صنایع دارد و می‌تواند با در نظر گرفتن یک بودجه مشخص برای صنایع مختلف و برای رونق فعالیت‌های صنعتی گام بر دارد. در این‌باره از سوی انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان کاشی و سرامیک روشی اصولی برای پرداخت تسهیلات با شرایط مناسب به کمیسیون صنایع معادن مجلس، وزیر صنعت، معدن و تجارت، رییس بانک مرکزی و رییس اتاق بازرگانی ارسال شده اما تاکنون تصمیمی در این زمینه گرفته نشده است. درحال‌حاضر سرمایه در گردش کارخانه‌های صنعتی به‌دلیل سیاست انقباضی بانک‌ها و اخذ بهره بالا مشکلات فراوانی را به همراه داشته که زمینه تعدیل نیرو، افت گردش اقتصادی و جلوگیری از رشد صادرات را به دنبال داشته است.
دلیل ارائه پیشنهاد برای تعطیلی کارخانه‌های تولیدکننده چیست؟به دلیل بالا رفتن میزان دپوی کارخانه‌های تولیدکننده و انبار عاملان فروش که به افزون بر ۳۵۰میلیون متر مربع رسیده است. با وجود مشکلات و خساراتی که در صورت خاموش شدن کوره‌های تولید کارخانه‌ها وجود دارد تصمیم به تعطیلی کارخانه‌ها گرفته شد تا به این ترتیب در مدت زمان تعطیلی بخشی از مشکلات با تدابیر و اندیشه‌های فعالان این بخش کاسته شود. در واقع از نتایج دپوی محصولات باید به کاهش قیمت و کیفیت و همچنین کاهش نرخ محصولات صادراتی اشاره کرد که برای جلوگیری از زیان انباشت شده اعضای صنف موافقت خود را برای تعطیل شدن کارخانه‌ها اعلام کرده‌اند.
همچنین باید توجه کرد افزایش قیمت انرژی و پرداخت نکردن یارانه به صنایع از دیگر مواردی است که مشکلات زیادی را برای تولیدکنندگان ایجاد کرده است.
سنگ و مصالح ساختمانی
