به گزارش ماین نیوز، در دنیای صنعتی امروز معادن و صنایع معدنی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند و روزبه‌روز شاهد دستاوردهای جدیدی در بعدهای مختلف علمی و اجرایی در این زمینه هستیم.
یکی از مباحث روز دنیا در حوزه معدن و صنایع معدنی، ژئومتالورژی است که با نگاهی نوین به چرخه تولید مواد معدنی از اکتشاف تا ساخت کارخانه‌های مورد نیاز برای فرآوری، تغییر و تحولات فراوانی را در تولید به همراه داشته است چراکه در این روش مواد معدنی بر اساس نوع و عیار اکتشاف، استخراج و فرآوری خواهند شد. در ساخت کارخانه‌های متالورژیکی که به‌عنوان یکی از مباحث جدید در صنایع معدنی مطرح شده کشورهایی همچون امریکا و استرالیا با پرداختن به این علوم به پیشرفت‌های قابل توجهی دست یافته‌اند.
با توجه به وجود ذخایر معدنی با تنوع فراوان در کشور، بکارگیری علوم ژئومتالورژیکی می‌تواند زمینه را برای استفاده بهینه از این کانی‌ها فراهم کند و این درحالی است که حتی در زمینه علمی نیز آشنایی چندانی با علوم ژئومتالورژی وجود نداشته و لازم است از دانش و تجاربی که دیگر کشورها در زمینه ژئومتالورژی دارند، استفاده کرده و با به روزکردن روش‌های خود در معادن و صنایع معدنی زمینه پیشرفت و توسعه را فراهم کنند.
محمدرضا خالصی، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس درباره ژئومتالورژی و کاربرد آن در معدن و صنایع معدنی می‌گوید: مبحث ژئومتالورژی یکی از علوم نوین بوده و در حوزه‌های مختلف از اکتشاف تا استخراج و ساخت کارخانه فرآوری محصولات معدنی کاربرد دارد. درواقع علوم ژئومتالورژی قصد دارد تا روند انجام فعالیت‌ها در حوزه معادن و صنایع معدنی را که با روش‌های قدیمی انجام می‌شود، تغییر دهد.
وی در ادامه گفت: تفاوت عمده‌ای که در روش ژئومتالورژی با روش سنتی برای تامین نیاز کارخانه‌های فرآوری وجود دارد، این است که در روش سنتی مواد معدنی با عیارهای مختلف از کم عیار تا پرعیار را با یکدیگر همگن کرده و در اختیار کارخانه‌های فرآوری قرار می‌دهند اما در روش ژئومتالورژی بر اساس نوع کانسار و اینکه از بخش‌های مختلف با عیارهای متفاوت تشکیل شده‌اند نسبت به فرآوری آنها به طور جداگانه اقدام می‌کنند.
روش‌های فرآوری متفاوت در کارخانه ژئومتالورژیکیخالصی با بیان اینکه فرآوری مواد معدنی با روش‌های سنتی باعث کاهش بازدهی خواهد شد، گفت: زمانی که مواد مختلف با عیار بالا و پایین را با یکدیگر همگن کرده و در کارخانه‌های فرآوری مورد استفاده قرار می‌دهند، کاهش بازدهی و کیفیت محصولات تولیدی را در پی خواهد داشت و این درحالی است که در روش ژئومتالورژی سعی بر این است تا مواد معدنی براساس مشخصات و عیاری که دارند فرآوری شوند. به همین منظور با ساخت کارخانه‌های متالورژیکی (کارخانه‌های فلکسیبر یا انعطاف‌پذیر در برابر تغییرات کانسنگ) فرآوری مواد براساس نوع و عیار آنها امکانپذیر خواهد بود.
عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس با اشاره به اینکه مبحث ژئومتالورژی در علوم دنیا مبحثی نوین است، ادامه داد: کارخانه‌های متالورژیکی یا انعطاف‌پذیر در برابر کانسنگ‌ها با وجودی که مبحثی نوین در دنیا محسوب می‌شود اما در بسیاری از کشورها همچون امریکا و استرالیا فعالیت‌های گسترده‌ای انجام شده است؛ به این ترتیب با ساخت کارخانه‌های ژئومتالورژیکی شاهد تغییرات بزرگی در صنایع معدنی خواهیم بود.
ناآشنایی با علوم ژئومتالورژیکی در ایرانمحمدرضا خالصی افزود: درحال‌حاضر در ایران آشنایی چندانی از لحاظ علمی با مبحث ژئومتالورژی وجود ندارد و لازم است به این مبحث پرداخته شده تا زمینه برای پیشرفت در حوزه معدن و صنایع معدنی فراهم شود. از این رو چندی پیش انجمن کنترل و مدل‌سازی دانشگاه تربیت مدرس از دکتر یحیایی که یک متخصص در علم ژئومتالورژی است و در کشور استرالیا در این حوزه فعالیت می‌کند دعوت به‌عمل آورد و وی سخنرانی در این زمینه انجام داد.
گفتنی است در ایران آشنایی به‌طور آکادمیک با مبحث ژئومتالورژی وجود نداشته و لازم است با توجه بیشتر به این مبحث، ضمن آشنایی و به روز شدن اطلاعات در این حوزه، زمینه را بتوان برای رشد در صنعت فرآوری مواد معدنی و به روز کردن آن فراهم کرد. وی اظهار کرد: با توجه به اینکه ژئومتالورژی و ساخت کارخانه‌های انعطاف‌پذیر ژئومتالورژیکی علمی نوین در دنیای صنعتی امروز است به همین دلیل تنها می‌توان پیشنهاد ساخت این نوع کارخانه‌ها را برای معادن و کانسارهای خاص که از بخش‌های مختلف تشکیل شده و امکان استخراج آنها به صورت مجزا با زمان‌بندی درست وجود دارد، ارائه داد.
همچنین لازم است تا کارخانه مورد نظر با تولیدات خود هزینه‌های مورد نیاز را تامین کرده تا بتوان زمینه ساخت و راه‌اندازی این‌گونه کارخانه‌ها را فراهم کرد. لازم به ذکر است که انجام این‌گونه فعالیت‌ها در ایران بسیار سخت خواهد بود چراکه باوجود تلاش‌های علمی در حوزه معدن که نزدیک به ۸۰ سال رشته مهندسی معدن در دانشگاه‌ها وجود داشته اما تاکنون کارخانه فرآوری مواد معدنی که تمامی طراحی آن توسط متخصصان ایرانی انجام شده باشد، وجود نداشته و لازم است با به روز کردن علم خود در این حوزه، زمینه را برای توسعه صنایع معدنی فراهم کنیم.
ژئومتالورژی در اکتشاف و استخراجخالصی به نقش ژئومتالورژی در بخش اکتشاف و استخراج مواد معدنی اشاره کرد و گفت: در کارخانه‌های ژئومتالورژیکی، مواد معدنی بر اساس نوع و میزان عیار خود فرآوری می‌شوند به همین دلیل برای تامین مواد اولیه مورد نیاز باید در هنگام اکتشاف و استخراج مواد معدنی نکاتی را مورد توجه قرار داد. زیرا باید کانی‌های کم عیار و پرعیار را از یکدیگر تفکیک کرد که برای انجام این موضوع باید طرح استخراج نیز متفاوت باشد.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه استخراج مواد معدنی بر مبنای داده‌های اکتشافی طراحی و اجرا می‌شود از این رو باید از روش‌های سیستماتیک برای انجام عملیات اکتشافی استفاده کرد. گفتنی است داده‌های اکتشافی که بر اساس طرح و روش‌های سنتی به‌دست می‌آیند ضعیف بوده و براساس داده‌های زمین‌آماری بلوک‌بندی نشده‌اند و همین امر باعث می‌شود تا قابلیت چندانی نداشته و در نتیجه امکان استخراج کانسارهای پرعیار و کم عیار به طور جداگانه وجود نداشته باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه معتقد است برای در اختیار داشتن کارخانه‌های ژئومتالورژیکی با بازدهی بالا باید طرح‌های استخراجی اصولی و علمی وجود داشته باشد که این موضوع تنها با داده‌های اکتشافی مناسب امکانپذیر بوده و در نظر گرفتن این موارد به منزله کامل کردن چرخه تولید خواهد بود.
