به گزارش ماین نیوز، وضعیت قرمز است. شنیده‌ها از تعطیلی چند معدن زغالسنگ حکایت دارد. آنقدر وضعیت تولید سالانه معادن زغالسنگ در سال‌های اخیر نگران‌کننده شده که این روزها صحبت از واردات این مواد معدنی است. این در حالی است که تعداد معادن زغالسنگ در کشور به 178 فقره می‌رسد و همیشه گفته شده زغالسنگ داخلی که از معادن کشور به بهره‌برداری می‌رسد، کفاف نیاز داخل را می‌دهد.
این در حالی است که کارشناسان به این باور رسیده‌اند که معادن زغالسنگ چه توسط بخش خصوصی و چه توسط دولت به بهره‌برداری برسد تفاوتی نمی‌کند، در هر حال چرخه این معدن‌ها این روزها به سختی می‌چرخد و بسیاری از آنها در آستانه تعطیلی هستند.
اگرچه میزان کل تولید هشت ماهه امسال در حوزه کنسانتره زغالسنگ به ۶۱۸ هزار و ۶۱۳ تن می‌رسد و آمار‌ها نشان می‌دهد میزان تولید این مواد معدنی در شرکت‌های بزرگ زغالسنگ ۱۳ درصد افزایش داشته است، اما فعالان معدنی این عرصه معتقدند به دلیل اینکه در سال‌های اخیر در معادن زغالسنگ سرمایهگذاریهای لازم صورت نگرفته، اکنون وضعیت این معادن به جایی رسیده که توان جذب اشتغالزایی برای نیروهای انسانی ندارد و اکنون با تعطیلی معادن زغالسنگ حدود ۸۵۰۰ نفر قرار است شغل خود را از دست بدهند.
این در حالی است که به گفته کارشناسان، کار در معادن زغالسنگ بسیار سخت است و به لحاظ بروز نبودن تجهیزات معدنکاری این معدنکاران از وضعیت ایمنی مناسبی در معادن برخوردار نیستند. از سویی به گفته کارشناسان بیشترین ذخایر زغالسنگ در اعماق زمین وجود دارد، اما بررسی‌ها نشان داده به دلیل نبود فناوری و تجهیزات مورد نیاز امکان استخراج این ذخایر معدنی وجود ندارد.
از منظری دیگر بررسی‌ها نشان داده اخیرا با سرمایه‌گذاری صد‌ها میلیارد تومان برای احداث معادن زغالسنگ تولید آنچنان نبوده که هزینه تولید با مقدار تولید به تعادل برسد. البته کارشناسان معتقدند بازدهی سرمایه در معادن زغالسنگ به سرعت طی نمی‌شود و نیاز به زمان دارد.
آنها همچنین معتقدند پایین بودن بازدهی سرمایه در بخش معدن ضرورتا ناشی از پایین بودن بهره‌وری در این بخش نیست و چه بسا ممکن است به اعتبار ماهیت فعالیت‌ها، ناشی از نیاز بالای آن به سرمایه باشد، علاوه بر این احتمال برخی معادن زغالسنگ در نقاط مختلف و دورافتاده باشد و انتخاب منطقه سرمایه‌گذاری از اختیار سرمایه‌گذار خارج شود.
اما موضوعی که این روزها فعالان معدنی عرصه زغالسنگ را نگران کرده این است که چشم انداز آنها از وضعیت معادن زغالسنگ حاکی از این است که تا به حال قیمت خرید منطقی این محصول از معادن در چرخه اقتصادی این حوزه بسیار تاثیرگذار بوده است.
در همین رابطه محمد مجتهدزاده، دبیر کمیته زغالسنگ خانه معدن با هشدار نسبت به وضعیت معادن زغالسنگ می‌گوید: اگر قیمت منصفانه‌ای برای خرید زغالسنگ و کنسانتره آن از معادن تعیین نشود در سال آینده باید برای واردات زغالسنگ از کشورهای خارجی اقدام کرد.
این کار‌شناس حوزه معدن معتقد است: همانطور که هدف ایجاد ذوب آهن اصفهان برای صنعت فولاد تامین زغالسنگ کک شو بوده و پیش‌بینی‌ها نشان می‌داد ذخایر معادن زغالسنگ نیاز داخلی را تامین می‌کند، اما در چند دهه اخیر به دلیل اینکه سرمایهگذاریهای لازم برای بهره‌برداری معادن زغالسنگ صورت نگرفته، امروز تولید این مواد معدنی با نیاز داخلی یکسان نیست و اگر به مشکلات این معادن رسیدگی نشود، واردات زغالسنگ انجام می‌شود و در این زمینه به خارج وابسته خواهیم شد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد برای تولید کک در کشورحدود پنج میلیون و ۸۰۰ هزارتن زغالسنگ کنسانتره نیاز است که پیش‌بینی شده 4.6 میلیون تن آن در داخل و 1.2 میلیون تن از طریق واردات تامین شود، این در حالی است که دبیر کمیته زغال سنگ خانه معدن معتقد است در حال حاضر فقط 1.5 میلیون تن زغالسنگ از معادن حاصل شده است که این نشان می‌دهد در تامین زغالسنگ در سال‌های آینده با مشکل مواجه خواهیم بود و باید تن به واردات داد که این به اعتقاد کارشناسان برای تولید داخلی ضررهایی دارد و روز به روز در زمینه تولید فولاد که یکی از زیربناهای آن زغالسنگ است وابسته‌تر خواهیم شد.
به نظرمی رسد در ناتوانی فعالان معدنی زغالسنگ در بهره‌برداری از معادن، وزارت صنعت هم بی‌تقصیر نیست؛ چرا که اگر قیمت خرید مناسبی برای معادن تعریف کند یخ فعالیت معادن زغالسنگ هم آب می‌شود و فعالیت معدنی دولت و بخش خصوصی اقتصادی خواهد شد.
البته خواسته پررنگ فعالان معدنی زغالسنگ که بی‌سرانجام مانده، تشکیل کمیته‌ای مخصوص برای بررسی چالش‌های زغالسنگ است که طبق گفته‌های مجتهدزاده قرار بوده ابتدای امسال تشکیل شود و تا کنون از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت تشکیل نشده است.
به هر حال وضعیت معادن زغالسنگ و چرخه اقتصادی آن دستخوش مسائلی است که به نظر می‌رسد وزارت صنعت باید به منظور رسیدگی به مشکلات این حوزه سریع‌تر اقدام کند تا پیش‌بینی‌ها نسبت به واردات زغالسنگ کمرنگ شود؛ چرا که در حال حاضر با وجود اینکه در یک سال اخیر تلاش‌های بسیاری برای ارتقای این حوزه انجام شده، کارشناسان همواره هشدار می‌دهند اگر روال به همین صورت پیش رود ایران در سال ۹۴ در واردات این مواد معدنی مستعد و در سال ۹۵ جزو عمده‌ترین کشورهای واردکننده زغال سنگ محسوب خواهد شد.
زغالسنگ
