به گزارش ماين نيوز، همگان منطقه سنگان خواف در خراسان رضوی را به معادن سنگ آهن آن می شناسند اما در کنار آوازه بهره مندی این منطقه از ذخایر غنی، موضوع خام فروشی مواد همچنان چالشی فراروی بهره برداری مطلوب از این معادن است.
البته در سالهای اخیر برخی فعالان اقتصادی که دغدغه معدن و صنایع معدنی را در خراسان رضوی دارند با کمک دولت و بهره گیری از سرمایه خود نخستین تلاشها را برای ایجاد کارخانه در کنار معادن سنگ آهن و فراوری مواد معدنی آغاز نموده اند تا پایانی بر خام فروشی آن باشد.
مجتمع سنگ آهن سنگان خواف که حجم زیادی از کارخانه های در حال تاسیس کنستانتره و معادن سنگ آهن را در خود جای داده نخستین گام را برای فراوری مواد معدنی برداشته و به رغم مواجهه با مشکلات فراوان به ویژه کمبود زیرساختهایی نظیر آب، به موفقیتهایی دست یافته است.
معاون برنامه ریزی و توسعه مجتمع سنگ آهن سنگان خواف در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی از تلاش برای پایان دادن به خام فروشی مواد معدنی خبر داد.
عباس گل محمدی به موقعیت جغرافیایی و نحوه کشف معادن سنگ آهن سنگان خواف اشاره و بیان کرد: معادن سنگ آهن سنگان در شمال شرقی ایران و فاصله 300 کیلومتری جنوب شرقی مشهد در 16 کیلومتری شهر سنگان از توابع شهرستان خواف قرار گرفته است.
وی افزود: کشف این ذخایر معدنی در سنگان به سالهای 1352 تا 1355 توسط شرکت باریت ایران بر می گردد اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در نیمه دوم سال 1362 به منظور تعیین دقیق ذخایر، این معادن به شرکت ملی فولاد واگذار شد و از همان سال فعالیتهای اکتشاف مقدماتی شروع و در سال 1368 خاتمه یافت.
او ادامه داد: با شناخته شدن فعالیتهای اکتشافی معادن سنگ آهن سنگان به عنوان طرح ملی این فعالیتها وارد مرحله جدیدی شد لذا مطالعات اکتشاف تفصیلی و امکانسنجی از سال 1369 شروع و تا سال 1377 ادامه یافت.
وی با بیان اینکه معادن سنگ آهن سنگان با ذخیره قطعی زمین شناسی 1،2 میلیارد تن یکی از بزرگترین ذخایر سنگ آهن کشور به شمار می آید افزود: این معادن از سه ناحیه معدنی غربی، مرکزی و شرقی تشکیل شده که به کلی زیر پوشش مدیریت مجتمع سنگ آهن سنگان هستند.
معاون مجتمع سنگ آهن سنگان خواف گفت: عمده ترین ذخایر سنگ آهن به ناحیه غرب این معادن تعلق داشته که از چهار آنومالی A ، B، C شمالی و C جنوبی تشکیل شده و هم اینک در راستای اکتشاف ذخایر جدید پروژه اکتشافی 12 هزار کیلومتر مربع پهنه سنگان در محدوده هشت شهرستان استان خراسان رضوی در دست اقدام است.
وی میزان استخراج از معادن به صورت سالانه را حدود هفت میلیون تن عنوان و بیان کرد: این میزان استخراج در چشم انداز توسعه این مجتمع در پنج سال آینده باید به 40 میلیون تن برسد تا نیاز واحدهای کنسانتره موجود در سنگان را تامین کند.
گل محمدی درباره زیرساختها و پروژه های در حال بهره برداری مجتمع سنگ آهن سنگان هم گفت: کارخانه تولید کنسانتره مجتمع در زمینی به مساحت 60 هکتار ساخته شده و متشکل از بخشهای انباشت و برداشت مواد، تجهیزات خردایش و سایش، پرعیارسازی، آبگیری، بازیافت آب و انبار کنستانتره است.
وی افزود: کارخانه کنستانتره سنگ آهن سنگان به ظرفیت تولید 2،6 میلیون تن در سال که بزرگترین خط تولید کنسانتره کشور به شمار می آید در کمتر از 30 ماه راه اندازی شد که در نوع خود یک رکورد محسوب شده و برگی زرین در کارنامه متخصصان و مهندسین کشورمان به حساب می آید.
معاون برنامه ریزی و توسعه مجتمع سنگ آهن سنگان خواف ادامه داد: هم اینک بهره برداری از کارخانه کنستانتره توسط کارشناسان و متخصصان داخلی انجام و کنسانتره تولیدی به شرکتهای فولاد مبارکه، ذوب آهن اصفهان و فولاد خوزستان به دو روش ریلی و جاده ای ارسال می شود.
وی درخصوص نحوه انتقال مواد تولیدی به مبادی مصرف نیز گفت: جهت انتقال محصولات تولیدی معادن سنگ آهن سنگان به مبادی مصرف، ایستگاه راه آهن داخلی معدن به طول 14 کیلومتر با ظرفیت باربری هشت میلیون تن در سال و قابل توسعه تا 10 میلیون تن در سال اجرا و به بهره برداری رسیده است.
وی درباره چشم انداز و راهکارهای جلوگیری از خام فروشی سنگ آهن هم اظهارداشت: با توجه به اهمیت صنعت فولاد و نقش اساسی آن به عنوان صنعت پیشرو در اقتصاد و رفاه جامعه، توسعه این صنعت عاملی اثربخش بر توسعه سایر بخشهای اقتصادی، صنعتی، علمی و اجتماعی کشور به شمار می آید.
گل محمدی افزود: هم اینک با در نظر گرفتن ذخائر موجود در سطح کشور برنامه ریزی برای اجرای طرحهای توسعه با هدف 64 میلیون تن کنسانتره و گندله انجام گرفته که 17،5 میلیون تن از این میزان از معادن سنگ آهن سنگان تامین خواهد شد.
وی گفت: در همین راستا عملیات اجرایی ساخت کارخانه گندله سازی به ظرفیت پنج میلیون تن توسط سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایمیدرو و مابقی توسط شرکتهای سرمایه گذار در جوار معادن سنگ آهن سنگان در حال اجرا و ساخت است.
معاون مجتمع سنگ آهن سنگان خواف با اشاره به پروژه های در حال اجرا توسط بخش دولتی در این مجتمع افزود: ساخت کارخانه کنسانتره به ظرفیت 2،4 میلیون تن در سال، کارخانه گندله سازی به ظرفیت پنج میلیون تن در سال، ایجاد راههای دسترسی به اطراف خصوصا شهر سنگان، افزایش ظرفیت بارگیری، افزایش بازده کیفی و کمی در کارخانه کنسانتره و سنگ شکنهای مجتمع از جمله این پروژه ها هستند.
وی درباره طرحهای توسعه ای توسط سرمایه گذاران بخش خصوصی در مجتمع سنگان هم گفت: شرکت فولاد شرق کاوه برای تولید 2،5 میلیون تن کنسانتره و 2،5 میلیون تن گندله و شرکت فولاد خراسان برای تولید 2،5 میلیون تن کنسانتره در این مجتمع سرمایه گذاری کرده اند.
او سرمایه گذاری بانک ملی برای تولید 2،5 میلیون تن کنستانتره و 2،5 میلیون تن گندله و شرکت فولاد مبارکه برای تولید پنج میلیون تن کنسانتره و پنج میلیون تن گندله را در این مجتمع از دیگر اقدامات انجام شده برشمرد.
وی با اشاره به اشتغالزایی 10 هزار نفری این طرحها در مجتمع سنگ آهن سنگان افزود: هر کدام از طرحها در این مجتمع در دوره اجرا حداکثر برای هزار و 500 نفر و در دوره بهره برداری حداکثر برای 800 نفر اشتغالزایی دارند که در مجموع اشتغالزایی به میزان سه هزار نفر بطور مستقیم و هفت هزار نفر بطور غیرمستقیم خواهد بود.
معاون مجتمع سنگ آهن سنگان خواف گفت: تمامی این فعالیتها و طرحها برای جلوگیری از خام فروشی و ایجاد ارزش افزوده بیشتر، در حال انجام است.
گل محمدی افزود: با توجه به قیمت سنگ آهن خام هم اینک فرآوری و تبدیل به کنسانتره سنگ آهن ارزش افزوده ای معادل حداقل 2،5 تا حداکثر چهار برابر
(250 تا 400 درصد) عاید مجموعه های فعال خواهد شد لذا جا دارد این سیاست در تمامی شرکتهای خصوصی و دولتی با جدیت پیگیری شود تا در صورت صادرات، درآمد قابل قبول و بهینه ای را عاید کشور نماید.
وی ادامه داد: مجتمع سنگ آهن سنگان در تامین مواد اولیه، فناوری فرآوری و استخراج، تامین منابع مالی و نیروی انسانی مشکلی برای ادامه کار ندارد اما در بحث تامین زیرساختها از جمله آب، برق و گاز با مشکلات عدیده ای دست و پنجه نرم می کند.
او گفت: خط تولید کنستانتره بین 500 تا هزار مگاوات در سال برق مصرف می کند اما برقی که اکنون برای واحد تولید کنستانتره مجتمع مصرف می شود تامین کننده نیاز نیست؛ از سوی دیگر هر کدام از کارخانه های این مجتمع به اندازه یک شهرک صنعتی نیاز به گاز دارند.
با این حال معاون برنامه ریزی و توسعه مجتمع سنگ آهن سنگان خواف محدودیت جدی این منطقه را آب دانست زیرا واحدهای فرآوری در مجتمع برای تولید نیازمند آب هستند.
وی گفت: اخیرا کنسرسیوم معدن سنگ آهن سنگان از مشاوری کمک گرفته تا نسبت به پیدا کردن راههای جدید برای تامین آب منطقه از طریق مسوولان مربوطه رایزنیهای لازم را انجام دهد.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: کمبود آب محدودیت اصلی طرحهای بزرگ صنعتی در این استان به ویژه در بخش فولاد و صنایع فولادی است.
راضیه علیرضایی با اشاره به حجم آب مصرفی در صنعت فولاد خراسان و محدودیت منابع آبی افزود: لزومی ندارد در منطقه ای مانند خراسان رضوی که با محدودیت آب دست و پنجه نرم می کند پروژه های صنعتی با میزان مصرف زیاد آب اجرا شود لذا از این پس اولویت صدور مجوز با آن دسته از طرحهای صنعتی خواهد بود که از روشها و فناوری جدید در مصرف بهینه آب استفاده کنند.
وی گفت: مصرف آب باید مدیریت شود تا سهم صنعت به عنوان بخش توسعه استان به میانگین سهم پنج درصدی صنایع از آب برسد.
او با بیان اینکه مجتمع سنگ آهن سنگان خواف بزرگترین منطقه تولید سنگ آهن و مواد معدنی کشور محسوب می شود افزود: باید تامین زیرساختهای لازم به منظور فعالیت حداکثری این مراکز تولیدی در راستای ایجاد اشتغال مورد توجه قرار گیرد.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در ادامه گفت: نیم درصد از ارزش افزوده اقتصادی در این استان از بخش معدن تامین می شود، با توسعه کارخانه های موجود تا حد امکان از خام فروشی مواد معدنی جلوگیری شده و توسعه خراسان در این حوزه بیش از گذشته محقق می شود.
وی افزود: در نشستی که اردیبهشت ماه امسال با حضور معاون برنامه ریزی و اشتغال استانداری خراسان رضوی برگزار شد شرکتهای خدماترسان موظف به تامین گاز، برق و آب مورد نیاز واحدهای تولیدی موجود در منطقه سنگان خواف طبق توافق نامه های موجود بین شرکتهای خدمات رسان، سازمان ایمیدرو و کنسرسیوم واحدهای فولادی شدند.
علیرضایی ادامه داد: خراسان رضوی دارای معادن غنی سنگ آهن به عنوان مواد اولیه صنایع فولادی است که تاکنون به علت خام فروشی مواد معدنی، ارزش افزوده آن کمتر به استان باز می گشت لذا موفق نشده ایم از این ظرفیت برای رشد اقتصادی منطقه بهره گیریم.
وی حجم کل ذخیره معادن سنگ آهن خراسان رضوی را 650 میلیون تن و میزان استخراج سالانه آن را 10 میلیون تن عنوان و بیان کرد: در گذشته بیشتر ذخیره معادن سنگ آهن استان خام فروشی می شد اما طی چند سال اخیر با ایجاد واحدهای کنستانتره، عمده سنگ آهن فراوری شده و صادر می شود.
وی با اشاره به ظرفیتهای صنایع فولادی گفت: در استان 2،6 میلیون تن ظرفیت تولید کنستانتره، 1،4 میلیون تن ظرفیت تولید آهن اسفنجی، دو میلیون تن ظرفیت تولید شمش فولادی و 1،6 میلیون تن ظرفیت تولید مقاطع فولادی شامل تیرآهن و نبشی وجود دارد.
علیرضایی افزود: درصدد هستیم با تامین زیرساختها و تکمیل همه زنجیره های تولید در بخش فولاد و صنایع فولادی خراسان بتوانیم ارزش افزوده معادن سنگ آهن را بالا برده و بستر ایجاد اشتغال فراوانی را که این صنایع به دنبال خواهد داشت فراهم کنیم.
وی اظهار داشت: خراسان رضوی قطب سوم تولید فولاد و صنایع فولادی در ایران است و با اجرای پروژه های در نظر گرفته شده در این بخش طی سالهای آینده به پیشرفت مطلوبی در تولید فلزات آهنی در کشور و منطقه خاورمیانه دست خواهد یافت.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی گفت: همچنین تاکنون 45 هزار میلیارد ریال سرمایه گذاری در واحدهای بزرگ تولیدی فولاد و چهار هزار و 470 میلیارد ریال سرمایه گذاری در بخش واحدهای کوچک تولیدی فولاد با ظرفیت 460 هزار تن انجام گرفته است.
وی افزود: طرح فولادی با ظرفیت تولید سالانه 64.5 میلیون تن در خراسان رضوی وجود دارد که از این تعداد شش واحد در حال بهره برداری و 33 واحد در دست اجرا است.
علیرضایی گفت: از واحدهای در دست اجرا 9 واحد مربوط به تولید کنسانتره با ظرفیت 22.5 میلیون تن است که یک واحد آن در حال بهره برداری و هشت واحد در دست اجرا است.
وی با بیان این که هم اکنون هشت واحد گندله سازی با ظرفیت تولید 22.3 میلیون تن در حال ساخت است ادامه داد: هشت واحد تولید آهن اسفنجی با ظرفیت تولید 7.8 میلیون تن، 9 واحد شمش فولاد با ظرفیت 7.8 میلیون تن و پنج واحد نورد با ظرفیت تولید 4.1 میلیون تن از جمله طرحهای فولادی خراسان رضوی است که روند اجرایی خود را طی می کنند.
سرعت در ایجاد واحدهای فرآوری و ایجاد زیر ساختها به ویژه تامین آب در مجتمع سنگ آهن سنگان خواف می تواند ضمن اشتغالزایی به رونق صنعت فولاد در شرق کشور کمک کند.
سنگ آهن
