به گزارش ماین نیور، در گزارش نشریه آوای مهر زنجان آمده است: معدن انگوران یکی از معادن کم نظیر سرب و روی در منطقه خاورمیانه به شمار می رود که به واسطه قرارگیری آن در استان زنجان، این صنعت ۷۰ درصد کل صادرات را به خود اختصاص داده و از ۸۶ واحد فعال در کشور بیش از ۶۰ واحد در این استان استقرار دارند که با سرمایه گذاری های صورت گرفته برای بیش از پنج هزار نفر اشتغال زایی شده است.
از معدن سرب و روی انگوران باید به عنوان یک ثروت و سرمایه ملی یاد کرد؛ به طوری که با بهره برداری از آن سالانه میلیاردها تومان عاید دولت می شود. بررسی های میدانی نشان می دهد که اگر به طور متوسط سالانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن خاک با عیار ۲۰ درصد استخراج شود و هر تن خاک استخراجی به قیمت ۳۰۰ هزار تومان باشد درآمدی معادل ۳۶۰ میلیارد تومان را برای بخش دولتی به ارمغان می آورد. اگر بخواهیم تاریخچه استخراج معدن انگوران را در دو دهه اخیر بررسی کنیم و ببینیم که این معدن در سال های نه چندان دور تا امروز در اختیار چه شرکت ها و افراد و گروه هایی بوده است، شاید خیلی از مسائل سیاسی نیز در کنار مسائل اقتصادی این روزهای زنجان برای افکار عمومی روشن شود.
بهره برداری از معدن سرب و روی انگوران سه دوره را پشت سر گذاشته است. دوره اول در سال هایی پیش از شکل گیری شرکتی در زنجان بود که هم اکنون این شرکت بیش از ۱۳۵ هزار نفر سهامدار حقیقی و حقوقی دارد. در آن دوره افرادی بهره برداری از معدن را در اختیار داشتند که به نوعی با برخی مسئولان ارشد وقت وزارتخانه مرتبط بودند و بنا به گفته ها و شنیده ها آن پیمانکاران با آن مسئولان رابطه فامیلی داشتند.
بعدها با تشکیل شرکتی در سال ۱۳۷۶ و عرضه سهام به بیش از ۱۳۵ هزار نفر شهروند زنجانی اتفاقات جدیدی در صنعت سرب و روی رخ داد که از آن جمله باید به واگذاری معدن به این شرکت اشاره کرد. این شرکت بنا داشت کارخانه ۱۰۰ هزار تنی روی را در منطقه انگوران ایجاد و به بهره برداری برساند که تا امروز احداث چنین واحدی رنگ واقعیت را به خود نگرفته است.
نکته قابل تامل اینکه شرکت فوق الاشاره در مدت تولد و فعالیت خود، مدیریت ۳ گروه را تجربه کرد. گروه اول افرادی بودند که با استخراج خاک از معدن انگوران و فروش آن به شرکت های زیرمجموعه خود و دیگر واحدها در ایجاد واحد ۱۰۰ هزار تنی روی ناکام ماندند.
با ورود گروه دوم به حلقه مدیریت این شرکت که شعار ایجاد واحد ۱۰۰ هزار تنی را سردادند اتفاقات به گونه ای دیگر رقم خورد و در این دوره به دلیل افزایش قیمت های جهانی شمش روی، قیمت خاک نیز افزایش یافت و این بار نیز عاملیت استخراج و فروش مستقیم و خام خاک جای هرگونه سرمایه گذاری و ایجاد واحد ۱۰۰ هزار تنی را گرفت. با سیاست های این افراد، بسیاری از واحدهای تولیدی کوچک در صنعت سرب و روی کشور و استان زنجان تعطیل شدند و قیمت سهام این شرکت نیز بسیار افت کرد و ارزش هر سهم به حدود ۶۰ تومان در برخی شرکت های زیرمجموعه خرید و فروش شد.
مدیریت این شرکت در آن دوره به دنبال کاهش قدرت سهامداران خرد بود که جزو اقشار آسیب پذیر و کم درآمد جامعه محسوب می شدند تا از این طریق اقدام به خرید سهام و ورود به هیئت مدیره گروه و تصاحب دائمی هیئت مدیره را داشته باشند که این مساله باعث شد تا سیاست گذاران به اهداف خود دست یابند.
اما در این حین گروه سومی متولد شد که از نیت گروه دوم مطلع شده و با سرمایه گذاری کلان توانستند قدرت سهامداری خود را در این شرکت به بیش از ۵۱ درصد افزایش دهند و نهایتا گروه دوم را از گود قدرت و اقتصاد استان خارج کنند و به حاشیه ببرند. بعد از تغییر مدیریت ها، شرکت های کوچک که رو به تعطیلی رفته بودند و در حالت کما سیر می کردند احیا شدند و از سوی دیگر قیمت سهام شرکت های زیرمجموعه نیز با رشد چشمگیری مواجه شد.
نکته قابل اشاره راجع به معدن سرب و روی انگوران این است که دولت در سال ۱۳۸۴ بهره برداری آن را به مزایده گذاشت که تا قبل از آن معدن در اختیار شرکت زنجانی با بیش از ۱۳۵ نفر سهامدار بود که سالانه بیش از ۲۰۰ میلیون تومان به دولت حق بهره برداری پرداخت نمی کرد، یا طرح موضوع مزایده معدن انگوران و واگذاری بهره برداری آن به بخش خصوصی بسیاری از شرکت های کوچک نیز در استان جرات ورود به عرصه سرمایه گذاری در معدن انگوران را پیدا کردند و وارد گود مزایده شدند مشارکت برخی شرکت های استان در مزایده و ارائه قیمت پیشنهادی منجر به ایجاد نگرانی در بین مدیران شرکتی شد که قصد داشتند با تطمیع دیگر شرکت کنندگان، رقبا را از میدان خارج کنند و کما فی السابق خود در بهره برداری از معدن و تصاحب درآمد هنگفت و میلیاردی یکتاز باقی بمانند. با اقداماتی که توسط آن شرکت صورت گرفت اعتراض دیگر شرکت ها را در پی داشت که در نهایت شرکت دولتی برگزار کننده مزایده، از بازگشایی پاکتها صرف نظر کرد و خود بهره برداری معدن را در اختیار گرفت.
با وجود فشارهای سیاسی فراوان برخی از اقدامات استانی و کشوری در دو دولت احمدی نژاد، هنوز هم شرکت دولتی بهره برداری معدن را در اختیار دارد و این در حالی است که رئیس جمهوری سابق سال ۱۳۸۵ در سفر به استان زنجان وعده واگذاری معدن را به مردم داد و حتی در هیئت دولت نیز تصویب شد اما بعدها به دلیل آگاهی دولت از برخی سوءنیت ها در استان تهران، جلوی این واگذاری را گرفت و اجازه نداد که وعده رئیس جمهوری عملی شود.
این روزها با انتخاب دولت تدبیر و امید اتفاقات جدیدی در عرصه سیاسی و اقتصادی استان به وقوع پیوسته است که روایت آنها خالی از لطف نیست. پس از مقاومت دولت عدالت محور در برابر برخی خواسته های نامعقول در خصوص واگذاری بهره برداری معدن انگوران با شروع کار دولت جدید، که برخی افراد در صنعت سرب و روی ورشکسته قدرت محسوب می شدند، با لابی موفق به اخذ مجوز ایجاد کارخانه در این صنعت شدند که بلافاصله با صدور آن مجوز، موضوع آلودگی زیست محیطی کارخانه سرب و روی ایران در بین افکار عمومی نهادینه شد و با دعوت از طریق پیامک و ایمیل و ... شماری از شهروندان با نگرانی فراوان در مقابل استانداری و سپس دفتر امام جمعه زنجان تجمع کردند، تجمعی که به نام مردم و به کام دیگران تمام می شد! این تجمع، مسئولان استان را بر آن داشت که با تعطیل کردن کارخانه سرب و روی ایران از بروز یک معضل امنیتی و اجتماعی جلوگیری کند. با این اقدام عجولانه ۵۲۰ نفر از کارگران خانه نشین شدند و بسیاری نیز با چاپ آگهی در مطبوعات و نصب پلاکاردهایی رنگارنگ این حادثه تلخ را شیرین و گوارا تصور کردند و از دست اندرکاران تعطیلی کارخانه تشکر و قدردانی کردند. بسیاری از آگاهان بر این باورند که عاملان اصلی تعطیل شدن کارخانه سرب و روی ایران چند هدف را در سر پرورانده اند. اول اینکه آنان می توانند با تعطیلی این کارخانه واحد تولیدی خود را راه اندازی کنند و سهمیه خاک کارخانه ملی سرب و روی ایران را اخذ کنند. هدف دوم خواب نما شدن آنان در خصوص افت قیمت سهام کارخانه سرب و روی ایران و خرید آن از سهامداران خرد بود تا در نهایت می خواهند با تعطیلی دائمی کارخانه و تلاش برای تغییر کاربری اراضی ۶۴۰ هکتاری، خود را به نان و نوایی میلیاردی برسانند. هدف دیگر این گروه به زانو درآوردن مدیریت شرکتی است که خود در دوره ای سکاندار آن بودند و از این طریق می خواهند یکبار دیگر در اقتصاد استان خودنمایی کنند. در این آشفته بازار اقتصاد استان، نزدیکان این افراد در تلاش هستند تا خود را در مدیریت ارشد استان مطرح کنند و با لابی از طریق دوستانی که در دولت دارند مدیریت استان را نیز در دست گیرند تا از این طریق وارد اقتصاد استان به ویژه معادن پر زرق و برق آن نیز شوند. در پایان این گزارش باید چند سوال را طرح کرد نخست اینکه آیا این اختلافات پاشنه آشیل مدیریت دولتی معدن انگوران و همچنین شرکتی خواهد بود که بیش از ۱۳۵ هزار سهامدار دارد؟ آیا مدیران ارشد و بالادستی این شرکت در شرکت مادر مطلع نیستند که این روزها در صنعت سرب و روی ایران چه می گذرد؟ اگر اطلاع دارند برای پیشگیری از آن، چه تدابیری اندیشیده اند وگرنه چرا خود را کنار کشیده اند و قصد ورود و ساماندهی به این اوضاع را ندارند؟ آیا افراد در سایه تعطیلی کارخانه سرب و روی ایران که تصاحب کرسی مدیریت استان و بعد معدن انگوران را در ذهن می پرورانند قادر خواهند بود دولت تدبیر و امید را نیز با خود همراه کنند یا اینکه دولت پرونده آنها را یک بار برای همیشه خواهد بست؟ مهمتر از همه اینها اینکه چرا برخی شهروندان با ناآگاهی خود به آسیاب توطئه چینان آب می ریزند و آنان را در رسیدن به هدف خود یاری می کنند؟ زنجان و زنجانی تا به کی باید این روند را تحمل کند و اصطلاحا بسوزد و بسازد؟ آیا وقت آن نیست که از خواب غفلت بیدار شویم و به توسعه عدالت در استان و ایجاد سرمایه گذاری و استفاده از ظرفیت های بالقوه بیاندیشیم و جلوی هرگونه رانت و رانت خواری را در موضوعاتی هم چون معدن انگوران و صنعت سرب و روی و... بگیریم؟
سرب و روی
