مشتاقی در یادداشتی مطرح کرد:
تکرار تجربه تلخ دموراژ
ماین نیوز: مهمترین مساله چالش فعلی در بخش سنگ آهن کشور موضوع بسیار حساس وضع عوارض روی صادرات سنگ‌آهن دانه‌بندی است. مجموعه ما جزو نخستین صادرکنندگان کنسانتره سنگ آهن از ایران محسوب می‌شود و ما در حوالی سال 2003 اولین محموله کنسانتره را با مشخصات عیار 68 درصد و با سولفور زیر 0.1 درصد و قیمت فوب 21 دلار از گل گهر به چین صادر کردیم. آن زمان حتی چینی‌ها هم باور نداشتند که ایران می‌تواند صادرکننده سنگ آهن باشد. البته معادن ایران نیز در آن زمان چندان وسیع و گسترده نبود و کشور تنها سه معدن سنگ آهن چادرملو، گل گهر و بافق را داشت و حتی معدن سنگان نیز به تولید نرسیده بود. در ادامه و بین سال‌های 2005 تا 2008 و قبل از بحران مالی جهانی تب بازار سنگ آهن داغ شد و معادن کوچک نیز در کشور شروع به کار کردند و معادن بزرگ هم طرح‌های توسعه خود را اجرا کردند. در حال حاضر بحث خام‌فروشی در کشور مطرح شده است که به نظر می‌رسد این جو بیشتر توسط فولادسازان داخلی ایجاد شده است تا بتوانند قیمت خرید سنگ خود را با نرخ‌های ترجیحی و دستوری پایین نگاه داشته و از این امتیاز به نفع کاهش قیمت تمام شده خود استفاده کنند وگرنه مقدار تناژی که ایران سنگ آهن دانه‌بندی و کنسانتره صادر می‌کند در برابر حجم کل ذخیره مکشوفه کشور بسیار ناچیز است. با این روند بهره‌برداری از معادن و حتی بدون اکتشافات جدید ما شاید تا 100 سال نیز برای مصرف و صادرات سنگ آهن کشور فرصت داشته باشیم. طی حدودا 15 سال اخیر تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ آهن ایران زحمت کشیدند و موفق شدند در شرایط رقابتی بازار سهم اندکی را از بازار چین بدست آورند. البته سهم صادرات کنسانتره و دانه‌بندی ایران به چین از کل واردات این کشور به زحمت به 1 تا 2 درصد می‌رسد. در این شرایط اگر بخواهیم با وضع قوانین غیرحرفه‌ای و مطالعه نشده روی صادرات سنگ‌آهـــن دانه‌بندی عوارض اعمال کنیم، همین سهم اندک را نیز از دست می‌دهیم که حیف است. کما اینکه در دو سال گذشته چنین اتفاقی رخ داد و بحث‌های مطرح شده در اواخر سال 1393 مبنی بر اعمال عوارض روی صادرات سنگ آهن باعث شد تا صادرکنندگان سنگ‌آهن برای صادرات عجله کنند و در نتیجه هزینه‌های سنگینی بابت دموراژ کشتی‌ها پرداخت شود و در این بین تنها کشور به شدت متضرر شده و ارز زیادی حتی بیش از 200 هزار دلار بابت یک کشتی از کشور خارج شد. جالب اینجاست که بحث‌های مربوط به عوارض نیز بعدا منتفی شدند. به نظر می‌رسد اگر مسئولان واقعا بخواهند کاری کنند باید با صادرکنندگان و تولیدکنندگان همکاری کرده و نسبت به شرایط کنونی واقع‌بین باشند. بعد از رکود دو ساله در قیمت سنگ آهن امسال شاهد جهش نسبی قیمت‌ها در بازار بودیم و این وضعیت باعث شده تا بنگاه‌ها بتوانند نفسی بکشند. در این بین باید به این نکته کلیدی اشاره کرد که معادن بزرگی مانند چادرملو، گل گهر و سنگ آهن مرکزی بودجه‌ای از دولت بابت اجرای طرح‌های توسعه خود نمی‌گیرند و تمام بودجه لازم برای اجرای این طرح‌ها از محل درآمد ناشی از صادرات سنگ آهن بدست آمده است. شاهکاری که در مجموعه‌ای مانند چادرملو با حسن مدیریتی که داشته، صورت گرفته این بوده که تمام سرمایه‌گذاری‌های موردنیاز برای طرح‌های توسعه خود را از محل درآمدهایش انجام داده است. در حال حاضر واحدهای تولید کنسانتره در ایران کمبود مواد اولیه ندارند که قرار باشد جلوی صادرات سنگ آهن دانه‌بندی گرفته شود. معادن در حال حاضر با مشکلاتی مانند فرسودگی و قدیمی بودن ماشین آلات و فقدان زیرساخت‌ها مواجهند که با کسب درآمدهای ارزی ناشی از صادرات می‌توان منابع لازم برای سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها را بدست آورد. دولت اگر به دنبال تکمیل زنجیره ارزش در تولید سنگ آهن تا فولاد است ابتدا باید زیرساخت‌های لازم را نیز ایجاد کند. دولت اول زیرساخت‌ها را ایجاد کند و بعد توقع توقف صادرات سنگ آهن را داشته باشد. صادرات سنگ آهن ایران با توجه به افزایش قیمت ماه‌های اخیر شتاب خوبی گرفته و شاید امسال به حدود 15 میلیون تن برسد اما وضعیت صادرات در سال آینده کاملا به تصمیم دولت در خصوص اعمال عوارض بستگی دارد. هیچ تضمینی وجود ندارد که قیمت سنگ آهن در همین حد باقی بماند. در همین حال دولت به خاطر بحث آلودگی هوا تصمیم گرفته تا کارخانه‌های فولادی بیشتری را تعطیل کند که این موضوع نیز روی تقاضای سنگ آهن در بازار جهانی تاثیر منفی می‌گذارد. از سوی دیگر عمده سنگ آهن صادراتی ایران که به چین ارسال می‌شود، دارای عناصر مضر و آلاینده است. سنگ آهن موجود در کرمان عمدتا سولفور بالا و سنگ آهن موجود در یزد عمدتا فسفر بالایی دارند که هر دو جزو عناصر مضر و آلاینده هستند. بنابراین در حال حاضر کشور سنگ آهن چندان مرغوبی را هم صادر نمی‌کند که این چنین درباره آن حساسیت وجود دارد. قطعا اگر عوارض اعمال شود از جیب تریدرها نخواهد رفت بلکه بیشترین فشار به معادن وارد خواهد شد. در حال حاضر پیش‌بینی ما درباره 2017 کاهش قیمت سنگ‌آهن به میزان حدود 25 درصد است.
*مشتاق مشتاقی
شرکت بازرگانی اسمیران
تاریخ انتشار : پنجشنبه ۲۳ دی ۱۳۹۵ ساعت ۲۰:۵۸
کد مطلب: 35870
سنگ آهن
