به گزارش ماین نیوز، با اين حال کارشناسان معتقدند اين روش از ساير روش هايي که تاکنون در پيش گرفته ايم بسيار بهتر است و لازم است در اين مسير حرکت کنيم. روز يکشنبه نيز دبير انجمن صنفي کارفرمايان سيمان اعلام کرد فعالان اين صنعت به دنبال آن هستند که صادرات اين محصول از مرزها تنها با برگه معامله بورس کالاعملياتي شود. اين موضوع در کنار تمام مزيت هايي که به همراه دارد با چند سوال اساسي نيز همراه است که در اين گزارش در تلاش هستيم به اين سوالات پاسخ داده و زواياي اين موضوع را مورد واکاوي قرار دهيم.
زيرساخت هاي سيماني فراهم است
علي پناهي، معاون عمليات و نظارت بورس کالا با توجه به نظر مساعد سيماني ها درخصوص صادرات سيمان از کانال بورس کالاگفت: با توجه به اينکه سيمان در سال هاي قبل در بورس کالاعرضه و معامله مي شد، زيرساخت هاي معاملاتي براي اين محصول نيز در بورس کالاوجود دارد و با توجه به اين روند نياز به تغيير زير ساختي در بورس کالانداريم، چرا که بستر معاملاتي و فرآيند پذيرش و معامله از قبل در بورس کالاوجود دارد، از سويي مجوزهايي را هم که کارگزاري ها براي سيمان نياز دارند از قبل ارائه شده و در ادامه اگر اشخاص ديگري هم نياز به اين مجوزها داشته باشند، اعطا خواهد شد.
وي در ادامه گفت: به دليل تلاطماتي که از چند سال قبل در قيمت ها وجود داشت و بنا به دلايلي وزارت صنعت و معدن با هماهنگي انجمن سيمان عرضه اين محصول را در بورس کالامتوقف کرد، چرا که در اين رابطه تصورشان اين بود که با اين قيمت ها نمي توانند عرضه صحيحي در بورس کالاداشته باشند، از سويي بورس کالانيز نمي توانست عرضه سيمان را با قيمت ثابت بپذيرد، ولي طي چند سال گذشته، با بررسي هاي لازم و تشکيل جلسات متعدد با انجمن سيمان، تفاهمات لازم در ارتباط با اعلام قيمت پايه توسط انجمن سيمان مشکل قيمتي حل شد؛ ولي در ادامه مورد ديگري که وجود دارد اينکه اعضاي اين انجمن بر عرضه و فروش اوليه محصولاتشان از رينگ صادراتي اصرار و تمايل دارند تا در ادامه و مراحل بعدي به بورس کالاوارد شوند.
وي ادامه داد: در اين رابطه بايد گفت اين خواسته اعضاي انجمن است و ما نيز به اين خواسته احترام گذاشته ايم؛ اما مورد بعدي اين است زماني که اين اتفاق رخ داد صادر کنندگان از يکسري رويه هاي مشترک استفاده مي کنند، در واقع صادرات از مبادي مختلف جنوب و غرب و... به يک شکل و روش انجام مي شود، در اين رابطه و با توجه به اينکه تجربه قير را هم در اختيار داريم، برگه معاملاتي عرضه کننده را به عنوان برگه خروج کالااز گمرک قرار خواهيم داد.
وي در ادامه گفت: اما براي اينکه بتوان اين برگه را دريافت کرد بايد تعاملي را با سازمان توسعه تجارت داشته باشيم تا بتوانيم در ادامه موافقت وزارت صنعت و معدن را هم دريافت کنيم تا بتوانيم به اين مهم دست پيدا کنيم. از سويي بايد گفت: بخش بزرگي از مشتريان فولادي بورس کالا، مشتريان سيمان نيز هستند؛ در نتيجه اگر عرضه را به صورت داخلي هم داشته باشيم به ميزان فروش و درآمدها کمک خواهد کرد.
وي در پاسخ به سوالي مبني بر اينکه وضعيت تالار صادراتي به گونه اي است که خيلي از محصولات صادراتي که در بورس کالاعرضه مي شود به فروش نمي رسد و آيا قرار است سيمان هم در همين تالار و با همان روش معامله شود گفت: بحث فروش رفتن محصولات را به روش فروش آنها وابسته نمي دانم، بلکه اين بحث را وابسته به وضعيت بازار مي دانم، از سويي قيمت هايي که در بورس کالاعرضه مي شوند نسبت به خارج از کشور مزيت دارند. در اين رابطه بايد گفت: خوشبختانه در حال حاضر محدوديت ها کم کم در حال از بين رفتن هستند، بنابراين روش را مهم نمي دانم، بلکه بحث بر سر اين است که اگر قرار است در بورس کالاو با توجه به محدوديت هاي صادراتي موجود، عرضه ها صورت بگيرد معاملات تنها در يک بستر انجام خواهد شد.پناهي در ادامه افزود: در اين راستا نگراني عرضه کننده نيز وجود دارد و اگر قرار باشد کالايي در بورس کالاعرضه شود، قيمت آن کالاهم بايد شفاف شود، ولي اگر ديگري با آگاهي از آن قيمت بدون عرضه کالادر بورس، قرارداد خاصي را با مشتري خارجي ببندد، آسيب جدي هم به منافع ملي و هم به آن صنعت مي زند، در نتيجه مسوولان حوزه سيماني به دنبال وضع اين تفاهم هستند. در واقع آنها به دنبال عرضه يکپارچه هستند و وقتي به دنبال معامله از طريق مبادي صادراتي باشند بايد تمامي شرکت هايشان در اين تالار دست به عرضه و صادرات بزنند، در اين رابطه بايد خودشان و درون خودشان به تفاهم برسند.
تجربه قير براي سيمان
پناهي درخصوص تجربه عرضه قير و به کارگيري اين تجربيات در مورد سيمان گفت: يکسري محدوديت هايي در بازارهاي کالايي هميشه وجود داشته است که خود را تحميل خواهد کرد، تجربه قير، بحث قاچاق را کنترل کرد، در اين رابطه بحث کيفيت نيز وجود داشت که عملابازار قير را در خارج از کشور مخدوش کرد و اينها مواردي بود که ناشي از تجربه صادرات بود.در واقع همين تجربه موفق در قير اعضاي انجمن صنعت سيمان را ترغيب کرد که به دنبال صدور گواهي باشند تا بتوانند بازارشان را مديريت کنند.وي در پاسخ به سوال کنترل دلال ها و نيفتادن ابتکار عمل به دست آنها در بازار گفت: دلال زماني وارد بازار مي شود که قيمت ها شفاف نباشند، در اين راستا قيمت عرضه هاي صادراتي از سه روز قبل اعلام مي شوند، بنابراين از سه روز قبل قيمت پايه براي خريداري که واقعا قصد خريد داشته باشد شفاف و روشن است، چنانچه در اين ميان شخصي خريد کند و با قيمت بالاتري به خريدار اصلي بفروشد، ناشي از عدم اطلاع خريدار اصلي نيست، احتمالاخريدار اصلي منابع مالي لازم را ندارد و حاضر است با پرداختي بالاتر و از طريق شخص ديگري خريد کند، ضمن اينکه اين موضوع به بحث صادرات مربوط است و در اينجا دلال خيلي معنا پيدا نمي کند.البته اگر دلال هايي وجود داشته باشند و بر اساس قيمت پايه اي که در بورس کالاکشف مي شود دست به خريد بزنند و بروند، نمي توان سر خريدار اصلي را کلاه گذاشت چرا که سيستم شفافي وجود دارد.
دو چالش فراروي بازار سيمان
در شرايط فعلي صنعت و بازار سيمان با دو وضعيت روبه رو است. اول اينکه صنايع وابسته به صنعت سيمان از جمله صنعت ساختمان و مسکن با رکودي شديد روبه رو هستند که اين موضوع بازار داخلي اين محصول را با چالش روبه رو کرده و باعث شده توليدکنندگان تمايل بيشتري به فروش خارجي اين کالاداشته باشند. با اين حال در فاصله کمتر از 6 ماه گذشته بازارهاي صادراتي نيز با مشکلات زيادي روبه رو شده اند. يکي از اين مشکلات رقابت شديد شرکت هاي ترکيه اي در بازارهاي مهم ايران همچون عراق است. عراق يکي از مهم ترين بازارهاي سيماني ايران است که در شرايط تنگناي کنوني بازارهاي داخل بخش قابل توجهي از فروش بنگاه هاي داخلي را به خود اختصاص مي دهد، با اين حال دولت عراق پيرو اعتراضات توليدکنندگان داخلي اين کشور به قيمت هاي پايين تر سيمان ايراني در اين کشور سياست هاي سختگيرانه اي را براي محصول ايراني در نظر گرفت که البته اين موضوع در حال حاضر هنوز هم ادامه دارد. از جمله اين سياست ها وضع تعرفه و اجبار صادرکنندگان ايراني به دريافت گواهي مبدا بود. اين در حالي است که تا پيش از اين در حدود 5/ 7 ميليون تن سيمان به عراق صادر مي شد که نيمي از کل صادرات سيمان ايران را شامل مي شود.
به اين ترتيب بايد گفت يکي از موضوعات مهمي که مهم ترين بازار ايران را هدف قرار داد، مساله قيمت سيمان بود؛ موضوعي که در صورت عرضه اين محصول از کانال بورس کالااين مشکل به آساني حل خواهد شد. بورس کالاکانالي براي شفافيت قيمت ها و جلوگيري از دامپينگ قيمتي يا عدم تعادل در بازارهاي داخلي و خارجي است و از اين بعد عرضه سيمان از کانال بورس کالايک مزيت و فرصت محسوب مي شود. مزيت ديگري که عرضه سيمان در بورس کالادارد شفافيت قيمت هاي داخلي براي اين محصول است. براي روشن شدن اين موضوع بد نيست به سياست هاي دولت قبل در کنترل دستوري قيمت سيمان اشاره کنيم. متاسفانه در دهه 80 دولت با پايين نگه داشتن بهاي سيمان در کارخانه ها باعث اختلاف شديد قيمتي در اين بازار شد که به دلالي هاي گسترده در اين بازار منجر شد.
اين موضوع اگرچه در حال حاضر در اين صنعت ديده نمي شود اما هنوز قيمت گذاري در اين صنعت منطقي و علمي نيست که اين موضوع باعث شده در شرايط کنوني که رکود شديدي را در برنامه هاي ساخت و ساز شاهد هستيم بازارهاي صادراتي تنها به شرط شکست قيمتي پايدار بمانند و حتي مي بينيم که نوعي رقابت منفي بين توليدکنندگان داخلي براي کسب بازارهاي صادراتي ايجاد شده تاجايي که قيمت صادراتي که 65 دلار در هر تن بوده به 30 دلار کاهش يافته است که اين قيمت از قيمت هاي داخلي بسيار پايين تر است. اين در حالي است که ساير کالاها که در بورس کالامورد خريد و فروش قرار مي گيرند اين قابليت را دارند تا تجربه هاي مناسبي را در اختيار اين صنعت قرار دهند.
با اين حال شرايط آن طور که شيخان اعلام کرده رو به بهبود است. وي مي گويد در سال گذشته با وجود تامين نياز بازار داخلي حجم قابل توجهي از توليدات داخلي به بازار هاي هدف صادر شد و به دليل متناسب نبودن ميزان عرضه و تقاضا در اين بازار، قيمت ها دستخوش تغيير نشد. وي اظهار کرد: با توجه به رکود حاکم در بازار داخلي و کاهش خريد و فروش سيمان در بازار، برخي از فعالان سيمان در آستانه ورشکستگي قرار گرفته و حتي کارخانه هايي که توجيهي براي عرضه سيمان با قيمت پايين نداشتند، تا مرز تعطيلي پيش رفتند. شيخان افزود: انجمن با توجه به شناختي که از بازار سيمان داشت با وزارتخانه جلساتي را برگزار کرد و حاصل اين امر اجرايي شدن طرحي بود که از بهمن ۹۴ به اجرا در آمد و عرضه و تقاضا را به حالت طبيعي در آورد و قيمت ها به محدوده قيمتي سيمان در سال ۹۳ بازگشت و تخفيفات از بازار سيمان حذف شد که باعث شد اقتصاد صنعت سيمان تا پايان 6 ماهه ۹۵ رو به بهبود حرکت کند.
در اين بين کارشناسان و مسوولان مي گويند با اين حال عرضه اين محصول در بورس کالادر کنار مزاياي قيمتي مي تواند به شفافيت شرکت ها نيز منتهي شود. به گفته کارشناسان در صورت آغاز عرضه هاي صادراتي سيمان در بورس کالا، اين محصول با قيمت هاي مناسب تري به فروش مي رسد و با شناسايي خريداران جديد براي سيمان ايران، از ارزان فروشي اين محصول جلوگيري شده و شاهد افزايش رقابت در اين صنعت خواهيم بود. به اين ترتيب به نظر مي رسد هر دو بخش فروش داخلي و صادراتي در بورس کالابه صورت هماهنگ در حال پيگيري است که اين مساله نيازمند ساختارهاي کافي براي عملياتي شدن آن است.
سیمان
