گونه‌های سرخگون ایران در کمان مسی «ارومیه – دختر»
گروه معادن
>مس
- مس به عنوان یکی از فلزات استراتژیک و کاربردی در جهان به شمار می‌آید. به گونه‌ای که برای برخی از کشورها به عنوان یک منبع مهم و تاثیرگذار برای تامین درآمدهای ملی شناخته شده و به همین دلیل سرمایه‌گذاری‌های کلانی برای استخراج و فرآوری و همچنین تولید محصول نهایی انجام می‌دهند.
به گزارش ماین نیوز، تنوع کانسارهای مسی و رنگ‌های جذاب سنگ مس که در برخی موارد به رنگ آبی می‌زند، از دیگر ویژگی‌های این فلز سرخ است. ایران نیز روی کمربند مواد معدنی فلزی و غیرفلزی قرار گرفته و ذخایر فراوانی از مس را در نقاط مختلفی از کشور در خود جای داده است. کشف محدوده‌های جدید این کانی از سوی فعالان این حوزه نشانگر همین موضوع است. برای آشنایی و دریافت اطلاعات بیشتر درباره انواع کانسارهای مس و فعالیت‌های انجام شده در این زمینه با سارا یوسفی‌فر دکتری زمین‌شناسی اقتصادی از فعالان و کارشناسان معدنی مصاحبه‌ای انجام دادیم که می‌خوانید:
درباره انواع کانسارهای مس توضیح دهید؟ایران با توجه به قرار گرفتن در کمان ولکانوپلوتونیکی «ارومیه – دختر» ظرفیت‌های قابل‌توجهی از ذخایر مس و عناصر همراه را دارد. انواع کانسارهای مس شامل مس پورفیری، اسکارن مس‌دار، ماسیوسولفایدی مس، مس رسوبی استراتی باند، مس رگه‌ای، کانسارهای گرمابی مس، کانسارهای کربناته مس و البته «آی‌اوسی‌جی» هستند. اما به طور تخصصی فقط روی اکتشاف برخی از این موارد کار شده است. به عنوان مثال کانسارهای «آی‌اوسی‌جی» و ماسیوسولفاید که می‌توانند ذخایر قابل توجه مس و عناصر همراه را داشته باشند به تحقیقات بیشتری نیاز دارد. این در حالی است که در ایران بیشتر به تیپ رگه‌ای و پورفیری مس توجه شده است.
تاکنون چه فعالیت‌هایی برای شناسایی محدوده‌های مسی انجام شده است؟در تمام محدوده‌هایی که مورد بررسی قرار داده‌ام سرمایه‌گذار یا مالک محدوده را برای استفاده و پردازش داده‌های ماهواره‌ای متقاعد می‌کردم. چراکه اعتقاد داشتم باید قبل از بازدید محدوده‌ها، تصویر ماهواره‌ای آن بررسی شود. با این روش چندین مورد منجر به شناسایی ذخایر زیاد کانی‌های صنعتی شد، که بخش عمده‌ای از این محدوده‌ها در بیشتر استان‌ها ثبت شده‌اند. برای مدتی روی «نقشه زمین شناسی» برخی از استان‌ها تمرکز کرده و تمام لایه‌های اطلاعاتی که در اختیار داشتیم مثل لایه تصویر ماهواره‌ای، نقشه زمین‌شناسی، ژئوفیزیک هوایی، گسل‌ها، ژئوشیمی و... اینها را تلفیق و نواحی ظرفیت‌دار را شناسایی کردم که در نهایت بازدید برخی از آنها از سوی دیگر کارشناسان معدنی انجام شد.
نتایج به دست آمده از تحقیقات محدوده‌های معدنی چگونه بود؟در برخی نواحی ابطال شده ظرفیت‌های جالبی وجود داشت. چرا که تعدادی از محدوده‌ها که با عنوان خاک صنعتی ثبت شده بودند، حتی در مواردی به وضوح روی نقشه زمین‌شناسی اندیس مس وجود داشت. این در حالی بود که مالکان محدوده‌ها از وجود ماده معدنی با ارزش مس و حتی گاهی طلا در محدوده‌های خود بی‌خبر بودند و بسیاری از اوقات به دلیل نداشتن تجربه لازم در اکتشاف و شیوه بازاریابی نادرست کانی‌های صنعتی، این محدوده به معدن متروکه تبدیل شده یا پس از مدتی ابطال شده بودند. بدون شک استفاده از تصاویر ماهواره‌ای فعالیت‌های تحقیقاتی و اکتشافی به همراه نقشه‌های زمین‌شناسی دیدگاه بهتری را به کارشناس در پی‌جویی‌های اولیه داده و منجر به کاهش هزینه‌ها می‌شود.
اجرای عملیات اکتشافی برای ماده معدنی مس به چه عواملی نیاز دارد؟اکتشاف مس به ویژه برای ذخایر پنهان به متخصص نیاز دارد. چرا که در برخی موارد مشاوره‌های نادرست سرمایه‌گذاران را به بیراهه می‌برد. البته اکتشاف سیستماتیک مس هزینه بر است چنانکه بخش حفاری را می‌توان پرهزینه‌ترین قسمت اکتشاف این عنصر دانست. لازم به یاد آوری است که باید نقاط حفاری با دقت بیشتری به وسیله کارشناس خبره انتخاب شده و سپس نمونه‌های اکتشافی آنالیز و روش مناسب به شکل اصولی و دقیق انتخاب شود. یکی از مسائل که جای تعجب دارد این است که نمونه‌ها برای انجام عملیات آنالیز به دیگر کشورها ارسال می‌شوند.
فلز مس در چه صنایعی کاربرد دارد؟طیف وسیعی برای استفاده از مس وجود دارد که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به صنایع دارویی، حمل و نقل، صنایع نظامی، کشتی‌سازی، مصارف ساختمانی، انواع مجسمه‌ها، به صورت الکترومغناطیس در انواع موتورها، ژنراتورها، دستگاه‌های الکتریکی، ریخته‌گری و... اشاره کرد. البته عناصر همراه این کانی نیز از ارزش بالایی برخوردارند که در آینده می‌توان از آنها بهره برد. همچنین گاهی به همراه ذخایر مس سنگ‌های نیمه قیمتی و قیمتی هم وجود دارد که با فرآوری و تراش آنها می‌توان ارزش افزوده قابل‌توجهی برای این کانی‌ها ایجاد کرد. به عنوان مثال کانی‌های نیمه قیمتی و قیمتی مس شامل فیروزه، مالاکیت، آزوریت، کریزوکولا و... از مواردی است که می‌توان به آنها اشاره کرد.
سرمایه‌گذاری در محدوده‌های مسی ایران چگونه است؟شرایط ویژه و قرارگیری در کمربند کانه‌زایی مس باعث شده ایران به عنوان یکی از کشورهای با ظرفیت بالا مورد توجه سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی قرار گیرد. این در حالی است که بسیاری از کارشناسان و متخصصان اکتشافی بودجه لازم برای سرمایه‌گذاری در بخش اکتشاف تا فرآوری را ندارند. چرا که اکتشافات اصولی به طور قطع هزینه بسیار بالایی خواهد داشت. امید است که دولت با حمایت بیشتر از فعالان و سرمایه‌گذاران معدنی از طریق ارائه تسهیلات با بهره‌های پایین زمینه را برای ورود به این حوزه هموار کند. درحال‌حاضر بیشتر متخصصانی که محدوده‌های معدنی با ظرفیت بالا دارند از سرمایه‌گذاران معدنی و بیشتر غیرمعدنی کمک می‌گیرند. نکته حائزاهمیت برای سرمایه‌گذاران در این بخش این است که آیا سرمایه گذاران به راستی از مسائل مربوط به اکتشاف، استخراج، فرآوری و نوسانات بازار که البته برای هر ماده معدنی متفاوت است، آگاه هستند؟ در بسیاری موارد به‌ویژه برای سرمایه‌گذاران داخلی به دلیل نداشتن آگاهی لازم از روند معدنکاری و خواب طولانی مدت سرمایه از ادامه کار منصرف شده و چه بسیار در این بخش سرخورده و متضرر هم شده‌اند. نقش مشاوران دلسوز و خبره دارای اهمیت بسیاری است. از این‌رو توصیه می‌شود علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری در بخش معدن قبل از ورود به معدنکاری و صنعت مس و عناصر وابسته به آن آگاهی لازم نسبت به مسائل را از این طریق به دست آورده و به نوعی از سرمایه‌گذاری خود و نتیجه آن اطمینان پیدا کنند.
شرایط تشکیل ذخایر مس در ایران چگونه است؟ایران در کمان موسوم به «ارومیه- دختر» با طول حدود ۱۷۰۰ و عرض ۱۰۰ کیلومتر که بخشی از کمربند متالوژنی آلپ هیمالیاست، قرار گرفته و بستر مناسبی برای انواع کانه‌زایی‌ها به‌ویژه مس و عناصر همراه آن است. البته این موقعیت تنها برای ایران نبوده و با نگاه منطقی برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی باید شرایط و حتی نسبت به کشورهای اطراف شرایط بهتری را برای ورود سرمایه‌گذاران فراهم کرد.
راه‌های تسهیل ورود سرمایه‌گذاران به ایران چیست؟یکی از مشکلات و چالش‌هایی که برای جذب سرمایه‌گذاران در حوزه معدن ایران وجود دارد قوانین معدنی است که به گونه‌ای دست و پاگیر هستند و می‌توان با شفاف‌سازی و تسهیل کردن آن زمینه را برای حضور سرمایه‌گذاران فراهم شود. همچنان که لازم است سازمان‌ها قبل از ورود سرمایه‌گذارهای خارجی با یکدیگرتعامل داشته باشند.
از دیگر نکاتی که باید به آن توجه کرد ایجاد فضای امن برای منابع مالی سرمایه‌گذاران خارجی است. یکی دیگر از راهکارها توجیه سرمایه‌گذاران و مالکان محدوده‌ها برای سرمایه‌گذاری در بخش کانی‌های صنعتی یا همان «آلتراسیون»های وابسته به سیستم‌های کانه‌زایی است چراکه می‌تواند با سود بسیاری همراه شود. البته در برخی موارد در محدوده خاک‌های صنعتی ذخایر بزرگی از مس، مولیبدن، طلا و... کشف شده است.
تاریخ انتشار : سه شنبه ۳ شهريور ۱۳۹۴ ساعت ۱۵:۲۷
کد مطلب: 27112
مس
