به گزارش ماین نیوز، به اعتقاد آنها، ساکنان چین، ایتالیا و یونان از نخستین مردمانی بودند که از این ماده سیاه استفاده کردهاند. در هر صورت، استخراج زغالسنگ از معدن به قرن دهم میلادی و در آلمان بازمیگردد. با انقلاب صنعتی، بر اهمیت این ماده معدنی افزوده شد و با سوزاندن آن، وضعیت اقتصادی کشورها روشن و آسمان آنها تاریک شد. افزایش آلودگی هوا و گرمای زمین باعث شد که کشورهای مختلف به فکر مهار آلودگیهای زغالسنگ و یافتن جایگزینهایی پاکتر برای آن بیفتند. نتیجه این تلاشها میتواند آینده زغالسنگ را رقم بزند. هر چند هماکنون هم تولید زغال سنگ در بسیاری از کشورهای جهان با محدودیتهای قانونی مواجه شده است.
علم تاکنون نتوانسته راهحلی برای به دام انداختن کربن هوا ابداع کند و منجر به کاستن آن از هوا شود؛ کربنی که منجربه گرم شدن زمین و اثرات جانبی متعددی میشود. گروه بینالمللی بانکداری «سیتی گروپ» در اینباره هشدار میدهد و به عقیده آنها تولید و مصرف زغالسنگ باید محدود شود.«سیتی گروپ» پیشبینی میکند که به دلیل ناکامی علم در یافتن راهی برای کاهش گازهای گلخانهای منتشر شده در هوا، صنعت زغالسنگ آیندهای دردناکتر خواهد داشت و به تدریج شاهد تعطیلی بیشتر معادن، انحلال و ورشکستگی آنها خواهیم بود.
سرمایهگذاران هم دیگر رغبتی به شرکتهای زغالسنگ نشان نمیدهند. ارزش آندسته از شرکتهای زغالسنگ که زیرنظر گروه بانکی ـ مالی «سیتی گروپ» فعالیت میکنند، از ۵۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۲م به ۱۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۵م رسیده است؛ روندی که این بانک پیشبینی میکند در آینده هم ادامه یابد.
براساس گزارش این بانک: «تصور بر آن است که میزان تقاضا برای زغالسنگ حرارتی همچنان روند کاهشی خود را دنبال کند و شرایط کنونی بازار ادامهدار خواهد بود.» شرکتهای بزرگی مانند «ریوتینتو»، «آنجلو امریکن» و «بیاچپی بیلیتون» تاکنون این روند را درک کرده و اقدامات خود را برای دور ماندن از اثرات تعطیلی معادن زغالسنگ آغاز کردهاند. این موضوع را میتوان در برنامههای خردمندانه آنها برای آینده مشاهده کرد.
سیتیبانک دلیل تغییر تدریجی سبد انرژی جهان را یک «پیشران سیاسی» میداند و معتقد است که به دلیل تصمیم دولتها و گروههای زیستمحیطی اشتیاق سرمایهداران برای زغالسنگ کاهش یافته و به سمت انرژیهای پاکتر در حرکت است. اما انگیزه سیاسی تنها دلیل روند کاهش تقاضای زغالسنگ نیست. کلیسای انگلیس هم به تازگی نظری از پاپ را منتشر کرده و خواستار کاهش انتشار گازهای گلخانهای شده است. به گزارش روزنامه گاردین، این توصیه میتواند همچنان بازار زغالسنگ را زیر فشار نگه دارد.در هر صورت، صنعت زغالسنگ در پاسخ به تقاضای بازار، میزان تولید خود را کاهش میدهد. از طرفی میتوان امیدوار بود که به تدریج فناوریهای جدید و پاکتر جایگزین زغالسنگ شوند. با این حال در صورتی که یک فناوری جدید بتواند کربن موجود در هوا را محدود کند و آن را به دام بیندازد، آینده زغالسنگ، درخشان خواهد شد؛ اتفاقی که رخ دادن آن دور از ذهن است و به احتمال زیاد روز به روز شاهد کاهش عرضه و تقاضای این محصول معدنی در سطح جهان خواهیم بود.آسیا آخرین قارهای خواهد بود که تقاضایش را برای این ماده سیاه کاهش خواهد داد اما همچنان میزان عرضه و تقاضای آن، در سطح بالایی قرار دارد. براساس برآوردها، واردات زغالسنگ هند حداکثر از سال ۲۰۱۹م کاهش خواهد یافت. کره جنوبی هم به دنبال آن است که تا سال ۲۰۲۹م، سهم زغال سنگ خود را در سبد انرژیاش به ۱۰ درصد برساند. با این حال، هنوز هم وضعیت زغالسنگ در قاره کهن برای تولیدکنندگان آن مساعد است؛ وضعیتی که البته تنها از منظر تقاضا و قیمت برای آنها به صرفه خواهد ماند (و از منظر زیستمحیطی). با این حال، مداخله دولتها و سیاستهای آنها میتواند، خط پایانی بر تولید زغالسنگ این قاره هم باشد.
آینده زغالسنگ منوط به توسعه انرژیهای پاکیکی از کارشناسان زغال سنگ ایران آینده زغالسنگ را منوط به توسعه انرژیهای جایگزین برای زغالسنگ دانست. یکی از مهمترین کاربردهای زغالسنگ در تولید برق است که مصرف آن درحال کاهش است.
به گفته بهرام فرزاد، در حالی که زغال سنگ در گذشته تا ۶۰ درصد از سوخت تولید برق جهان را تامین میکرد، اکنون سهم آن به ۳۰ تا ۳۵ درصد کاهش یافته است. در هر صورت، نمیتوان مصرف برق را کم کرد و هر سال شاهد افزایش تقاضا برای آن خواهیم بود. تنها راهی که میتوان مصرف زغالسنگ را کاهش داد، تولید برق با استفاده از سوختهای دیگر است.
فرزاد عنوان میکند: در هر صورت، زغالسنگ آینده خوبی ندارد. ۲ موضوع باعث میشود که سال به سال، حساسیت نسبت به تولید زغالسنگ افزایش یابد و تلاشهای زیادی برای محدود کردن آن انجام شود. در این میان، نقش دولت و فعالان زیستمحیطی قابلتوجه است. نخست آنکه تولید و مصرف زغالسنگ در مقایسه با دیگر انرژیها نقش زیادی در آلودگی و گرمای زمین دارد. سوزاندن زغالسنگ باعث ورود مقادیر زیادی از گاز کربندیاکسید به جو میشود که نقش زیادی در آلودگی و افزایش گرمای جهانی دارد. از طرفی استخراج آن هم به محیطزیست ضربه میزند. استخراج و تولید زغال سنگ منجر به تولید گاز متان میشود که از دیگر گازهای گلخانهای خطرناکی است و اثر زیادی در گرمایش جهانی دارد؛ اتفاقی که کشورها مدتها به دنبال محدود کردن آن هستند.این کارشناس زغالسنگ ادامه میدهد: با این حال، مشکلات استفاده از زغالسنگ به آلودگیهای آن محدود نمیشود.
دومین نقطه منفی استفاده از زغالسنگ خطرات استخراج آن است. میزان تلفات انسانی در معادن زغال سنگ بسیار بالاتر از معادن دیگر است. به عنوان مثال در معادن زغال سنگ چین و ترکیه که از بزرگترین تولیدکنندگان زغالسنگ جهان هستند، هر سال انفجارهای زیادی اتفاق میافتد که موجب برانگیختن حساسیت اجتماع شده است. در ایران هم به دلیل خطرات بالای استخراج زغالسنگ، تولید آن در ۴۰ سال گذشته توسعه چندانی نداشته است و سطح تولید آن از دهه ۵۰ شمسی تاکنون به طور تقریبی ثابت مانده
است. مشکل آنجاست که پیشرفت فناوری و ایمنی هم در حوزه تولید این ماده معدنی نقش چندانی ندارد و نمیتوان خطرات آن را به طور کامل از بین برد.
فرزاد عنوان کرد که آینده زغالسنگ ایران هم منوط به توسعه انرژیهای پاک است و میتواند در آینده جای خود را به شیوههای سبزتر تولید انرژی دهد. در هر صورت، افزایش قابل توجه تولید زغالسنگ در داخل به دلیل مشکلات آن امکانپذیر نیست و صرفه در آن است که حتی در صورت نیاز، اقدام به واردات زغال سنگ کنیم.