گروه معادن سنگ و مصالح ساختمانی
 
پایان عصـر الماس
گروه معادن >سنگ و مصالح ساختمانی - الماس یکی از خاص‌ترین مواد معدنی جهان است. ذخایر محدود، دشواری استخراج و اکتشاف به همراه ویژگی‌های فیزیکی آن، سبب شده که این کانی تبدیل به یکی از گران‌قیمت‌ترین و پرطرفدارترین سنگ‌ها شود. الماس بسیار سخت است و دمای ذوب بالایی دارد؛ دمای ذوبی که بسیار بالاتر از سخت‌ترین فلزهای طبیعت است.
به گزارش ماین نیوز، این ویژگی‌ها باعث شده که الماس علاوه بر استفاده در جواهرسازی در صنایع پیشرفته و حفاری‌ها هم کاربرد پیدا کند. اما به نظر می‌رسد که آینده این سنگ به اندازه ظاهر آن، درخشان نیست. کاهش ذخایر الماس و افزایش تقاضای چین، آینده مبهمی را برای این سنگ قیمتی ترسیم می‌کند. از طرفی شاهد افزایش بی‌رویه قیمت این سنگ خواهیم بود و همچنین، مصرف‌کنندگان آن در تامین نیازهای خود با مشکل مواجه خواهند شد.

الماس شاید یکی از سنگ‌ها و مواد معدنی باشد که تا ابد باقی می‌ماند، اما ذخایر آن به سرعت در حال تمام شدن است. ۲ دهه است که فعالیت‌های اکتشافی برای یافتن ذخایر جدید الماس بدون نتیجه بوده است. این وضعیت در حالی است که منابع کنونی هم در حال کاهش هستند و از سال ۲۰۱۹ م به بعد، کاهش شدید عرضه این محصول معدنی را شاهد خواهیم بود.

چین یکی از کشورهایی است که به سرعت تقاضای خود را برای الماس افزایش می‌دهد. طبقه متوسط این کشور درخواست روزافزونی برای این سنگ قیمتی دارند و جواهرسازها به سختی خواهان دسترسی به منابع خام الماس هستند. شواهد دیگری که در بازار وجود دارد، نیز روند رو رشد تقاضای این محصول را تایید می‌کند. در مزایده‌ای که اوایل سال جاری میلادی به‌وسیله شرکت «ریوتینتو» برگزار شد، مشتریان زیادی را به خود جلب کرد. در حال حاضر، نخستین بار است که تقاضای جهانی الماس از تولید این محصول پیشی گرفته است.

عبور از نقطه اوج تولید

بنابر گزارش وب‌سایت تخصصی «پترا دایموند» در حال حاضر تنها ۳۰ معدن الماس در جهان فعالیت دارند. از طرفی از دهه ۱۹۹۰ میلادی هیچ معدن بزرگ دیگری کشف نشده ؛ این وضعیت در حالی است که سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای در اکتشاف این سنگ گران‌قیمت انجام شده است.

ادوارد استرک، تحلیلگر بازارهای سرمایه «بی‌ام‌او»، در گفت‌وگو با پایگاه خبری-تحلیلی «تلگراف» عنوان کرد که یافتن ذخایر الماس کار دشواری است و نیاز به دانش، تجربه و دقت بسیار دارد. به گفته وی، ذخایر این ماده ارزشمند، بسیار کوچک‌تر از ذخایر موجود برای سایر محصولات است. از طرفی زمانی که یک ذخیره کشف می‌شود، تضمینی وجود ندارد که الماس‌خیز باشد و حتی در این صورت هم ممکن است استخراج و تولید آن اقتصادی نباشد.

از طرفی بیشتر معادن کنونی هم از نقطه اوج تولید خود عبور کرده‌اند و تولید آنها رو به کاهش است. به همین دلیل بیشتر آنها معدنکاری روباز را به معدنکاری زیرزمینی تبدیل کرده‌اند. این اقدام را می‌توان تقلای آنها برای بهره‌برداری از آخرین بقایای الماس دانست. تلاشی که تنها چند سال می‌تواند ادامه یابد و پس از آن مجبور خواهند بود که معادن خود را تعطیل کنند. از طرفی تولید الماس از معدنکاری زیرزمینی بسیار کمتر است و هزینه‌های عملیاتی بیشتری هم در پی دارد. این وضعیت در روسیه و کانادا با شدت بیشتری مشاهده می‌شود و معادن این ۲ کشور در حال حرکت از معدنکاری روباز به سمت معدنکاری زیرزمینی هستند.

معدن «ونتیا» در افریقای‌جنوبی هم در حال انتقال معدنکاری روزمینی خود به زیرزمین است. این فرآیند طولانی و طاقت‌فرسا که از سال ۲۰۱۱ م شروع شده، ۱۰ سال ادامه خواهد یافت. با این حال طول عمر آن ۲۵ سال افزایش خواهد یافت و می‌توان تا سال ۲۰۴۶م به بهره‌برداری از آن ادامه داد. مدیر عامل شرکت «دی بیرز» که استخراج از این معدن را بر عهده دارد، به تلاش این شرکت برای حفظ تولید خود اشاره می‌کند اما معتقد است که تولید جهانی را نمی‌توان ثابت نگه داشت. به گفته او، کاهش تولید جهانی الماس اتفاقی اجتناب‌ناپذیر است. به گفته وی، معادن کنونی جهان سال به سال پیرتر می‌شوند و بازده آنها هم کاهش می‌یابد. به همین دلیل برای حفظ سطح کنونی تولید جهانی نیاز است که ذخایر بسیار بزرگی از الماس کشف شوند؛ اتفاقی که به گفته وی همیشه «ممکن» است اما «محتمل» نیست. به نظر می‌رسد که جهان در حال رسیدن به انتهای عصر تولید الماس است.

از طرفی، بشر برای تامین الماس مورد نیاز خود با ۲ مشکل دیگر هم روبه‌رو است. نخست اینکه هنوز راهی اقتصادی برای بازیافت این سنگ سخت یافت نشده است. از طرفی به‌دلیل، بی‌نظیر بودن ویژگی‌های فیزیکی الماس، جایگزینی برای آن وجود ندارد.

براساس برآوردها، از سال ۲۰۱۹م کاهش تولید الماس آغاز می‌شود. این کمبود عرضه باعث می‌شود که جواهرسازهای سراسر جهان تلاش کنند که پیوندهای نزدیک‌تری با تولیدکنندگان داشته باشند تا بتوانند دسترسی خود را به منابع خام این سنگ قیمتی تضمین کنند.

در این صورت، فقط افزایش سرسام‌آور قیمت الماس نگرانی جواهرسازها و صنایع جهان نخواهد بود؛ اتفاقی که وقوع آن قطعی است. اما نگرانی اصلی کمبود الماس است. کسب‌وکارهایی که بقای آنها بستگی به وجود این ماده دارد، این دغدغه را دارند که نتوانند نیاز خود را تامین کنند. اتفاقی که می‌تواند به بهای از بین رفتن کسب‌وکار آنها تمام شود. شاید این شرایط سبب شود که بار دیگر خشونت‌ها، جنگ‌ها، لابی‌ها و بهره‌کشی از انسان‌ها در تجارت الماس احیا شوند؛ اما این بار در گستره‌ای وسیع‌تر.

ایران، خارج از گود

ایران در بازار جهانی الماس چندان اثرگذار و اثرپذیر نیست و کمترین نگرانی را از کاهش ذخایر آن خواهد داشت. آرمین سلسانی، کارشناس اکتشاف معادن عنوان کرد: ایران نه در زمینه تولید الماس و نه در زمینه مصرف آن، جایگاه قابل‌توجهی نداشته و به همین دلیل، نقشی در مکانیزم‌های بازار آن ندارد. شرایط زمین‌شناسی کشور، امکان شکل‌گیری الماس را فراهم نکرده است و به همین دلیل در ایران تولید الماس نداریم. ایجاد الماس در زمین نیازمند فشار و دمای بسیار بالا است و این ماده معدنی در «کین-برلیت»ها-سنگ‌های آذرین- تشکیل می‌شود؛ شرایطی که محدود به مناطق خاصی از کره زمین و به‌ویژه قاره افریقا و امریکای شمالی است.

سلسانی ادامه داد: از طرفی میزان مصرف الماس در ایران هم بسیار کم است. استفاده از الماس در ایران به موارد زینتی محدود می‌شود که مقدار آن هم قابل توجه نیست. در ایران، کاربرد صنعتی الماس هم چندان رواج ندارد. کشورهای تولیدکننده دستگاه‌های صنعتی و حفاری که در آنها الماس استفاده می‌شود، از واردکنندگان و مصرف‌کنندگان بزرگ این ماده معدنی هستند. کشورهایی مانند چین و اروپا از این نظر بیشترین اثرگذاری را بر تقاضای جهانی و قیمت الماس دارند اما ایران این قضیه مستثناست.
تاریخ انتشار : شنبه ۲۴ مرداد ۱۳۹۴ ساعت ۱۶:۲۵
کد مطلب: 26822
 
مرجع : روزنامه گسترش صمت