ماین نیوز: سرزمین ایران با تنوع مواد معدنی به تعداد 62 کانی و براساس آمار موجود با داشتن 1 درصد مساحت جهان و 53 میلیارد تن ذخایر و منابع معدنی فلزی و غیرفلزی که 3 درصد ذخایر معدنی دنیا را شامل می شود در بین کشورهای غنی معدنی جهان جایگاه پانزدهم را در اختیار دارد و این درحالی است که جایگاه متناسب با این میزان ذخایر معدنی را در بازارهای جهانی این تولیدات و محصولات وابسته به مواد معدنی دارا نیست.
به عنوان مثال در مورد یکی از مواد معدنی استراتژیک و مهم دنیا، زغال سنگ متالوژی و حرارتی علیرغم سهم 0.1 درصد از ذخایر جهانی سهم تولید ما در سبد جهان 0.03 درصد است و اگر این ارقام را نه با کشورهای چین و آمریکا بلکه با کشوره اندونزی مقایسه کنیم این کشور سهم تولیدش در سبد جهانی 4.5 درصد است.
سهم بخش معدن و صنایع معدنی در GDP حدود 1.1 درصد است که البته باتوجه به پتانسیل های این بخش سهم مطلوبی نیست. افزایش سهم این بخش در درآمد ناخالص ملی برنامه ریزی و کار مضاعفی می طلبد که از دل آن فرصت های فراوانی جهت توسعه سرمایه گذاری بیرون می آید. در مورد سنگ آهن منابع و ذخایر سنگ آهن جهان حدود 800 میلیارد تن برآورد شده است و ایران به لحاظ ذخایر سنگ آهن دارای جایگاه سوم در آسیا و یازدهم در جهان است.
فرصت های سرمایه گذاریعلیرغم افول بازار جهانی سنگ آهن در سال های اخیر و باوجود کاهش قیمت های جهانی سنگ آهن به دلیل افزایش تولید سنگ آهن در استرالیا و کاهش خرید سنگ آهن در چین لیکن توسعه های شرکت های سنگ آهن در ایران تابع قیمت جهانی نیست و ما نیاز داریم تحت همین شرایط هم طرح های توسعه جدید برای گندله سازی و تولید فولاد را در راستای دستیابی به اهداف سند چشم انداز اجرا نماییم.
بنابراین توسعه اکتشاف معدن در کانسارهای سنگ آهن که قبلا با درجه پایینی اکتشاف شده اند، به طور مثال آنومالی D19 که در جوار مجتمع معدنی و صنعتی چادرملو قرار دارد، به منظور افزایش عمر معادن سنگ آهن در دست بهره برداری کنونی مد نظر قرار گیرند.
توسعه اکتشاف و معدن در کانسارهای زغال سنگ حرارتیمیزان سرمایه گذاری بخش های دولتی و خصوصی در امر اکتشاف، معدن و ایجاد زیر ساخت های کانسارهای زغال سنگ حرارتی در کشور و منطقه بسیار اندک و طبق آمارهای جهانی در حد صفر بوده است. در صورتی که در سال 2013 در جهان در بخش معادن و ترانسپرت این ماده معدنی به ترتیب 31 و 30 بیلیون دلار و جمعا 61 بیلیون دلار سرمایه گذاری انجام پذیرفته است. و این درحالی است که این سرمایه گذاری در خاورمیانه معادل صفر است. ذخایر زغال سنگ حراراتی ایران در حد برآورد تخمینی حدود 6 میلیارد تن است که متاسفانه به دلیل وابستگی انرژی ایران به نفت و گاز تاکنون از نقطه نظر سرمایه گذاری برای انجام اکتشاف و سایر مراحل چرخه معدنی مورد توجه نبوده و یکی از پتانسیل های سرمایه گذاری در ایران محسوب می شود.
منابع شورابه ای یا پلایاایران را می توان سرزمین پالایا نامید ذخایر این منابع تجدید پذیر به ده ها میلیارد تن بالغ می شود که تاکنون سرمایه گذاری مناسبی جهت مطالعات و بهره برداری آن صورت نگرفته است. محصولاتی که از این منابع قابل استحصال هستند عبارتند از: پتاس، انواع املاح منیزیم و نمک های صنعتی.
فلزات پایه و قیمتیکانسارهای نظیر طلا، نقره، مس، سرب، روی و... از دیگر موارد قابل طرح در جهت سرمایه گذاری محسوب می شوند.
عناصر نادرتولید مواد و محصولات معدنی در مورد استفاده در صنایع با تکنولوژی پیشرفته و نانو نظیر منابع کادمیم، رینیوم مانند که پتانسیل های آن در ایران به وفور وجود دارد از مقوله های بستر سازی های سرمایه گذاری به شمار می آیند.
اکتشافات عمومی سراسریآمارهای اعلام شده نشان می دهد که تنها در کمتر از ده درصد مساحت کشور، اکتشافات مواد معدنی سیستماتیک صورت گرفته است. بنابراین در بخش اکتشافات هنوز تا رسیدن به سطح استانداردهای جهانی فاصله زیادی داریم. پهنه بندی های مناطق قابل اکتشافات کشور در وزارت صنعت، معدن و تجارت و واگذاری این پهنه به بخش خصوصی، امید به یک حرکت جهشی در بخش اکتشافات کشور را افزایش داده و می توان امیدوار بود که خبرهای خوشی در ارتباط با یافتن ذخایر جدید معدنی در کشور، به زودی در اختیار سرمایه گذاران و مدیران صنایع وابسته به محصولات معدنی قرار گیرد.
وزارت صنع، معدن و تجارت براساس سند چشم انداز برنامه پنجم توسعه، سیاستگذاری های مشخصی در بخش معدن و صنایع معدنی نظیر واگذاری امر اکتشافات به بخش خصوصی، توسعه زیرساخت ها، توسعه فناوری و ابزارها، توسعه صنایع فرآوری، ارتقاء سرمایه انسانی، افزایش سرعت توسعه صنعتی کشور با تامین مواد اولیه مورد نیاز آن ها، توسعه توازن سرزمینی از طریق اشتغال پیش بینی کرده است.
لازم است مدیران راهبردی کشور در جهت دستیابی به این اهداف به سرمایه گذاران داخلی و خارجی، علاقمند به سرمایه گذاری، راهکارهای مناسب سریعی را معرفی کند و با کاهش ریسک سرمایه گذاری، هزینه سرمایه گذار را کاهش دهند. در این جا لازم است یادآوری کنم که در سال های اخیر سرمایه گذاری دولت در زیر ساخت های بخش معدن مورد توجه قرار گرفته است.
علاوه بر همه این ها توسعه زیرساخت ها، سیستم حمل و نقل ریلی اسکله های تخلیه و بارگیری مواد معدنی نیز باید مورد توجه جدی قرار گیرند چون بدون شک تامین زیرساخت ها علاوه بر کاهش هزینه های سرمایه گذاری سبب کاهش ریسک سرمایه گذاران نیز خواهد بود.
* علی همت
مدیرعامل شرکت مهندسی ایریتک
