به گزارش ماين نيوز، این کانی درواقع نام دیگر کربنات کلسیم یا آهک است که از آن به عنوان ماده استحکام‌دهنده در صنعت سیمان استفاده می‌شود. بالا بودن ذخایر این کانی در کشور سبب شده تا صنایع نیاز خود به این محصول را از داخل تامین کرده و از واردات این محصول بی‌نیاز باشند. البته استفاده در صنایع سیمانی تنها یکی از کاربردهای کلسیت است و در صورتی که عملیات فرآوری روی آن انجام شود موارد کارآیی آن بسیار است، به‌طور مثال می‌توان از آن در صنعت داروسازی، شیشه‌گری، ذوب‌آهن و حتی صنایع غذایی استفاده کرد.
کلسیت چیست؟کلسیت کانی کربناته و پایدارترین کربنات کلسیم بوده و شکل‌های مختلفی دارد. اجزای تشکیل‌دهنده کلسیت که به کانی هزارچهره معروف است کلسیم، کربن و اکسیژن است که با اسید نیز وارد واکنش می‌شود. از ویژگی‌های ظاهری این کانی، دانه‌های بلورین و درشت آن است که به شکل توده‌های دانه‌ای به رنگ سفید شیر، گاهی زرد، خاکستری و رنگ‌های تیره یافت می‌شود و کانی عمده و قالب در سنگ آهک‌هاست.
جلیل قلمقاش، معاون زمین‌شناسی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران درباره این ماده معدنی اظهار کرد: کانی کلسیت جزو کانی‌های کربنات کلسیم است و به‌طور معمول در محیط‌های تبخیری رشد کرده و در بستر دریاها امکان تشکیل این ماده معدنی وجود دارد. این کانی در اثر فعالیت‌های هیدرودرما نیز امکان تشکیل به‌صورت رگه‌ای در دیگر سنگ‌های معدنی را دارد.
وی افزود: کلسیت یک ماده خاص معدنی است اما می‌توان آثاری از این کانی را به عنوان باطله در کنار دیگر مواد معدنی نیز یافت. به عنوان مثال در کانی مس و آهن نیز رگه‌های کربناته بیشتر به شکل کربنات کلسیم یا همان کلسیت وجود دارد.
معاون زمین‌شناسی سازمان زمین‌شناسی به کاربردهای مختلف کلسیت اشاره کرد و افزود: با توجه به اینکه کلسیت منبع اصلی کربنات کلسیم است به عنوان یکی از اصلی‌ترین مواد اولیه در سیمان به‌شمار می‌آید و بیشترین کاربرد را در صنعت سیمان‌سازی دارد. از دیگر کاربردهای این کانی صنایع داروسازی است که فرآوری آن نیازمند فناوری‌های خاص و نوین است.
وی افزود: در صنعت سیمان، سنگ کلسیت را به‌صورت پودر درآورده و در ادامه راه طی انجام عملیات پخت، آب موجود در کلسیت از بین می‌رود و خاصیت متبلور شدن را از دست می‌دهد. اما در ادامه راه زمانی که مصرف‌کننده قصد استفاده از سیمان را دارد با اضافه شدن آب به سیمان باعث متبلور شدن و سخت شدن آن می‌شود. درواقع می‌توان گفت که کلسیت کانی اصلی سازنده سنگ‌آهک است.
قلمقاش در ادامه به ذخایر موجود از این کانی در کشور اشاره کرده و افزود: با توجه به شرایط جغرافیایی حاکم بر ایران ذخایر بسیاری از کلسیت را در نقاط مختلف کشور می‌توان یافت. کانی کلسیت بیش از ۸۰ درصد رشته‌کوه‌های زاگرس را در برگرفته و مرکزی، شازند قم، واحدهای سنگ‌آهک مزوزوئیک و دیگر قطب‌ها نیز ذخایر فراوانی از کلسیت را در خود جای داده‌اند.
معاون زمین‌شناسی سازمان زمین‌شناسی عنوان کرد: با توجه به اینکه واحدهای تولیدکننده سیمان بسیاری در سراسر کشور درحال فعالیت هستند و نیاز اصلی این صنعت کربنات کلسیم است از این‌رو می‌توان گفت که ذخایر موجود در کشور به نوعی پاسخگوی صنایع سیمانی کشور هستند. اما لازم به یادآوری است که برای استفاده از این کانی در دیگر صنایع همچون صنایع داروسازی نیاز است تا درجه تغلیظ آن افزایش پیدا کرده و امکان استفاده از آن مهیا شود. وی در ادامه افزود: زمانی که کلسیت با عنصر منیزیم ترکیب شود تبدیل به ماده معدنی دولومیت شده و در صنایع نسوز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
استفاده در صنعت سیماننادر غفاری، معاون فنی و تولید انجمن سیمان نیز درباره کلسیت که کانی اصلی کربنات کلسیم است و جایگاه ویژه‌ای در صنعت سیمان دارد، گفت: به طور قطع کلسیت که در اصطلاح عام از آن با نام آهک یاد می‌کنند به عنوان یکی از نیازهای مهم و اساسی در صنعت سیمان شناخته شده و با توجه به وجود ذخایر فراوان از این کانی در نقاط مختلف کشور مشکلی در تامین این ماده برای تولیدکنندگان سیمانی وجود ندارد.
وی با بیان اینکه میزان خلوص کربنات کلسیم به‌کار گرفته شده برای انواع سیمان با یکدیگر متفاوت است افزود: برای تولید سیمان سفید لازم است تا خلوص این کانی بین ۸۰ تا ۹۰درصد و برای سیمان خاکستری بین ۷۵ تا ۸۰درصد باشد. اما باید توجه کرد که کلسیت نیز مانند دیگر مواد معدنی از درجه خلوص ۱۰۰درصدی برخوردار نبوده و عناصر مزاحمی در آن وجود دارد و اگر نسبت به جداسازی آنها اقدامی نشود باعث پایین آمدن کیفیت محصول نهایی خواهد شد از این‌رو زمانی که ماده اولیه کلسیت در اختیار تولیدکنندگان سیمان قرار می‌گیرد در یک فرآیند مشخص نسبت به جداسازی عناصر مزاحم اقدام شده، سپس وارد چرخه تولید می‌شود.
وی ادامه داد: یکی دیگر از مواردی که در صنعت سیمان مورد توجه قرار می‌گیرد این است که کارخانه‌های تولید در کنار مناطقی که ذخیره کلسیت در آنها جای گرفته ساخته می‌شوند تا دسترسی آسانی به مواد اولیه داشته باشند و تولید آنها با صرفه اقتصادی همراه باشد.
ساير حوزه ها
