به گزارش ماين نيوز، از سوی دیگر می‌توان گفت که داشتن مدیریت صحیح و علمی می‌تواند با طراحی و برنامه‌ریزی دقیق میزان تولید باطله‌ها را به حداقل برساند. به این ترتیب روند تولید با صرفه اقتصادی بیشتری همراه می‌شود.
حسین ثقفی، مجری طرح تغلیظ مس سونگون، در رابطه با میزان آلودگی‌هایی که پس از عملیات فرآوری به وجود می‌آید، اظهار کرد: یکی از موادی که در فرآیند تولید مس تشکیل شده و برای محیط‌زیست آلودگی و خطرهایی را ایجاد می‌کند، تولید گاز so۲ است. اما این درحالی است که استفاده بهینه از این گاز ایجاد شده و دیگر خبری از ایجاد آلودگی و خطر برای محیط‌زیست نخواهد بود.
وی در ادامه افزود: حال از آنجایی که گاز so۲ در مرحله تغلیظ تشکیل می‌شود راهکارهایی برای جلوگیری از انتشار آن در محیط و تشکیل آلودگی وجود دارد. درحال‌حاضر کنار کارخانه مس سرچشمه و خاتون‌آباد که عملیات تغلیظ در آنها انجام می‌شود، کارخانه‌های اسید احداث شده تا گاز تولیدشده را به اسید سولفوریک تبدیل کند، به این ترتیب بخشی از آن در داخل پالایشگاه استفاده شده و مابقی گاز تولیدشده در صنایع مختلف به کار گرفته می‌شود.
ثقفی افزود: در فاصله‌ای که از بهره‌برداری معدن تا مرحله قبل از ذوب و تولید کنسانتره قرار دارد، عمده پسماندی که تولید می‌شود خاک معدن است. همچنین از آنجایی که برای انجام بهتر عملیات فرآوری و تولید کنسانتره به میزان ناچیزی از آهک و مواد شیمیایی نیاز است، برای نگهداری و استفاده مجدد از پسماندهای حاصل از فراوری، سد باطله‌ای ساخته شده و این مواد به درون آبی که در سد وجود دارد وارد می‌شوند. در مرحله بعد برای کاهش خطر از سوی مواد موجود در باطله برای محیط‌زیست، این مواد به چرخه تولید مس بازگردانده شده و استفاده می‌شوند. به این ترتیب می‌توان گفت که میزان آلایندگی در این بخش به صفر می‌رسد.
ثقفی معتقد است در صورتی که به این موضوع توجه کافی شود و برنامه‌ریزی برای پسماندهای تولیدشده در بخش‌های مختلف تولید مس شود، امکان آلودگی و ایجاد خطر برای محیط‌زیست بسیار کاهش می‌یابد.
تولید پسآب‌های معدنیتورج فتحی، کارشناس محیط‌زیست معدن نیز در رابطه با مقررات زیست‌محیطی که برای تولیدکنندگان مس وجود دارد، گفت: در چرخه تولید مواد معدنی همواره پسآب‌هایی تولید می‌شود که برای ورود آنها به فاضلاب قوانین و استانداردهای خاصی تعریف شده است. به این ترتیب که با نمونه‌گیری از این ماده و تطابق آن با استانداردهای تعریف‌شده وارد فاضلاب می‌شود البته در صورتی که نمونه گرفته شده با شاخص‌ها، پارامترها و عناصر مدنظر همخوانی نداشته و میزان آلایندگی آن بالاتر از حدود تعیین‌شده باشد، طبق قوانین تعریف‌شده با واحد تخلیه‌کننده پسآب برخورد خواهد شد.
فتحی خاطرنشان کرد: میزان مخاطراتی که معادن مس و فرآوری آنها به همراه دارند به مرحله تولید آن بستگی دارد در نتیجه میزان خطرات ناشی از آن متفاوت خواهد بود. به‌عنوان مثال پسآب‌های تولیدشده به همراه خود فلزات سنگینی همچون مولیبدن، کبالت و... دارند که به‌عنوان عناصر جانبی در کنار مس یافت می‌شوند که در هنگام ورود این پسآب‌ها به محیط‌زیست خطر آلایندگی را برای منابع طبیعی به همراه دارد.
فتحی اظهار کرد: ماهیت کانسنگ مس سولفیدی بوده و در برخی موارد کانسنگ‌های سولفیدی دیگری نیز در کنار آن یافت می‌شوند. از این رو زمانی که عملیات استخراج کانسنگ مس آغاز می‌شود این عناصر به سطح زمین نزدیک شده و به دلیل داشتن ظرفیت تولید زهآب‌های اسیدی با قرار گرفتن در محیط آزاد و هوازدگی امکان تولید آنها تشدید می‌شود. در واقع این مواد می‌توانند انواع فلزات سنگین را درون خود حل کرده و علاوه بر ویژگی اسیدی بودن، آلودگی فلزات سنگین را برای محیط زیست ایجاد کنند.
این کارشناس محیط زیست معدنی در ادامه تاکید کرد: از آنجایی که در هنگام استخراج مس کانی‌های سولفیدی بسیاری به همراه کانسنگ اصلی استخراج می‌شود در نتیجه بخش عمده‌ای از مواد استخراجی به باطله تبدیل می‌شود. از سویی دیگر این‌گونه مواد قابلیت تولید زهآب‌های اسیدی را داشته و با ورود به منابع آب سطحی و همچنین منابع آب زیرزمینی آلودگی‌های مختلفی را ایجاد می‌کنند.
فتحی معتقد است فلزات سنگین شاخصه اصلی ایجاد آلودگی‌های زیست‌محیطی هستند و در صورتی که برنامه‌های مشخص برای باطله‌ها وجود نداشته باشد خطرات زیست‌محیطی فراوانی برای منابع آبی سطحی و زیرزمینی، خاک منطقه و پوشش گیاهی به همراه خواهد داشت.
انباشت باطله‌های معدنیمحمد کارگر، کارشناس و یکی از فعالان با تجربه در صنایع مس نیز در مورد میزان آلودگی‌هایی که انجام عملیات فراوری مس به دنبال دارد، اظهار کرد: یکی از مراحل تولید و فرآوری مس که بخش عمده‌ای از باطله‌های معدنی را تولید می‌کند مربوط به کارخانه‌های تغلیظ است که برای نگهداری آنها سدهای باطله ساخته می‌شود.
وی تاکید کرد: برای محافظت از محیط‌زیست لازم است انتشار و انتقال مواد زاید درون سد کنترل و اندازه‌گیری شود. این بخش نیازمند نظارت کافی و دقیقی است. به همین منظور می‌توان از طریق مانیتورینگ در خروجی‌های پشت سد از خروج بیش از حد مواد مضر از سد جلوگیری کرد.
کارگر افزود: در هنگام استخراج از معدن، باطله زیادی تولید شده و در کنار معادن انباشت می‌شود. حال از آنجایی که امکان تولید زهآب‌ها از این باطله‌ها وجود دارد لازم است با جمع‌آوری و انتقال آنها به سد باطله از به‌وجود آمدن خطرات زیست‌محیطی جلوگیری شود.
همچنین تولید گاز so۲ که حاصل فعالیت کارخانه‌های ذوب است از موارد دیگری است که می‌توان به آن اشاره کرد. در این رابطه نیز کارخانه‌های اسیدی از این گاز استفاده و تولید اسید سولفوریک نیز زمینه را برای استفاده از آن در صنایع مختلف فراهم می‌کند. از سویی دیگر با این اقدام از انتشار این گاز در هوا و ایجاد آلایندگی برای محیط‌زیست جلوگیری می‌شود.
وی در ادامه به موارد استفاده و کاربرد گازهای تولیدشده در کارخانه‌های اسیدی اشاره کرد و افزود: بخشی از گازهای فرآوری‌شده یعنی اسید سولفوریک برای استحصال اکسیدهای مس به کار می‌رود و مابقی در بخش‌های دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کارگر افزود: درحال‌حاضر مقرراتی برای کنترل و نظارت روی فعالیت‌های معدنی و همچنین بخش فرآوری محصولات مسی وجود دارد اما این درحالی است که برای رسیدن به استانداردهای بین‌المللی و تعریف‌شده در دنیا راهی پیش‌رو قرار دارد. از این‌رو می‌توان با نظارت جدی و سیستماتیک زمینه را برای رسیدن به استانداردهای بین‌المللی مهیا کرد.
مس
