فرآوری، قلب تپنده کانی‌های صنعتی
گروه صنایع معدنی
- کانی‌های صنعتی در تعریف کلی شامل انواع خاک‌ها و سنگ‌های معدنی می‌شود که قابلیت استفاده در صنایع مختلف فلزی و غیرفلزی را دارد.
به گزارش ماين نيوز، در واقع گستره کاربرد کانی‌های صنعتی در صنایعی همچون فولادسازی، کاشی و سرامیک، رنگ‌سازی و پتروشیمی اهمیت این مواد معدنی را دوچندان می‌کند. البته میزان ذخایر و خلوص ماده معدنی در تولید و استخراج آن اهمیت ویژه‌ای دارد اما آنچه در کانی‌های صنعتی بیش از مرحله استخراج قابل توجه است نحوه و چگونگی فرآوری آن برای استفاده در دیگر صنایع است. در کشور ما نیز برخورداری از نیروی متخصص و تجهیزات نسبتا مناسب به همراه ذخایر بالقوه باعث شده تا در تولید و استفاده از کانی‌های صنعتی پیشرفت‌های زیادی را شاهد باشیم، موضوعی که نیازمند توجه بیشتر و سرمایه‌گذاری به‌منظور استفاده بهینه از این ظرفیت خدادادی است.
درباره کانی‌های صنعتی استخراج و کاربرد آن در صنایع با دکتر نعمت‌الله رشیدنژاد عمران، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس گفت‌وگویی انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید:
کانی صنعتی به چه مواد معدنی اطلاق می‌شود؟به‌طور معمول کانی‌های صنعتی به تمام مواد معدنی طبیعی غیرفلزی که دامنه وسیعی از سنگ‌ها و کانی‌های معدنی را به خود اختصاص داده است، گفته می‌شود. این کانی‌ها که در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد شامل کوارتز، فلوریت، فلدسپات، دیاتومیت، کائولن، بنتونیت، گرافیت، زئولیت، ولاستونیت، دلومیت، گوگرد، نفلین، گارنت، خاک‌های زرد و سرخ (هیدروکسید آهن)، نمک‌های سدیم و پتاسیم و منیزیم، آندالوزیت و کیانیت و سیلیمانیت، فسفات‌ها، گچ و ژیپس، میکا، باریت، منیزیت، آزبست، تالک، سلستین و... است.
مطالعات زمین‌شناسی چه تاثیری روی اکتشافات معدنی از جمله کانی‌های صنعتی دارد؟در واقع می‌توان به تمام مواد معدنی و همچنین کانی‌های صنعتی که طی حوادث مربوط به تحولات و تکوین زمین تشکیل شده‌اند، اشاره کرد. در اینجا می‌توان به اهمیت و کاربرد مطالعات زمین‌شناسی اشاره کرد که در آن به شناخت حوادث، فرآیندها و سازوکارها و عوامل کنترل‌کننده و موثر در تشکیل ذخایر معدنی و کانی‌های صنعتی می‌پردازند. در واقع شرایط زمین‌شناسی مربوط به نحوه تشکیل یک ماده معدنی یا سنگ و کانی صنعتی، ابعاد و شکل و حجم ذخیره و عناصر همراه و عیار و درجه خلوص و کیفیت کانسنگ فلزی یا صنعتی، از مطالعات دقیق زمین‌شناسی پایه و اقتصادی و اکتشافی به‌دست خواهد آمد و می‌توان براساس آن اطلاعات و داده‌های این مطالعات نوع استخراج مواد و بهره‌برداری از ذخایر معدنی را مشخص کرد. همچنین می‌توان نوع فرآوری و کانه‌آرایی مواد مورد نظر را مشخص کرده و به این ترتیب با تولید محصولات معدنی زمینه استفاده از آنها را در صنایع مختلف فراهم کرد.
آیا برای استفاده از کانی‌های صنعتی به عملیات فرآوری خاصی نیاز است؟کانی‌های صنعتی با توجه به نحوه و شرایط تشکیل، از نظر خلوص، کیفیت و میزان باطله، طیف وسیعی را تشکیل می‌دهند. بر همین اساس لازم است تا برای استفاده از یک محصول باکیفیت در صنایع مختلف، فرآوری این کانی‌ها براساس نوع و عیار آنها انجام شود، بنابراین باید شیوه‌های مختلفی برای فرآوری محصولات در نظر گرفت. لازم به ذکر است که در ایران با توجه به دانش فنی و نیروی متخصصی که در حوزه فعالیت‌های معدنی وجود دارد، می‌توان نسبت به فرآوری این کانی‌ها اقدام کرد.
این گونه مواد معدنی در چه نقاطی از کشور یافت می‌شوند؟با توجه به اینکه ذخایر فراوانی از مواد معدنی در کشور وجود دارد و از تنوع بالایی نیز برخوردارند از این‌رو در تمام پهنه‌های معدنی و استان‌های کشور ذخایر کانی‌های صنعتی وجود دارد. البته باید توجه کرد که فرآیندهای موثر در تشکیل کانی‌های صنعتی همچون ماگماتیسم، دگرگونی، سیالات گرمابی و عوامل ژئودینامیکی، در برخی از پهنه‌های معدنی نسبت به دیگر نقاط بیشتر است و برداشت از آنها با صرفه اقتصادی همراه خواهد بود.
میزان ذخایر کانی‌های صنعتی در کشور چقدر است؟ذخایر مواد معدنی بر اساس نوع و شرایط تشکیل آنها تفاوت‌های بسیاری دارند تا آنجا که در برخی موارد میزان ذخایر به قدری است که صرفه اقتصادی برای برداشت از آنها وجود ندارد و در برخی دیگر وجود میلیون‌ها تن ذخیره کانی‌های معدنی صرفه اقتصادی را به دنبال خواهد داشت.
استخراج در کانی‌های صنعتی به صورت روباز یا زیرزمینی است؟با توجه به شرایط تشکیل و نوع ذخیره ماده معدنی که در مطالعات زمین‌شناسی و اکتشافی انجام شده معمولا معادن کانی‌های صنعتی به صورت روباز مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند. اما در برخی موارد با توجه به اهمیت و صرفه اقتصادی و نیاز صنایع به‌ندرت به صورت زیرزمینی بهره‌برداری می‌شوند.
درباره صرفه اقتصادی بهره‌برداری از کانی‌های صنعتی توضیح دهید.همراه بودن صرفه اقتصادی در بهره‌برداری از یک کانی صنعتی به عوامل مختلفی بستگی دارد. عواملی همچون ذخیره، عیار و نوع استخراج. آنچه مسلم است اینکه هم‌اکنون برخورداری از اطلاعات زمین‌شناسی و اکتشافی و انجام ارزیابی‌های فنی و اقتصادی، آگاهی لازم برای اطلاع از صرفه اقتصادی داشتن یا نداشتن را به بهره‌بردار می‌دهد. البته در مطالعاتی که برای سرمایه‌گذاری در یک کانی صنعتی انجام می‌شود باید عواملی همچون بازار مصرفی و میزان تجارت آن در داخل و بازار صادراتی نیز مورد توجه قرار گیرد. لازم به ذکر است که کانی‌های صنعتی، در توسعه متوازن و پایدار کشور و در چرخه بسیاری از صنایع نقش اساسی دارند.
آیا تجهیزات و فناوری خاصی برای استخراج از معادن کانی‌های صنعتی مورد نیاز است؟برای استخراج کانی‌های صنعتی و فلزی به تجهیزات خاصی نیاز نیست و مانند دیگر معادن می‌توان از آنها بهره‌برداری کرد. اما آنچه در تولید کانی‌های صنعتی اهمیت دارد فرآیند فرآوری است که متناسب با نوع کانی و صنایع مورد کاربرد متفاوت خواهد بود به‌عنوان مثال کانی که در تولید شیشه و سرامیک مشترک است برای استفاده نیاز به فرآوری خاص خود دارد که در هرکدام از این محصولات متفاوت خواهد بود.
تاریخ انتشار : يکشنبه ۲۸ دی ۱۳۹۳ ساعت ۱۰:۵۳
کد مطلب: 19752
