به گزارش ماین نیوز، ویژگی مهم دیگر بخش معدن، ظرفیت بالای پذیرش سرمایه‌گذاری و مشارکت بخش خصوصی است که به عنوان یکی از ظرفیت‌های قوی در این حوزه مطرح است.
بخش خصوصی و فرآوری مواد معدنی می‌تواند موتور توسعه معدن باشد. در این رابطه گفت‌وگویی با سیدمحمد فاطمیان مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام داده ایم که می‌خوانید.
از فرآوری به عنوان حلقه اتصال بین صنعت و معدن یاد می‌شود، در حالی که کشور ما از ظرفیت بالایی در مواد معدنی برخوردار است. برنامه‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت را در این زمینه بیان کنید؟
در کشور ما تاکنون بیش از ۶۵ نوع ماده معدنی شناسایی شده و این در حالی است که کشور از ظرفیت بالایی در ذخایر مواد معدنی برخوردار است، بنابراین لازم است تا در این بخش با انجام برنامه‌ریزی بلند مدت و میان مدت زمینه افزایش بهره‌وری از ذخایر معدنی را فراهم کنیم.
از سوی دیگر باید توجه داشت که از ذخایر معدنی به عنوان مبنا در تولید ناخالص ملی یاد می‌شود و یکی از مهم‌ترین راهبردها و استراتژی‌ها در توسعه صنعتی کشور بخش معدن و صنایع معدنی است.
این در حالی است که با وجود حاکم بودن شرایط تحریم، وابستگی چندانی در حوزه معدن به کشورهای توسعه یافته وجود ندارد، بنابراین آنچه مسلم است با سرمایه‌گذاری در بخش فرآوری قادر خواهیم بود ضمن توسعه صنعتی کشور زمینه افزایش تولید ناخالص ملی را نیز فراهم کنیم.
البته در زمینه رشد و توسعه فرآوری اقدامات زیادی صورت گرفته به طوری که پیشرفت‌های یک سال اخیر قابل مقایسه با یک دهه گذشته نیست و این نشان از عزم جدی وزارت صنعت، معدن و تجارت در رشد و توسعه اقتصاد معدنی کشور دارد.
در تدوین برنامه ششم چه راهکارهایی برای توسعه فرآوری در نظر گرفته شده است؟
همان‌طور که مشخص است باید در سیاستگذاری و برنامه‌های عملیاتی پایین‌دستی برنامه ششم توسعه بخش فرآوری نیز با استناد به برنامه‌های بالادستی تدوین گردد و قطعا معاونت معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت بر عملیاتی شدن این راهبردها در حوزه‌های مختلف معدن و صنایع معدنی تاکید دارد.
در زمینه افزایش بهره‌برداری از معادن و اکتشافات معدنی چه اقداماتی صورت گرفته است؟
اکتشاف از اهمیت بالایی در افزایش بهره‌برداری از معادن
برخوردار است تا باانجام مطالعات زمین شناسی و پی‌جویی در محدوده‌های معدنی، زمینه اکتشاف و استخراج مواد معدنی را فراهم کنیم، همچنین لازم است اطلاعات لازم و کارشناسی شده درخصوص محدوده‌های معدنی در اختیار سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی قرار گیرد تا با افزایش قدرت انتخاب سرمایه‌گذاران زمینه ورود آنها به این بخش فراهم شود.
از سوی دیگر باید توجه داشت افزایش سرمایه‌گذاری‌ها و استفاده از دانش فنی متخصصان داخلی و خارجی می‌تواند به تکمیل زنجیره تولید بینجامد.
از آنجایی که این حوزه متکی به مواد اولیه است و در این بخش نیز کشور ما از ظرفیت بالایی برخوردار می‌باشد، بنابراین افزایش سرمایه‌گذاری‌ها ضمن تامین مواد اولیه صنایع پایین دستی به افزایش صادرات و در نتیجه ارزآوری منجر می‌شود.
در بخش اکتشافات، سرمایه اولیه از چه منابعی قابل تامین است؟
اکتشاف از جمله بخش‌هایی است که از ریسک بالایی برخوردار است، به همین دلیل بخش خصوصی تمایل کمتری برای ورود به این بخش دارد و ترجیح می‌دهد سرمایه‌گذاری خود را به دیگر بخش‌ها که از صرفه اقتصادی بیشتری برخوردار است، هدایت کند. در این راستا دولت نقش مهمی داشته و با پوشش دادن بخش‌های با ریسک بالا از طریق اعطای تسهیلات برای اکتشاف محدوده‌های معدنی زمینه بهره‌برداری از معادن را فراهم کرده است.
از سوی دیگر استفاده از منابع صندوق توسعه ملی نیز می‌تواند نقش بسزایی در رسیدن به اهداف در حوزه اکتشاف داشته باشد. بحث دیگری که در این زمینه وجود دارد ایجاد ارتباط و تعامل بین فعالان این حوزه است. در واقع با تعامل این افراد و تشکیل کنسرسیوم در بخش خصوصی با ایجاد یک ساختار مناسب در اکتشافات، می‌توان زمینه کاهش هزینه‌های سربار را فراهم کرد.
فعالان این حوزه به دلیل نبود اطلاع از فرآوری و بهره‌برداری از محدوده‌های معدنی و نبود اطمینان برای بازگشت سرمایه و سود حاصل از آن کمتر حاضر به سرمایه‌گذاری در این بخش می‌شوند.
البته دولت با حمایت از سازمان زمین‌شناسی در بخش‌هایی که ریسک بالایی دارند بخشی از دغدغه‌ها را برطرف کرده است.
آیا معادن و صنایع معدنی پاسخگوی نیاز بازار داخلی است؟
در حال حاضر به جرات می‌توان گفت؛ صنایع معدنی فعال در کشور در بسیاری از موارد پاسخگوی نیاز صددرصدی مواد مورد نیاز در صنایع مختلف نه تنها از نظر کمی، بلکه از لحاظ کیفی هستند.
شاید این امر فقط به تعامل بیشتر بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان محصولات معدنی نیاز داشته باشد. در این رابطه وزارت صنعت، معدن و تجارت با برگزاری جلسات مشترک بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان برای تعیین کیفیت کالای مورد نیاز صنایع و چگونگی تحویل آن به مصرف‌کنندگان به بهبود شرایط حاکم بر بازار کمک می‌کند.
باید توجه داشت که در برخی موارد با کمبود مواد معدنی روبه‌رو هستیم؛ مثلا در صنعت آلومینیوم سازی تنها ۵۰ درصد از پودر آلومینا به عنوان ماده اولیه وجود دارد و بقیه را وارد می‌کنیم.
وضعیت بازار خارجی برای صنایع معدنی ایران چگونه است؟
از آنجایی که مواد معدنی از وزن بالایی برخورداراند، صادرکنندگان محصولات معدنی، ترجیح می‌دهند کشورهای مجاور و همسایه به خصوص در حوزه خلیج‌فارس که از بازار مصرفی خوبی برخوردار هستند را در اولویت قرار دهند. در واقع ظرفیت صادراتی ایران در حوزه صنایع معدنی رشد چشمگیری داشته که از جمله مهم‌ترین آنها صادرات سیمان است به‌طوری که طبق آخرین آمار سال گذشته ۱۹ میلیون تن صادرات سیمان صورت گرفته است.
