به گزارش ماین نیوز، بسیاری از مسئولان وجود پنج هزار و 770 معدن فعال و کشف 68 نوع ماده معدنی در کشور را مزیتی رقابتی در بازارهای جهانی برای ایران می دانند و معتقدند سرمایه گذاری در معادن و معرفی صنایع معدنی ظرفیت مناسبی برای تسریع در الحاق جمهوری اسلامی ایران به سازمان تجارت جهانی (WTO) محسوب می شود.
هر 16 روز یک کارگر معدن جان خود را از دست می دهداما.... روی دیگر این سکه پر زرق و برق، حوادث و تلفات ناشی از بهره برداری های غیرمجاز، بی رویه و نا ایمن است که حلاوت این نعمت خدادای را به تلخی می کشاند، در سراسر دنیا کارگران بسیاری جان خود را حین کار در معادن از دست می دهند بطوریکه امروز دیگر کشته شدن کارگران در معادن و ریزش آوار پدیده جدیدی نیست...! هرازچندگاهی خبر جان باختن کارگران معدن در گوشه و کنار دنیا در حالی تیتر رسانه ها می شود که موجی از دلسوزیها، راهکارها، بسته های حمایتی، قوانین و.... را به دنبال دارد اما پس از گذشت چندین روز این تب به سردی می گراید و کارگران همچنان زیر آوار بی توجهی ها مدفون می شوند.
در این باره محمدحسن آصفری عضو هیات رئیسه فراکسیون کارگری مجلس در گفتگو با رسانه ها ضمن انتقاد از فقدان قانون جامع به منظور حمایت از معدنکاران٬ با یادآوری آمارهای منتشر شده مبنی بر اینکه هر 16 روز یک کارگر معدن جان خود را از دست می‌دهند٬ گفت: متاسفانه چنین مرگ و میرهایی در معادن فجایعی هستند که در نبود قوانین جامع حمایتی از کارگران مشکلات بسیاری را به وجود آورده است."
استان تهران قطب معادن شن و ماسه کشور استبنابر آمار منتشره از سوی مرکز آمار ایران در سال 90، در مجموع هزار و 320 حادثه در تمام معادن کشور رخ داد که از این تعداد 487 مورد مربوط به معادن زغال سنگ بود و معادن سنگ تزئینی با 208 مورد و شن و ماسه با 178 مورد در رده های دوم و سوم جای قرار داشتند، تعداد افراد حادثه دیده طی این سال در حوادث معدنی کشور هزار و 392 نفر بود که در این بین بیشترین تعداد افراد آسیب دیده مربوط به معادن زغال سنگ با 493 نفر، معادن سنگ تزئینی با 221 نفر و معادن شن و ماسه با 205 نفر بود.
استان تهران را می توان قطب معادن شن و ماسه کشور نامید چراکه عمده پتانسیلهای آن معادن شن و ماسه آبرفتی در غرب و شرق استان و معادن شن و ماسه کوهی در شهرستانهای دماوند و فیروزکوه است، از آنجاکه معادن شن و ماسه در حوادث معدنی کشور جایگاه قابل ملاحظه ای دارد، به تبع آن استان تهران نیز از این امر مصون نیست.
معادن شن و ماسه غرب استان تهران همچنان قربانی می گیرددر این باره می توان به برخی حوادث اخیر (از نیمه دوم سال گذشته تاکنون) اشاره کرد که طی آن چهار کارگر معادن شن و ماسه در شهرستانهای شهریار و قدس به دلیل عدم رعایت اصول ایمنی حین کار زیر آوار مدفون شده و جان خود را از دست دادند، حادثه اول در آذرماه سال 92 در قدس رخ داد که طی آن با ریزش حجم عظیمی از گل و لای بر روی بیل مکانیکی راننده خودرو کشته شد، در این حادثه جسد کارگر ۳۰ ساله به نام ابراهیم شفیعی پس از عملیات یازده روزه امدادگران کشف شد.
حادثه دوم در بامداد ششم اسفندماه سال 92 در یکی دیگر از معادن شهریار اتفاق افتاد که در آن یک کارگر 35 ساله بر اثر ریزش بخشی از دیواره معدن در زیر انبوه ماسه دفن شد، در حادثه بعدی نیز سوم تیرماه جاری در یکی از معادن قدس حجم بسیاری از شن و ماسه بر روی دو دستگاه خودرو سنگین شامل یکدستگاه بنز ۱۹۲۱ و یکدستگاه لودر ریزش کرد و منجر به محبوس شدن دو نفر از پرسنل معدن شد که در نهایت پس از یک ساعت و 16 دقیقه عملیات طاقت فرسا اجساد افراد از زیر آوار خارج شد.
تکرار این حوادث در مدت زمانی کوتاه آنهم در محدوده جغرافیایی مشخص از غرب استان تهران، تفکری منفی مبنی بر عدم نظارت کافی بر نحوه بهره برداری معادن، عدم رعایت اصول فنی و ایمنی، تخریب محیط زیست و.... را در اذهان عمومی بوجود آورد که به دلیل روشن شدن این موضوع و اطلاع از قوانین حمایتی کارگران معدن به سراغ متولیان امر رفته و علل وقوع حوادث و نحوه نظارت بر معادن را جویا شدیم.
تدوین طرح جامع نظارت بر فعالیت معادنرئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران در این باره در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: معادن از ابتدای شکل گیری تحت نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت نبوده اند، بلکه سرپرستی و مسئولیت نظارت بر معادن آبرفتی از اواخر سال 90 به این سازمان واگذار شد، به محض تحویل گیری معادن طرحی جامع شامل نظارت بر نحوه برداشت، مسائل زیست محیطی، فنی و ایمنی طراحی شد که هم اکنون در دست مطالعه است.
یدالله صادقی ادامه داد: بر اساس این طرح جامع معدن داران موظفند در کنار بهره برداری از معادن، مسائل ایمنی، فنی، زیست محیطی، حقوق کارگران و ... را به نحو مطلوب رعایت کنند، البته تا زمان تدوین نهایی طرح مذکوردستور العملهای فنی و ایمنی به بهره برداران ابلاغ شده و گشتهای مشترک نیز به منظور بازدید و بازرسی از نحوه عملیات و فعالیت معادن صورت می گیرد.
این مسئول افزود: حضور مسئول فنی و ایمنی به منظور نظارت بر رعایت اصول استاندارد و ثبت گزارشات در تمام معادن الزامی است، برای جلوگیری از بروز هرگونه خطای احتمالی گزارشات واصله از این مسئول توسط کارشناسان اداره کل نیز مورد بازبینی و ارزیابی قرار می گیرد.
معادن غرب تهران 27 سال به صورت غیرفنی بهره برداری می شد
وی تاکید کرد: در حال حاضر دستورالعملهای مفصلی به معدن داران ابلاغ شده و نظارتهای بسیار جدی و قاطعی به عمل می آید، البته پروسه نظارت بر بهره برداری و رعایت اصول ایمنی با تدوین نهایی طرح جامع در آینده ای نزدیک به صورت هدفمندتر و سیستماتیک تر انجام خواهد شد.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران سوالی در زمینه علل وقوع حوادث اخیر معادن در غرب استان تهران را اینچنین پاسخ داد: این معادن حدود 27 سال به صورت غیرفنی بهره برداری می شد به همین دلیل نیز محدوده ها متداخل است یعنی هیچ حدفاصلی میان دو معدن همجوار وجود ندارد و دیواره ها به هم چسبیده اند لذا احتمال خطر در آنجا بسیار زیاد است اما نمی توان این معادن را تعطیل کرد، باید دستورالعملهای سازمان را ابلاغ کرده و بر اجرای صحیح آنها نظارت داشته باشیم.
اصلاحات اساسی سیستم بهره برداری زمانبر استاین مسئول اضافه کرد: بطور طبیعی برخی از حوادثی که در این معادن رخ می دهد ناشی از فعالیتهای است که قدمت دارد و مربوط به امروز نمی شود، نحوه بهره برداری و سیستم آنها به گونه ای است که در طول زمان نیاز به اصلاح دارد گرچه هم اکنون اصلاحات موقت از سوی سازمان صنعت معدن و تجارت و اداره کل تابعه در استان تهران اعمال می شود اما اصلاحات اساسی، زمانبر است.
صدور پروانه جدید بهره برداری مستلزم رعایت اصول فنی و ایمنی استوی با اشاره به اینکه مدتی برای برخی واحدهای معدنی پروانه بهره برداری صادر نشد متذکر شد: هم اکنون نیز معدن داران برای دریافت پروانه جدید باید تمام مسائل ایمنی، فنی، زیست محیطی و... را رعایت کنند در غیر اینصورت از فعالیت واحدهای خطرناک و حادثه ساز جلوگیری به عمل می آید.
صادقی در زمینه برخورد با بهره برداران متخلف گفت: امسال نیز همانند گذشته برخوردهایی صورت گرفته است در برخی موارد از ادامه فعالیت معادن جلوگیری به عمل آمده و در نهایت نیز منجر به تعطیلی معدن شده است، در مواردی هم که بدون هیچگونه مجوزی اقدام به بهره برداری کرده بودند متخلفان با تشکیل پرونده به مراجع قضایی معرفی شدند.
معادن شن و ماسه؛ متهمان اصلی آلودگی هوای پایتختدر کنار مباحث فنی و ایمنی که با جان کارگران در ارتباط است، بحث آلایندگی زیست محیطی معادن و تاثیر آن بر کیفیت زندگی مردم نیز از اهمیت بالایی برخوردار است، معادنی هستند که با بهره برداری بی رویه منجر به تخریب محیط زیست، نشست زمین، آلودگی هوا و... می شوند اتفاقا برخی مسئولان استانی گرد و غبار طوفان معروف پایتخت و آلودگیهای روزمره هوای تهران را نیز ناشی از همین معادن می دانستند.
در این باره حسین طلا سخنگوی مجمع نمایندگان استان تهران در گفتگو با رسانه ها "وجود معادن شن و ماسه در جنوب و جنوب غرب استان را یکی از عوامل بروز آلودگی هوای تهران خواند اظهار داشت: آلودگی اخیر تهران ارتباطی به دریاچه ارومیه نداشت بلکه خشک شدن زمین‌های کشاورزی اطراف استان و وجود معادن شن و ماسه موجب آلودگی هوا شده است، وجود این نوع معادن در اطراف تهران باعث می‌شود با وزرش باد غبار ایجاد و به سمت تهران حرکت کند."
بهره برداری غیرمعقول از معادن غرب تهرانهمچنین محمدهادی حیدرزاده مديرکل محيط زيست استان تهران در گفتگویی "يکي از مشکلات اصلي پديده طوفان پایتخت را فعاليت معادن استان دانست و عنوان کرد: همانطور که معاون محيط زيست انساني سازمان حفاظت محيط زيست اشاره کرده است، معادن يکي از عوامل مشکل‌ساز آلودگي هواست؛ ولي علاوه بر معادني که در شهريار، پاکدشت و قدس وجود دارد معادني نيز در سطح تهران فعال هستند، اين معادن صدها متر و حتي بيش از مجوز خود برداشت مي‌کنند که از نظر محیط زیست و ایمنی خطرناک است.
به گفته دبير کميته هماهنگي و نظارت مواقع اضطراري آلودگي هواي تهران اولويت تعطيلي معادن استان تهران با معادن غرب تهران است که بهره‌برداري از آنها بسيار غيرمعقول انجام مي‌شود، وي با تاکيد بر مشکلات ناشي از معادن گفت: ما امروز به عنوان محيط زيست از معادن به عنوان يکي از متهمان اصلي آلودگي هوا رونمايي کرديم."
منکر آلایندگی معادن نیستیمدر این راستا صادقی اظهار داشت: بطور طبیعی فعالیتهای معدنی به خودی خود مقداری گرد و خاک و آلایندگی به همراه دارد و ما نیز منکر این مساله نیستیم اما آلایندگی این معادن (به ویژه معادن شن و ماسه رودخانه ای) به حدی نیست که در طوفان مذکور مشاهده شد.
وی افزود: این معادن حداقل 27 سال فعالیت دارند و در این مدت هیچگاه حتی در شدیدترین بادها و طوفانها نیز چنین گرد و غباری از معادن برنخاسته است لذا می توان گفت طوفان پایتخت هیچ ربطی به بهره برداری از معادن غرب استان تهران ندارد چراکه طی سالها فعالیت این معادن، شاهد چنین پدیده ای نبوده ایم.
این مسئول یادآور شد: همچنین در مناطق دیگر نظیر شهر کرج، در مسافتی بسیار دورتر از معادن تهران نیز همین گرد و غبار مشاهده شد لذا نمی توان گفت این پدیده ناشی از معادن شن و ماسه باشد.
میزان بهره برداری از معادن تهران در سالجاری به 40 میلیون تن می رسدبه گفته رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران، بیش از 600 معدن در این استان فعال هستند که میزان بهره برداری از آنها در سال گذشته 34.5 میلیون تن بود و پیش بینی می شود در سالجاری به 40 میلیون تن برسد، سهم استان تهران به لحاظ وزنی، 10 درصد بهره برداری کل کشور است.
گفتنی است؛ بیش از پنج هزار و 700 معدن فعال در کل کشور وجود دارد که سهم استان تهران با برخورداری از حدود 600 معدن فعال معادل 10.87 درصد است، از مجموع 68 نوع ماده معدنی مکشوفه در کشور تاکنون 23 ماده در تهران یافت شده اما این استان به لحاظ دارا بودن معادن مصالح ساختمانی و سنگهای سبز شهرت بسیاری دارد بنحویکه در بسیاری از پروژه های بزرگ ساختمانی نظیر برج میلاد از مواد تولیدی معادن استان تهران استفاده شده است.
استان تهران به طور عمده دارای دخایر شن و ماسه است که این معادن بصورت آبرفتی در شرق و غرب استان و بصورت کوهی در شهرستانهای دماوند و فیروزکوه متمرکز هستند.
سنگ و مصالح ساختمانی
