رودخانه‌ها در چنگال بی‌مهری‌های انسان
ماین نیوز: این توده خاک که امروز بر آن زیست می کنیم گوی آتشینی بوده که 4 میلیارد سال عمر از سر گذرانده است. صد هزار سال غرش رعد و شلاق باران های ممتد بر جان تحمل کرده، گدازه میلیون ها تن توده های تفتیده آتشفشان ها را بر گرده خود احساس کرده است.
از پس هزاران سال سرگردانی باران ها متوقف شد و اقیانوس ها آرام گرفت و خشکی از درون هستی سر برآورد و در پی آن همه جدال میلیون ها سال یک تعادل نسبی و تقارب علمی را فراهم کرد و این نظم و انسجام شکل یافته از گذاری با آن پیچیدگی را محل تاملی است که:
والسماء رفعها و وضع المیزان و این میزان و نظم در پی آنست که بشر تطغوا فی المیزان نکند و در نظم و موجودیت هستی غیرعالمانه دخالت نکند. اسفا که ابناء آدم بعضا کمر به تخریب همین کره خاک بسته اند؛ دانسته و ندانسته زیستگاه و تکیه گاه امن خود را تباه می سازند و مثل آنان مثل حکایت آن شخص است که «یکی بر سر شاخ و بن می برید»
از جمله پدیده های ارزشمند طبیعی رودخانه های دائم یا فصلی است که در پیدایش تمدن و رونق زندگی انسان نقش اساسی داشته در روزگار اخیر با آن همه نیاز مبرم به منابع آبی ضرورت حفظ و صیانت از این پدیده ها را صد چندان کرده است.
امروزه آبرفت های رودخانه ای اصلی ترین منابع شن و ماسه هستند اما برداشت بی رویه و بعضا غیرقانونی موجب آسیب زدن به این منابع ارزشمند می شوند. (که البته سیاست های کلی رو به سوی محدود کردن استخراج این منابع و روی آوردن به منبع کوهی است.) میزان شن و ماسه های برداشت شده بسیار بیشتر از آن مقداری است که رودخانه ها قادر به رسوب گذاری و ترمیم ذخیره خود باشند. در نهایت منجر به پایین رفتن بستر و عمیق تر شدن تدریجی محل برداشت شن و ماسه و سایر تاثیراتی می شود که محدود به محل استخراج و برداشت نیست بلکه مناطق مجاور را تحت تاثیر خواهد گذاشت.
برداشت مصالح موجب بهم خوردن تعادل و توازن عمومی رودخانه و پارامترهای مختلف هیدرولیکی مانند شیب بستر و بار رسوبی و ... می شود که حاصل آن ایجاد روان آب گل آلود در فصول بارندگی تخریب مورفولوژی محیط و تخریب سازه های مسیر رودخانه مانند پل ها و سد ها تعلیق مواد رسوبی و اثرات آن بر آبزیان و تبدیل گودال های برداشت مواد به گنداب ها و سر جمع همه آنها از دست دادن زیبایی ها و چشم انداز طبیعی رودخانه است. نمونه های بارز آن در تمامی رودخانه های استان قابل رویت است و گاه و بیگاه آه و افسوس افراد و سکنه و هر کس خاطره ای با آن دارد و روزگاری را در کنار آن سر کرده است، شنیده می شود...
مسئولیت اعمال حاکمیت دولت بر معادن کشور و حفظ ذخایر معدنی و نیز صدور اجاره فعالیت های معدنی مطابق مواد 2 و 9 قانون معادن مصوب 1377 و اصلاحی مصوب 1390 بر عهده وزارت صنعت، معدن و تجارت است. اعمال حاکمیت معادن و ذخائر رودخانه ای (که در زمره سایر معادن است) نیز مطابق قانون فوق الذکر و صراحتا تبصره 3 ماده 3 آیین نامه اجرایی قانون معادن به عهده وزارت صنعت، معدن و تجارت گذارده شده است.
فارغ از بهره برداری هایی که تحت کنترل و نظارت سازمان متولی انجام می شود. متاسفانه برخی ارگان های دولتی غیرمسئول با نادیده گرفتن قانون و جدا از حاکمیت وزارت صنعت، معدن و تجارت، خودسرانه اقدام به صدور مجوز برداشت از بستر رودخانه می کنند. بعضا در مقام توجیه مسئله چنین شنیده می شود که «جیب دولت یکی است و این اداره با آن اداره فرقی ندارد و هدف درآمدزایی و ایجاد اشتغال و .... است.»
که البته تحاشی از قانون بدعتی ناصواب است و دلیل خیر و صلاحی بر آن نیست و خود تبعاتی دیگر زاید...
آنچه را همگان عین الیقین و علم الیقین هم دیده و دل می بینیم تخریب بی امان دشت و دامان و بستر رودخانه هاست. علاوه بر غیرقانونی بودن مجوزهایی ذکر شده که از سوی ارگانهایی غیر از سازمان صنعت، معدن و تجارت صادر می شود، خشکدستی چندین ساله آسمان به قدر کافی، رنگ از رخسار طبیعت برده که دیگر مجالی برای کم لطفی هایی اینچنین نیست.
* اردوان دارابی
عضو کارگروه تخصصی سازمان نظام مهندسی معدن بوشهر
تاریخ انتشار : دوشنبه ۱۱ اسفند ۱۳۹۳ ساعت ۱۰:۰۹
کد مطلب: 22147
