ماین نیوز - تحولات آمریکا، رابطه با اوراسیا و ضعف و قوت‌های زنجیره فولاد

تحولات آمریکا، رابطه با اوراسیا و ضعف و قوت‌های زنجیره فولاد

نمایندگان بخش خصوصی و دولتی در اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران، نوزدهمین نشست خود را که در آخرین روز از دی ماه برگزار شد به بررسی مسائل متعددی از جمله تحولات اخیر سیاسی آمریکا و اثر آن در اقتصاد، توافق‌نامه ایران و کشورهای اوراسیا برای توسعه تجارت و آسیب‌شناسی نقاط ضعف و قوت زنجیره تولید و تامین فولاد در کشور با تمرکز بر شیوه‌نامه اخیر دولت و مساله قیمتگذاری پرداختند و راهکارهای پیشنهادی خود را به سیاستگذار و سیاستمدار ارائه و از به نقد کاستی‌ها و اشکالات پرداختند.

به گزارش ماین نیوز، نشست دی ماه اعضای هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران با توجه به خطر همه‌گیری کرونا و لزوم رعایت‌ اصول بهداشتی و پروتکل‌های حفاظتی به صورت مجازی برگزار شد. در این نشست که تنها اعضای هیات رئیسه و سه سخنران اصلی به صورت حضور در جلسه مشارکت داشتند، علاوه بر سخنرانی‌های پیش از دستور و تحلیل اوضاع جاری اقتصاد توسط رئیس اتاق تهران، سه مساله «تحولات اخیر سیاسی آمریکا و اثر تغییر دولت این کشور بر اقتصاد ایران و جهان و دیپلماسی بین‌المللی»، «بررسی توافق‌نامه توسعه تجارت ایران و اوراسیا» و «آسیب‌شناسی زنجیره تامین فولاد» محل بحث و گفت‌وگوی نمایندگان بخش خصوصی بود.

علاوه بر سه مساله فوق، موضوعات قابل توجهی دیگری مانند واکسن کرونا، خاموشی‌ها و زیان آن به صنایع، مزارع تولید بیت‌کوین و ... نیز در لابه‌لای اظهارنظرها و نقدهای نمایندگان بخش خصوصی قرار داشت و به آن پرداخته شد.

نگرانی از کاهش ذخایر مواد اولیه تولید دارو

در آغاز این نشست، نایب‌رئیس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق بازرگانی تهران به عنوان نخستین سخنران پیش از دستور به مساله تامین دارو و تجهیزات پزشکی و ارز تخصیص‌یافته به آن پرداخت و گفت: نمایندگان بخش خصوصی دلسوزانه پیگیر مساله تامین واکسن کرونا و مشکلات آن هستند اما من به عنوان یک فعال حوزه تولید دارو فکر می‌کنم این نگرانی احتمالاً به این دلیل است که با شرایط کنونی صنعت دارو درگیر و آشنا نیستند چون نگرانی اصلی بسیار جامع‌تر و بزرگ‌تر است.

هاله حامدی‌فر افزود: همان‌طور که می‌دانید به واردات دارو ارز 4200 تومانی اختصاص یافته و دولت هم‌چنان اصرار دارد که در سال آینده هم تخصیص این ارز و در واقع سیاست ارز دونرخی در حوزه سلامت و دارو را حفظ کند. تاکید دارم که مشکل ما به عنوان فعالان این حوزه، نرخ ارز تعیین شده نیست که 4200 تومان یا هر رقم دیگری باشد، مشکل دو نرخی بودن ارز و یارانه و فساد ناشی از آن است.

او افزود: ما در سه ماهه پایانی سال جاری با کمبود جدی ارز مواجه هستیم. بنابر آنچه فعالان باسابقه این حوزه می‌گویند از ابتدای انقلاب تاکنون ذخایر و دپوی مواد اولیه تولید دارو تا این اندازه پایین نیامده بوده است. توجه داشته باشید که 97 درصد داروی مصرفی کشور از جمله تمام داروهای مهم کنترل فشار خون، دیابت، آنتی‌بیوتیک‌ها و ... توسط صنعت دارو در داخل کشور تولی می‌شود. هم‌چنین بخش عمده تجهیزات پزشکی حیاتی که به طور روزانه در بیمارستان‌ها و درمانگاه‌های کشور مصرف می‌شود، تولید داخل است. در شرایط کنونی ما باید دسترسی پایه‌ای مردم به تجهیزات پزشکی و دارو را حفظ کنیم.

حامدی‌فر با اشاره به افزایش نرخ مرگ‌ومیر بر اثر کرونا در انگلستان گفت: انگلیس خود از کشورهای پیشرو در تولید واکسن است اما تا زمان واکسناسیون همگانی و اثرگذاری آن، راه اصلی مقابله، پیشگیری و کنترل همه‌گیری و بعد تامین دارو و تجهیزات پزشکی جهت درمان بیماران است. باید از سیاست‌هایی که در کار تولید و تامین دارو اخلال ایجاد می‌کند، پرهیز شود.

نایب‌رئیس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق بازرگانی تهران با انتقاد از تداوم سیاست ارز دونرخی گفت: یارانه همیشه یک عده کاسب منتظر و آماده دارد و دولت هم با وجود تجربه‌های قبلی برای تخصیص بهینه یارانه به مصرف‌کننده نهایی، هم‌چنان بر ادامه مسیر نادرست فعلی اصرار دارد و نتیجه این سیاست در نهایت جز کمبود و کاهش دسترسی مردم به دارو و تجهیزات پزشکی نخواهد بود.

آیین‌نامه صادرات نرم‌افزار در انتظار تصویب هیات وزیران

دومین سخنران پیش از دستور نشست نوزدهم هیات نمایندگان اتاق تهران، محمدرضا طلایی بود که توضیحاتی درباره صادرات فناوری اطلاعات ارائه کرد. او گفت: حوزه فناوری اطلاعات فاقد گمرک فیزیکی است؛ به همین سبب برای صادرات این بخش، پروانه صادراتی صادر نشده و سازمان امور مالیاتی از صادرکنندگان این بخش مالیات دریافت ‌می‌کند.

او با بیان اینکه طی سال‌های گذشته، آیین‌نامه صادرات نرم‌افزار تدوین شده و در شورای عالی صادرات نیز به تصویب رسیده است، گفت: مقرر بود این آیین‌نامه در هیات وزیران نیز به تصویب برسد که هنوز این اقدام صورت نگرفته و از اتاق بازرگانی درخواست ‌می‌کنم که این موضوع را مورد پیگیری قرار دهد.

طلایی با اشاره به اینکه ارزش صادرات در حوزه فناوری اطلاعات و خدمات این حوزه به حدود یکصد میلیون دلار ‌می‌رسد، عنوان کرد که فعالان این بخش برای ورود به بازار‌های بین‌المللی تجربه کافی ندارند و باید توانمندسازی آنها در اولویت قرار گیرد.

این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران گفت: از متولیان دولتی نیز انتظار ‌می‌رود که علاوه بر حمایت از شرکت‌ها برای ورود به بازارهای بین‌المللی، زمینه مشارکت این شرکت‌ها در نمایشگاه‌های بین‌المللی را با توجه به هزینه بالای آن، تسهیل کنند. به نظر می‌رسد در صورت تصویب آیین‌نامه صادرات نرم‌افزار، صادرات این حوزه تا 500 میلیون دلار در طول سه سال قابل افزایش است.

فناوری چگونه زنجیره ارزش تولید را متحول ‌می‌کند؟

افشین کلاهی، دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران، به عنوان سومین سخنران پیش از دستور، گزارشی با عنوان «آینده‌نگری مبتنی بر تحول دیجیتال» ارائه کرد و با بیان اینکه اکنون بحث انقلاب صنعتی چهارم در میان است، گفت: گمانه‌زنی‌هایی وجود دارد که فناوری‌هایی نظیر هوش مصنوعی، پرینت سه‌بعدی، خودران‌ها و پلتفرم‌ها چگونه در زنجیره ارزش تولید ‌می‌نشینند و صنعت را متحول ‌می‌کنند که اگر صاحبان صنایع نیم‌نگاهی به این تحولات نداشته باشند، کسب‌وکارها و کارکنان آنها دچار چالش ‌می‌شوند.

کلاهی در ادامه به موضوعات حائز اهمیت در کسب‌وکارها اشاره کرد و گفت: فرصت‌های پیش آمده در زنجیره ارزش، فرصت‌های موجود در زیرساخت‌های فناوری، کسب‌وکارهای در معرض تهدید، تاثیر فناوری در مدل‌های کسب‌وکار و فراهم بودن زیرساخت‌های لازم فنی و رگولاتوری از جمله موضوعات حائز اهمیت خواهد بود.

او ادامه داد: طی 10 سال آینده و در اثر تحول دیجیتال، دورکاری‌ها بیشتر شده، محل زندگی و درآمد افراد متفاوت شده و شرکت‌های مجازی چابک‌تر، وظیفه‌محور و نه کارمحور بازار را تصاحب ‌می‌کنند. حتی ممکن است، پلتفرم‌هایی کاملا خودکار، مبتنی بر هوش مصنوعی، واسط بین تولیدکننده و مصرف‌کننده قرار بگیرند و در این صورت، دیگر نیازی به حضور فیزیکی افراد نباشد. در چنین شرایطی، بخش خدمات گسترده شده و تولیدکنندگان کوچک‌تر و محلی‌تر ‌می‌شوند و شرکت‌های کوچک و متوسط امکان رقابت بیشتری را با تولیدکنندگان بزرگ خواهند داشت.

او در ادامه «فروش خدمات به جای محصول» را به عنوان یکی دیگر از آثار توسعه فناوری برشمرد و گفت: اکنون، خریدار به صورت سنتی، محصول را از تولیدکننده خریداری کرده و متعاقب آن، خدماتی را دریافت ‌می‌کند، اما در پی تحولات رخ داده، محصول در یک بسته‌ای توسط تولیدکننده ارائه ‌می‌شود. در واقع محصول فروخته نمی‌شود بلکه تولیدکننده از طریق قراردادهای بلندمدت، خدمات خود را به فروش ‌می‌رساند. حرکتی که اکنون آغاز شده و برای مثال، شرکت بزرگی نظیر رولز-رویس، موتور هواپیما را که تولید کرده است، نمی‌فروشد، بلکه به ازای ساعات کار این موتور، خدماتش را به شرکت‌های خریدار و تولیدکننده هواپیما ‌می‌فروشد و کلیه خدمات خود را نیز با استفاده از اینترنت اشیا و هوش مصنوعی به صورت آنلاین ارائه ‌می‌کند.

کلاهی تاکید کرد: اغلب کسب‌وکارها اگر بحث تحول دیجیتال را مدنظر قرار نداده و ماهیت تولید و کسب‌وکار خود را تغییر ندهند، قطعا ناگزیر خواهند بود، کسب‌وکار خود را به طور کلی تغییر دهند و کنار بگذارند. «تغییر ماهیت منابع انسانی»، «تغییر یا تنوع مدل درآمدی»، «تغییر ساختار و سفارشی‌سازی» و «تغییر ماهیت تولید ارزش» راهکارهایی برای کاهش آسیب به کسب‌وکارهای سنتی است.

گزارش «آینده‌نگری مبتنی بر تحول دیجیتال» را اینجا دریافت و مطالعه کنید.

فقدان شفافیت و عدم ریشه‌یابی چالش‌های اصلی کشور

رئیس اتاق بازرگانی تهران، برابر روال معمول جلسات، پس از سه سخنران پیش از دستور، به بیان مسائل روز اقتصاد کشور پرداخت. مسعود خوانساری در آغاز سخنان خود به کاهش نرخ مرگ‌ومیر و تعداد جان‌باختگان کرونا اشاره داشت و ابراز امیدواری کرد این روند کاهشی هم‌چنان ادامه یابد. او هم‌چنین از مردم به دلیل رعایت پروتکل‌های حفاظتی از جمله ماسک زدن در معابر عمومی و خیابان‌ها تشکر و تاکید کرد که باید سریع‌تر در مورد بحث واکسیناسیون سراسری نیز تصمیم‌گیری شود.

خوانساری افزود: همان‌طور که در اخبار و گزارش‌ها هم می‌بینیم اغلب کشورها از شرق تا غرب، برنامه خود برای واکسیناسیون تدریجی را اعلام کرده‌اند و شهروندان می‌دانند این برنامه چه زمانی و با چه اولویتی آغاز می‌شود و چه زمانی به پایان می‌رسد اما متأسفانه در کشور ما هنوز یک گزارش مشخص از خرید واکسن، اولویت‌بندی، آغاز واکسیناسیون و مسائل مربوط آن ارائه نشده است. متأسفانه مساله واکسن هم مانند بسیاری از مسائل دیگر در کشور ما سیاسی شده است، مسئولی به طور مشخص در این باب صحبت نمی‌کند و عمدتاً افراد از طریق شبکه‌های مجازی اطلاع پیدا می‌کنند. انتظار ما از دولت محترم این است که در این خصوص برنامه‌ریزی دقیق صورت گیرد و اعلام شود؛ موضوعی که دغدغه 80 میلیون نفر است باید هرچه زودتر شفاف‌سازی و به طور رسمی اعلام شود. همین مساله می‌تواند به جامعه آرامش و امید ببخشد.

چرا افزایش ارز به افزایش صادرات منجر نشد

رئیس اتاق تهران در ادامه سخنان خود به برگزاری همایش معرفی صادرکنندگان نمونه ملی در اتاق ایران اشاره کرد و گفت: خوشبختانه هفته گذشته مراسم روز ملی صادرات با تاخیر تقریبا سه ماهه در اتاق ایران برگزار شد. به خاطر اهمیت موضوع جناب آقای جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور، هم در این مراسم حضور و ‌صحبت داشتند. در این نشست صحبت‌هایی در مورد مشکلات صادرات و صادرکنندگان بیان شد اما ضرورت دارد که یک آسیب‌شناسی دقیق صورت گیرد تا مشخص شود صادرات در اقتصاد ایران چه جایگاهی دارد.

مسعود خوانساری افزود: میزان صادرات در سال‌های اخیر به‌خصوص تا سال 1397 افزایش منطقی داشت اما سال 1397 با جهش قیمت ارز و تبعات آن و تصمیم‌های متعدد و روزمره که دولت گرفت؛ چالش‌های زیادی در حوزه صادرات و تجارت خارجی ایجاد شد. نرخ ارز بسیار بالا رفت و انتظار منطقی این بود که با این قیمت، صادرات کشور هم به طور متناسب افزایش پیدا کند، اما این‌گونه نشد. شاهد بودیم در جنگ تجاری آمریکا و چین، برای واردات کالای چینی به آمریکا تعرفه وضع شد اما چین توانست با کمی کاهش ارزش پول خود، تعرفه‌هایی که آمریکا گذاشته بود را جبران کند و اجازه ندهد صدمه زیادی به صادراتش وارد شود. اما چرا در کشور ما با وجود افزایش بیش از چهار برابری قیمت ارز، نه‌تنها صادرات افزایش نیافت که شاهد کاهش آن هم هستیم؟ چه کسی مقصر هست که چنین اتفاقی می‌افتد. فکر می‌کنم مقداری لجاجت‌ها، ندانم‌کاری‌ها و تصمیمات عجولانه‌ای که گرفته می‌شود عامل اصلی این موضوع است. خوشبختانه در سه ماه گذشته با تصمیمی که سران قوا برای تسهیل صادرات گرفتند و اینکه اجازه دادند صادرکننده بتواند ارز خود را برای واردات کالا استفاده کند یا در اختیار دیگری قرار دهد، کمی این روند اصلاح شد تا صادرکننده بتواند با انگیزه بیشتری کار کند.

او با ابراز تاسف از این که به طور مجدد در روزهای گذشته بحث کاهش قیمت ارز توسط دولت مطرح شده است، ادامه داد: اکنون دوباره این شبه برای صادرکننده ایجاد شده است که قیمت ارزی که وارد کشور می‌کند چقدر است و مواد اولیه و کالایی که باید بخرد چگونه قیمت خواهد خورد. این که صادرکننده هیچ تصویری از چشم‌انداز نرخ ارز نداشته باشد باعث می‌شود نتواند برنامه‌ریزی داشته باشد و دست از کار بکشد که نتیجه آن افزایش قیمت ارز خواهد بود. انتظار ما این هست که اگر مسئولان حرفی زده و موضوعی را مطرح می‌کنند، قبل از آن حتما با کارشناسان موضوع مشورت کنند.

مشکل قطعی برق چیست؟

رئیس اتاق بازرگانی تهران در ادامه صحبت‌های خود به مساله خاموشی‌ها و قطع برق اشاره کرد و گفت: در هفته‌های گذشته شکایت‌های بسیاری در ارتباط با قطع برق بنگاه‌های اقتصادی و واحدهای تولیدی صنعتی داشتیم؛ واحدهایی که بدون اطلاع قبلی به آنها برق‌شان قطع ‌شده بود، صدماتی به دستگاه‌ها و ماشین‌آلاتشان وارد آمده بود. از طرفی در مورد علت اصلی قطع برق هم مسائلی مطرح شد مانند کمبود گاز و استفاده از مازوت برای سوخت نیروگاه‌ها که خود باعث آلودگی زیاد هوا شده بود و در مورد آن اختلاف‌نظر زیادی وجود داشت، بعد مشکل قطع برق را به استخراج بیت‌کوین نسبت دادند و قطع برق مزارع تولید بیت‌کوین در دستورکار قرار گرفت اما در نهایت هیچ گزارش رسمی و شفافی در این مورد به مردم داده نشده. در حالی که انتظار می‌رود مسئولان به طور شفاف دلیل کمبود برق را عنوان کنند. متأسفانه امروز تقریباً همه شهروندان باید خبرها را از فضای مجازی دریافت ‌کنند و نسبت به همه اخبار و گزارش‌ها یک نااطمینانی عمده وجود دارد.

خوانساری همچنین به مساله مداخله دولت در قیمت‌گذاری کالا هم اشاره کرد و گفت: هفته گذشته مساله قیمت‌گذاری فولاد را داشتیم که هم در صنایع داخلی و هم در بازار سهام مشکلاتی ایجاد کرد. متاسفانه ولع زیادی برای تکرار تجربه ناموفق پنج دهه قیمت‌گذاری وجود دارد که به‌جای پرداختن به ریشه مشکل، تنها در پی رفع ظاهری آن با قیمتگذاری دستوری است. به نظر می‌رسد مساله قیمتگذاری فولاد فعلا برطرف شده اما باید د راین حوزه نیز فکری اساسی کرد.

برگزاری همایش‌های «ایران و اوراسیا» و «امین‌الضرب»

رئیس اتاق تهران در پایان صحبت‌های خود اعلام کرد اتاق بازرگانی تهران با همکاری نهادها و تشکل‌های بخش خصوصی همایش توسعه تجارت ایران و اوراسیا را روز هشتم بهمن برگزار می‌کند. او گفت: در این همایش روی همکاری‌هایی که کشور ما می‌تواند با کشورهای هم‌جوار در اوراسیا داشته باشد، مفصل بحث خواهد شد.

مسعود خوانساری هم‌چنین اعلام کرد همایش امین‌الضرب را که هر سال در دی‌ماه با معرفی کارآفرینان و تقدیر از آنان برگزار می‌شد به دلیل ضرورت رعایت اصول بهداشتی و پروتکل‌های حفاظتی برای کنترل همه‌گیری کرونا به تعویق افتاده است با این حال این امید وجود دارد که بتوان این مراسم را در اسفند ماه به روال گذشته برگزار کرد.

بازخوانی روند شاخص‌های اقتصادی

در ادامه این جلسه، معاون بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران، به سیاق جلسات پیشین، روند شاخص‌های اقتصادی منتخب را تشریح کرد. مریم خزاعی در ابتدا به وضعیت ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از کرونا اشاره و عنوان کرد که میانگین تعداد مبتلایان جدید نسبت به ماه قبل 47 درصد افت کرده و میانگین تعداد فوت شده‌های روزانه کاهش 67 درصدی را تجربه کرده است.

او در ادامه با اشاره به روند شاخص مدیران خرید در جهان و ایران در آذرماه 1399، افزود: بررسی‌ها حکایت از آن دارد که رشد تولیدات صنعتی جهان وارد پنجمین ماه متوالی خود شده و در اکثر اقتصادها به ویژه در پنج اقتصاد آلمان، برزیل، هند، تایوان و آمریکا، تولید صنعت‌ساخت با رشد مواجه شده است. اما شاخص مدیران خرید صنعتی در ایران به دلیل افت سفارشات جدید و موجودی مواد اولیه بهبودی نداشته است.

معاون بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران در ادامه به روند ماهانه رشد شاخص تولید صنعتی بورسی در مقایسه با ماه مشابه سال قبل پرداخت و از استمرار رشد مثبت با نرخ پایین شاخص تولید صنعتی شرکت‌های بورسی در آذر 1399خبر داد. او ادامه داد: شاخص کل تولید شرکت‌های بورسی طی یک ماه آذر 1399 رشد 1.3 درصدی داشته و بالاترین رشد ماهانه تولید متعلق به تولید صنایع کاغذی، فرآورده‌های نفتی و صنایع دارویی بوده است. همچنین صنایع ماشین‌آلات و تجهیزات، فلزات اساسی و تولید دستگاه‌های برقی طی یک ماه گذشته با افت تولید مواجه بوده‌اند.

خزاعی با بیان اینکه میانگین رشد ماهانه نقدینگی طی 9 ماه به حدود 73 هزار میلیارد تومان رسیده است،‌ افزود: سرعت رشد ماهانه نقدینگی در آذر افزایش یافته و به رقم 2.3 درصد رسیده است. (گزارش کامل معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران از آخرین وضعیت شاخص‌های اقتصادی منتخب از اینجا قابل دریافت است.)

چشم انداز مبهم مواجهه ایران و آمریکا

در ادامه این جلسه، حمیدرضا آصفی، دیپلمات سابق و سخنگوی وزارت امور خارجه در دولت‌های هفتم و هشتم، پشت تریبون ایستاد و درباره تحولات سیاسی و اقتصادی پس از انتقال قدرت در ایالات متحده آمریکا و چشم‌انداز دوره ریاست جمهوری جو بایدن توضیحاتی را ارائه کرد. او با اشاره به باخت ترامپ در انتخابات اخیر آمریکا عنوان کرد که نظام حاکم در آمریکا به این نتیجه رسیده بود که دونالد ترامپ باید راس قدرت را ترک کند؛ چرا که این فرد برای آمریکا آبرو نگذاشت و این کشور را منزوی کرد.

او افزود: ترامپ در دوره ریاست جمهوری خود یک‌جانبه‌گری را در دستورکار قرار داده بود. در حالی که در دنیای کنونی، تک‌روی دیگر پاسخگو نیست. به واسطه سیاست‌های ترامپ، حزب جمهوری‌خواه دچار ریزش شدید شده است. برخی معتقدند که ترامپ حزب جدیدی ایجاد خواهد کرد که به نظر ‌می‌رسد این حزب دارای ماهیت اقتصادی باشد و البته دوام چندانی هم نداشته باشد.

آصفی در بخش دیگری از سخنان خود به این نکته اشاره کرد که جز نهادهای بزرگی نظیر پنتاگون، سیا، سنا، کنگره و وزارت خارجه آمریکا که به طور رسمی درگیر روابط با دیگر کشور‌ها هستند، عوامل فشار دیگری بر سیاست خارجی آمریکا اثرگذار هستند که بر نظام تصمیم‌گیری این کشور در ارتباط با ایران نیز فشار‌هایی را وارد ‌می‌کنند. او افزود: فشار اسراییل و لابی آن، فشار تیم درگیر در عراق، فشار ناشی از اضطرار زمانی در ریاست جمهوری آمریکا، فشار ناشی از کاهش ظرفیت تحمل تداوم وضع موجود در ارتباط با جهان، فشارها از ناحیه اضطرار زمانی برنامه‌های سیاسی و اقتصادی آمریکا، فشار تیم‌های درگیر در مسایل ایران و آمریکا، نگرانی و انتظارات کشورهای منطقه از آمریکا، موقعیت ضعیف اتحادیه اروپا، فشارهای مراکز مطالعاتی آمریکا و شتاب گرفتن تحولات سیاسی داخل ایران در آستانه انتخابات 1400، از جمله این عوامل اثرگذار است.

او با اشاره به اینکه ترامپ فشار حداکثری را در ارتباط با ایران در دستورکار قرار داده بود و بایدن، دیپلماسی و تحریم را به صورت توامان دنبال خواهد کرد، ادامه داد: بایدن اجماع‌سازی حداکثری را در مورد ایران پیگیری ‌می‌کند. در عین حال، بررسی تیم سیاسی و امنیتی او نشان ‌می‌دهد که رئیس‌جمهور جدید آمریکا ضمن استفاده حداکثری از افراد باسابقه در تیم اوباما، تیمی را برگزیده است که بیش از تیم ترامپ، متمایل به رژیم غاصب اسرائیل است. از این رو به نظر ‌می‌رسد، بایدن به راحتی، نسبت به احیای برجام اقدام نکند.

آصفی در ادامه، عملکرد اروپا را در برابر بازگشت بایدن به برجام، بازدارنده خواند و گفت: از زمانی که برجام به امضا رسیده، شرایط ایران، آمریکا و منطقه تغییر کرده است؛ برای مثال، ترکیه به سوی عادی‌سازی روابط با کشورهای منطقه گام برداشته و در عین حال، قطر و عربستان نیز تغییراتی در روابط خود ایجاد کرده‌اند. بنابراین به نظر ‌می‌رسد، بایدن در ارتباط با ایران، به تنهایی تصمیم نخواهد گرفت؛ در واقع، حل و فصل این مساله به سادگی که برخی تصور ‌می‌کنند، نیست.

این دیپلمات سابق وزارت امور خارجه، بر این باور است که یکی از نقاط قوت ایران برای مواجهه با آمریکا توسعه روابط منطقه‌ای با کشورهای همسابه و هم‌چنین تقویت همکاری‌ها با کشور‌هایی نظیر چین و روسیه خواهد بود که در این حوزه اتاق‌های بازرگانی و فعالان اقتصادی می‌توانند نقش بسزایی ایفا کنند.

فاصله گرفتن آمریکا از عربستان و اسرائیل؟

پس از این سخنان، علیرضا کلاهی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران، ابتدا با اشاره به مساله خاموشی‌ها، مقصر دانستن مزارع تولید بیت‌کوین و رمزارزها را را نوعی جوسازی و فرار رو به جلو دانست و تاکید کرد که کماکان ظرفیت تولید برق در کشور بیشتر از مصرف است.

کلاهی در ادامه سوالی در رابطه با مساله سیاست خارجی دولت آینده آمریکا مطرح کرد و گفت: به‌رغم پررنگ بود حضور افراد نزدیک به اسرائیل به نظر می‌رسد به طور کلی تیم جدید حاکم بر دولت آمریکا فاصله بیشتری با دولت‌های عربستان و اسرائیل دارند. حداقل می‌دانیم که افرادی مانند جرد کوشنر دیگر در این حوزه نقش‌آفرینی نمی‌کنند. در این صورت آیا سیاست اوباما مبنی برکاهش تنش در خلیج فارس در دولت بایدن ادامه خواهد یافت؟

حمیدرضا آصفی در پاسخ به این سوال با صحه گذاشتن با بیشتر بودن فاصله تیم حاکم در آمریکا با عربستان و اسرائیل، افزود: درست است که این فاصله وجود دارد اما در نظر داشته باشید که سعودی‌ها و اسرائیل مدت‌هاست برای پیشبرد سیاست‌هایشان در آمریکا هزینه می‌کنند و لابی ایجاد کرده‌اند. بایدن گفته است که در مورد یمن سیاست ایالات متحده را تغییر خواهد داد اما ما نباید به این امید زندگی کنیم که رابطه آمریکا با اسرائیل و عربستان بد می‌شود و فاصله می‌گیرد. به احتمالا فراوان بایدن از ترامپ بیشتر روی مساله حقوق بشر تکیه دارد و این می‌تواند بر عربستان فشار بیشتری وارد کند اما ما باید مستقل از این که بایدن چه می‌کند، عمل کنیم.

نسخه بهبود روابط با همسایگان

هم‌چنین حمیدرضا صالحی، دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران، به موضوع خاموشی‌ها اشاره کرد و گفت: باید منتظر چنین روزهایی می‌بودیم. خاموشی‌های امروز نتیجه سیاست‌های غلط بعد از برنامه سوم توسعه است که حرکت به سمت واقعی‌سازی قیمت حامل‌های انرژی را متوقف کرد. این سیاست‌های نادرست خود را در کمبود گاز و برق نشان داد و موجب خاموشی‌ها شد.

او با اشاره به توصیه آصفی مبنی بر تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و روابط با همسایگان گفت: با توجه به این روابط ما با برخی کشورهای منطقه دچار تنش است، چگونه می‌توانیم یارکشی کنیم؟ ما حتی با شرکای نزدیک اقتصادی مانند عراق مشکلاتی داریم و هم‌اکنون فعالان اقتصادی ما برای سفر به عراق مشکل دارند. چه نسخه‌ای می‌توان برای بهبود روابط با کشورهای همسایه تجویز کرد.

آصفی نیز در پاسخ به این سوال گفت: این که ما در منطقه دچار این مشکل شده‌ایم به خاطر این است که مسیرمان را دقیق انتخاب نکرده‌ایم. در یک بازه زمانی همه تخم‌مرغ‌های سیاست خارجی به سبد برجام رفت و از منطقه غافل شدیم و دیر به سمت همسایگان برگشتیم. در سیاست خارجی دو دیدگاه وجود دارد که می‌گوید می‌توان از روابط دوجانبه به روابط بین‌المللی رسید یا برعکس از روابط بین‌المللی به روابط دوجانبه. فارغ از این که کدام یک درست است ما باید رابطه خود را با همسایگان بهبود ببخشیم. ما با عراق و افغانستان رابطه خوبی داریم. حجم صادرات ما به افغانستان کم نیست. ما باید غفلت گذشته را جبران کنیم. به نظر من در این حوزه بیشتر بار بر دوش فعالان اقتصادی و صاحبان کسب‌وکار است که این رابطه را بهبود ببخشند. من بعید می‌دانم رابطه ما با اروپا تغییری کند و البته امیدوارم اشتباه کنم.

فعالان افتصادی چه باید بکنند؟

در ادامه فریال مستوفی، رئیس مرکز خدمات سرمایه‌گذاری اتاق بازرگانی تهران، با اشاره به گفته آصفی مبنی بر فعالیت تجار و بازرگانان برای تقویت روابط بین‌المللی و تجاری گفت: در حالی که ما از نظر روابط سیاسی مشکل داریم و این مشکلات روی روابط تجاری ما اثر گذاشته، چگونه فعال اقتصادی می‌تواند در این حوزه فعالیت داشته باشد؟ وقتی اقتصاد از سیاست جدا نیست و در هم تنیده شده است این کار فوق‌العاده مشکل است. ما چه باید بکنیم؟

حمیدرضا آصفی نیز در پاسخ گفت: سوال خوبی است اما من نمی‌دانم جوابش چیست. این پاسخ را دوستانم در وزارت خارجه باید پاسخ دهند. با این همه می‌توانم بگویم که ایجاد مشکل در روابط خارجی، حداقل در چند سال گذشته مشکل از طرف ما نبوده است. ما در سال‌های گذشته و در مساله برجام عاقلانه عمل کردیم، نرمش قهرمانانه به خرج دادیم و حتی با وجود این که برجام بعد از خروج آمریکا دچار حیات نباتی شده بود، عاقلانه آن را حفظ کردیم و فشار را از روی خودمان به آمریکا انتقال دادیم. ما نشان دادیم که این آمریکا بود که کافه را به هم زد.

دیپلمات سابق کشورمان افزود: فکر می‌کنم عقلانیت این است که راه تعامل ادامه پیدا کند. اگر آمریکا در دوره بایدن بخواهد تغییری ایجاد کند، می‌توانیم امیدوار به اتفاقات مثبت باشیم. اما ما نمی‌توانیم و نباید معطل این مساله بمانیم. نگاه ما باید در حال حاضر به منطقه باشد. شورای همکاری خلیج فارس در کنار بندهای تند بیانیه‌ اخیرش یک بند گذاشته و عنوان کرده است که کشورهای منطقه علاقمند به همکاری با ایران هستند. تا جایی که ما می‌دانیم این بند با رایزنی و پیشنهاد امارات گذاشته شده و به نظر من علامت خوبی برای تمرکز روی بهبود روابط است.

سیاست خارجی و تامین دارو و واکسن

در پایان این بخش از دستورکار نشست هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران، محمود نجفی‌عرب که ریاست کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق تهران را برعهده دارد با اشاره به پیام صریح و شفاف مقام معظم رهبری در رابطه با منع واردات واکسن کرونا از آمریکا و فرانسه و انگلیس، گفت: ما حدود یک تا دو میلیارد دلار داروی ساخته شده وارد می‌کنیم که عمدتاً مبدا آن اروپا و حتی گاهی آمریکاست. تکلیف این داروها که سال‌هاست وارد می‌شود، چیست؟ آیا این مساله ممنوعیت قابل تعمیم به دیگر داروهاست؟

حمیدرضا آصفی در پاسخ به این سوال گفت: اجازه بدهید من جواب این سوال را ندهم چون حیطه کار من نیست و نمی‌دانم آیا این داروها راه تامین دیگری دارد یا خیر. من در این مورد متخصص نیستم و نمی‌دانم به لحاظ علمی چه باید کرد. وزارت بهداشت و درمان در این زمینه باید اظهارنظر کند.

رشد 30 درصدی صادرات ایران به اوراسیا

در ادامه این جلسه و با ورود به دستورکار دوم این نشست، رئیس سازمان توسعه تجارت، در حضور اعضای هیات نمایندگان اتاق تهران که به صورت آنلاین این جلسه را دنبال ‌می‌کردند، گزارشی از نحوه شکل‌گیری موافقت‌نامه موقت تشکیل منطقه تجارت آزاد میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا ارائه کرد.

حمیدرضا زادبوم، با ارائه توضیحاتی درباره پیشینه شکل‌گیری اتحادیه اوراسیا، به شاخص‌های اقتصادی این منطقه اشاره کرد و گفت: اتحادیه اوراسیا با جمعیت 183.6 میلیون نفر، دارای 5 تریلیون دلار تولید ناخالص داخلی است و نرخ بیکاری در آن به 5.4 درصد ‌می‌رسد. هم‌چنین درآمد سرانه متوسط در این کشورها 27 هزار دلار بوده و این اتحادیه مساحتی معادل 20 میلیون کیلومتر مربع را در بر ‌می‌گیرد.

رئیس سازمان توسعه تجارت در ادامه به مبادلات تجاری ایران و اتحادیه اوراسیا پرداخت و گفت: صادرات اوراسیا به ایران در سال 2019 معادل یک میلیارد و 614 میلیون دلار بوده و صادرات ایران به اوراسیا 823 میلیون دلار برآورد شده است. تجارت 8 ماهه 2020 میان ایران و اوراسیا نیز نشان‌دهنده رشد 2 درصدی در تجارت طرفین است و دلیل این افزایش، رشد 230 میلیون دلاری صادرات ایران به اوراسیا است.

زادبوم با بیان اینکه محصولات کشاورزی اصلی‌ترین اقلام تجارت دو طرف است، ادامه داد:80 درصد صادرات اوراسیا به ایران بالغ بر 939 میلیون دلار محصولات کشاورزی بوده که نیمی از آن مربوط به غلات است و 68 درصد از صادرات ایران به اوراسیا شامل محصولات کشاورزی به خصوص میوه و خشکبار معادل 575 میلیون دلار بوده است. امضای موافقت‌نامه تجارت ترجیحی توسط اعضای اتحادیه اوراسیا و ایران در اردیبهشت سال 1397 انجام گرفت و از آبان ماه سال جاری، مذاکرات برای برقراری تجارت آزاد میان طرفین آغاز شد که انتظار ‌می‌رود، موافقت‌نامه تجارت آزاد نیز از آبان ماه 1401 اجرایی شود.

او سپس به امتیازات اعطایی ایران و اتحادیه اوراسیا به یکدیگر اشاره کرد و گفت: امتیازات اعطایی کشورمان (کشاورزی و صنعتی) شامل 390 کد هشت رقمی است که از این تعداد 150 ردیف بدون تخفیف تعرفه هستند. همچنین امتیازات اعطایی توسط اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز شامل 504 کد 10 رقمی (کشاورزی و صنعتی) است که از آنها 44 کد بدون تخفیف تعرفه از سوی اتحادیه هستند.

رئیس سازمان توسعه تجارت در ادامه حجم تجارت کل ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا طی یک سال اجرای موافقتنامه را مورد اشاره قرار داد وگفت: بررسی‌ها حاکی از رشد 8 درصدی در حجم تجارت کل فیمابین و رشد 30 درصدی صادرات ایران به اوراسیا است. (گزارش کامل سازمان توسعه تجارت از میزان پیشرفت اجرای موافقت‌نامه تجارت ترجیحی میان ایران و اتحادیه اوراسیا را از اینجا دریافت کنید.)

حل مسایل زنجیره فولاد نیازی به قانون ندارد

در ادامه این جلسه و در پیگیری سومین دستورکار این نشست، دبیرانجمن تولیدکنندگان فولاد، گزارشی از قیمت‌گذاری و طرح توسعه و تولید زنجیره فولاد ارائه کرد و گفت: ایران دهمین تولیدکننده فولاد است و کشورهایی نظیر چین، روسیه و هند، رتبه‌های نخست تولید فولاد را به خود اختصاص داده‌اند. هم‌چنین ایران در زمینه تولید آهن اسفنجی در صدر تولیدکنندگان جهان ایستاده است. ایران در زمینه احیای برتر هم جایگاه برتر را کسب کرده است. کشور ما با تولید شمش آهن، اسلب و آهن اسفنجی در قله فناوری فولاد ایستاده است. به بیان دیگر ایران با تولید این محصولات 92.3 درصد ارزش افزوده تولید فولاد را کسب کرده است اما به صادرات این محصولات، خام فروشی اطلاق ‌می‌شود.

سیدرسول خلیفه سلطان افزود: اجبار به تولید میلگرد و صادرات آن در حالی صورت ‌می‌گیرد که تقاضا برای این محصول از 3 میلیون تن فراتر نمی‌رود اما برای شمش آهن تا 10 میلیون تن تقاضا وجود دارد. کشور‌های خارجی، بیشتر متقاض، آهن اسفنجی، اسلب و ورق فولادی ما هستند. میلگرد تقاضای چندانی ندارد و مدام این مساله مطرح ‌می‌شود که چرا به جای میلگرد، شمش صادر ‌می‌شود. متاسفانه برخی مسوولان مبتنی بر این القائات شیوه‌نامه قیمت‌گذاری تدوین می‌کنند و مجلس نیز به دنبال تدوین طرح فولادی است. در حالی که زنجیره فولاد مجوعه عریض و طویلی است که با چند بند قانونی نمی‌توان آن را مدیریت کرد.

او با بیان اینکه میزان تولید فولاد در کشور حدود 30 میلیون تن و میزان مصرف داخلی 15 میلیون تن است، گفت: اجبار به عرضه کل تولید فولاد در بورس کالا به منزله حراج این محصولات است. در واقع صادرات به عرضه کل محصولات در بورس کالا منوط شده است. ما امیدمان این است که مساله زنجیره فولاد با اصلاح شیوه‌نامه دولت، حل شود. حل این مسایل نیازی به قانون ندارد. ارزش صادرات زنجیره فولاد ‌می‌تواند به شش میلیاد دلار در سال افزایش پیدا کند. اما امسال 50 درصد از این رقم کاسته شده و این کاهش نیز ناشی از همین سیاست‌های نادرست است. درخواست ما از اتاق تهران این است که این صنعت را مورد حمایت قرار دهد.

طرحی برای گران‌فروشی فولاد

پس از ارائه این توضیحات، توسط دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد، سایر اعضا و حاضران این جلسه نیز نظرات خود را مطرح کردند. ابتدا جعفر سرقینی، عضو هیات نمایندگان و نماینده دولت در اتاق تهران، با انتقاد از این که فولاد 20 درصد بیش از قیمت در بازار‌های جهانی توسط تولیدکنندگان آن در کشور عرضه ‌می‌شود، عنوان کرد که تولیدکنندگان برای آنکه گران‌فروشی کنند، به سراغ مجلس رفتند و طرح مجلس برای فولاد نتیجه این اقدام تولیدکنندگان است.

فریال مستوفی، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران نیز اعلام کرد که نامه‌ای پیشنهادی در ارتباط با طرح مجلس و اصلاح شیوه‌نامه قیمت‌گذاری محصولات فولادی در کمیته فولاد تهیه شده است که برای رئیس اتاق بازرگانی تهران ارسال ‌می‌شود.

حذف قیمت‌گذاری دستوری و توسعه متوازن

سجاد غرقی، دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران، نیز با بیان اینکه خواسته بخش خصوصی در زمینه زنجیره فولاد، حذف قیمت‌گذاری دستوری و توسعه متوازن این صنعت است، ادامه داد: اکنون در ابتدای این زنجیره قیمت‌گذاری دستوری وجود دارد که این مساله به سرمایه‌گذاری‌ها در این بخش، آسیب وارد ‌می‌کند.

او عنوان کرد که پیشنهاد اتاق بازرگانی تهران که در قالب نامه رئیس اتاق به معاون اول رئیس جمهوری ارائه شد، به عنوان یک راهکار کوتاه‌مدت در دستورکار قرار گیرد و در بلندمدت نیز رقابتی شدن بازار و توجه به مکانیزم عرضه و تقاضا پیگیری شود. در غیر این صورت، شاهد افت و افول زنجیره فولاد خواهیم بود.

ضرورت ایجاد نهاد رگولاتوری برای مواد اولیه و خام

علیرضا کلاهی نیز با بیان این که سیاست‌های کلان اقتصاد کشور متاثر از مساله مواد اولیه است تاکید کرد که باید هر چه سریع‌تر فهرست مواد اولیه و خام نهایی شود چرا که مشکل مربوط به همه مواد اولیه مورد نیاز صنایع است نه فقط فولاد. او گفت: میلیاردها دلار یارانه به این صنایع تزریق می‌شود اما مزیت نسبی برای کشور شکل نگرفته است. هم‌اکنون مس و آلومینیوم زیر قیمت بازار ایران در ترکیه عرضه می‌شود.

او افزود: متاسفانه تمام منابع کشور در تعداد محدودی رشته در حوزه منابع خام و اولیه در اختیار شرکت‌هایی عمدتاً خصولتی قرار گرفته است که این سیاست به زیان کل صنعت کشور تمام می‌شود. ما نیاز به نهاد یک رگولاتوری مستقل و متشکل از افراد کارشناس داریم.

تولیدکنندگان فولاد به مصوبات بی‌اعتنا بوده‌اند

مهدی صادقی نیارکی، معاون امور صنایع وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز با تاکید بر این که صنعت فولاد از افتخارات صنعت کشور است، عنوان کرد که بهتر بود این مساله در شرایط و برابر و با حضور نمایندگانی از حوزه معدنی مطرح می‌شد.

او گفت: در دنیا 75 درصد تولید فولاد توسط کوره بلند و 25 درصد به روش قوس الکتریکی تولید می‌شود اما در ایران این نسبت کاملاً برعکس است و دلیل آن رانت انرژی است. از طرفی تقریباً30 درصد منابع صندوق توسعه ملی به فولاد اختصاص یافته چون جذابیت بیشتری داشته است. با این سیاست منابع ما برای توسعه به کامودیتی‌ها رفته نه صنایع ساخت‌محور.

صادقی نیارکی ادامه داد: ستاد تنظیم بازار مصوبات مختلفی داشته است مبنی بر این که قیمت فولاد باید در بورس تعیین شود. اما حداکثر عرضه در 10 ماه گذشته 3 میلیون تن بوده است در حالی که باید حداقل شش میلیون و 600 هزار تن به عنوان کف در بورس کالا عرضه می‌شد. یک تولیدکننده نصف تولید خود را برای کشف قیمت در بورس عرضه کرده و فروش بقیه تولیدات در خارج از بورس به قیمت بالاتر صورت گرفته است. یک شرکت دیگر 400 هزار تن اسلب گرفته اما یکبار 200 تن و یکبار 10 تن ورق فولادی در بورس عرضه کرده است. تولیدکنندگان فولاد هیچ‌کدام از مصوبات را اجرا نکرده‌اند اما امروز جای شاکی و متشاکی عوض شده است. به این دلایل دولت لازم دید که دخالت کند چون سوالات زیادی در این حوزه وجود دارد که باید پاسخ داده شود.

ضرورت پایبندی به قانون

محمدرضا بهزادیان نیز در این بخش طی سخنانی تاکید کرد که همه باید مقید و پایبند به قانون باشند. او گفت: برابر قانون اتاق‌های بازرگانی باید در حوزه تقسیمات کشوری فعالیت کنند و حالا سوال این است که است چند کارخانه فولادی در استان تهران داریم که این موضوع در اتاق تهران مورد بررسی قرار گرفته است. ظاهرا اتاق تهران علاقه دارد فراتر از ماموریتش کار انجام دهد.

مساله فولاد را بلندمدت ببینیم

محمدرضا انصاری در ادامه مساله چالش‌های زنجیره فولاد به جلساتی که در اتاق بازرگانی برای بررسی این مساله و حفظ توازن و انسجام زنحیره‌ها برگزار شده اشاره کرد و گفت: اگر تولیدکنندگان مجموعه این زنجیره با انسجام و منطق مشترک حرکت کنند اصلا نیازی به مداخله دولت نیست. در جلساتی که برگزار شد همه اتفاق‌نظر داشتند که در این حوزه مقررات‌زدایی و کمترین مداخله دولت را داشته باشیم. اگر مداخله باشد هم باید در تمام حلقه‌ها به توازن و تناسب صورت گیرد.

او افزود: درست است که یارانه‌هایی در این حوزه داده می‌شود اما به نظرم به‌جای صادرات گاز بهتر است آن را در اختیار کارخانجات فولاد قرار دهیم و فولاد صادر کنیم. اتاق بازرگانی باید روی این مساله همت و تلاش ویژه‌ای داشته باشد. اگر بخواهیم به تولید 55 میلیون تن فولاد برسیم، بخش عمده‌ای از آن باید در بازارهای جهانی عرضه و صادر شود. مساله فولاد یک مساله درازمدت است و باید به فکر دوام این زنجیره بود.

میز فولاد در اتاق بازرگانی ایران تشکیل شود

پس از این سخنان، دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد با صحه گذاشتن بر اغلب نقدها، گفت: لازم است در اتاق ایران میز فولاد با حضور همه زنجیره‌ها و به طور دائمی برقرار شود. بحث تولیدکنندگان فولاد این است که ما نباید اجازه دهیم صادرات‌ کاهش پیدا کند و بازارهای خارجی از دست بود. اگر هم یارانه‌ای در فولاد وجود دارد این یارانه هدفمند به مردم برسد.

رسول خلیفه سلطان افزود: معتقدیم اگر یارانه‌ای در فولاد وجود دارد نباید تبدیل به رانت شود بلکه باید به مصرف‌کننده نهایی در داخل یعنی مردم برسد. برای این مساله باید یک بحث حرفه‌ای کارشناسی دربگیرد و تمام حلقه‌های زنجیره مورد بررسی قرار گیرد. مشکلاتی که برای عرضه وجود دارد مساله ما هم هست و پیگیر آن هستیم. اما در نظر داشته باشید که برای مثال در یکی دو ماه گذشته عرضه بالای شمش در بورس صورت گرفته است اما تقاضا نداشته است. ما مسوول و اقدامات عمل دیگران نیستیم. وقتی تقاضایی نیست، عرضه چگونه صورت گیرد.

رانت قیمت‌گذاری نباید به جیب یک عده برود

در پایان این مساله، رئیس اتاق بازرگانی تهران به روند بررسی این مساله اشاره داشت که از سال 97 و با اعتراض تولیدکنندگان سنگ‌آهن مبنی بر تعیین قیمت دستوری شکل گرفت. مسعود خوانساری گفت: به دنبال این شکایت‌ها آقای انصاری در اتاق ایران مسوول شدند که همه حلقه‌های زنجیره را دور هم جمع کنند و مساله به طور کارشناسی بررسی شود. خوشبختانه این اقدام انجام گرفت و یک جمع‌بندی نهایی تدوین شد که برای دولت و مجلس هم ارسال شد که کل زنجیره را مدنظر قرار داده بود اما متاسفانه این پیشنهاد اجرایی نشد و یک شیوه‌نامه که در وزارت صمت تنظیم شده بود، ابلاغ شد.

خوانساری افزود: اتاق پیشنهاد داده بود که دولت در قیمت‌گذاری دخالت نکند چه در سنگ‌آهن چه در فولاد و چه در محصولات بعدی. بعد این بحث مطرح شد که چون در سنگ‌آهن محدودیت وجود دارد شاید فعلاً نتوان آزادسازی قیمت را داشت. مساله مهم و مورد اختلاف ما این بود که اگر قرار است قیمت‌گذاری انجام شود رانت حاصل از آن باید به خزانه و بیت‌المال واریز شود نه این که به جیب عده‌ای خاص برود.

او توضیح داد: سه راهکار هم برای این مساله دیده شده بود که ابتدا بر صادرات عوارض وضع شود، همان‌طور که بر تخم‌مرغ و مرغ عوارض وضع می‌شود. راه بعدی برداشتن معافیت صادراتی است و راه سوم هم حذف معافیت ارزش افزوده است. از این سه راه می‌توان جلوی رانت را گرفت. اما به‌جای استفاده از این روش‌ها اعلام شد که فولاد در بورس با 70 درصد قیمت فوب عرضه شود. این رویکرد باعث ایجاد حداقل 30 درصد رانت می‌شود که در اختیار گروهی خاص قرار می‌گیرد. توصیه ما این است که اگر به هر دلیلی لازم است قیمت‌گذاری شود از آن سه راه صورت گیرد که حداقل درآمد مازاد در خزانه دولت و بیت‌المال باشد.

رئیس اتاق بازرگانی تهران در پایان صحبت‌های خود عنوان کرد که قرار است مجلس طرحی در زمینه فولاد داشته باشد و کمیسیون صنایع هم از اتاق بازرگانی نظر خواسته است که اتاق تلاش می‌کند هر چه سریع‌تر نظرات راهگشا و کارشناسی شده تدوین و در اختیار قانونگذار قرار دهد.