کاهش کیفیت آب، چالشی در مدیریت منابع آب کشور
ماین نیوز: در نوشتار پیشین، مختصری درباره وضعیت منابع آب کشور، ارائه شد و میانگین بارش و تبخیر در کشور با میانگین‌های جهانی مقایسه شد. موضوع کاهش منابع در دسترس آب به‌گونه‌ای در جامعه هویداست که کمتر کسی از عمق این بحران بی‌اطلاع است.
به عبارت دیگر بر کسی پوشیده نیست که استفاده غیر بهینه از منابع آب، رویکرد غیر همخوان با مفاهیم توسعه پایدار و بهره‌برداری حریصانه و بی‌برنامه از منابع آب در دهه‌های گذشته به منظور نیل به اهداف خودکفایی در تولید اقلام استراتژیک کشاورزی و توجه نکردن به آب به عنوان یک کالای استراتژیک، تنش شدیدی به منابع آب کشور وارد کرده و درحال‌حاضر کمتر حوضه آبریزی در کشور را می‌توان یافت که در آن بیلان آبی و ذخایر مخزن، منفی نباشد. موضوعی که درحال‌حاضر به آن کمتر توجه می‌شود، کیفیت همین منابع آبی محدود سرزمین است که هم‌اکنون دچار افت قابل توجه کیفی است. هر چند می‌دانیم پساب‌های شهری، صنعتی و کشاورزی و نیز شیرابه‌های ناشی از پسماندها، مهم‌ترین منابع آلاینده پیکره‌های آبی هستند، اما سهم هر یک از این منابع آلاینده، در آلودگی آب‌های سطحی و زیرزمینی کشور تا به حال به طور شفاف و قطعی مشخص نشده است. بر اساس آمار و اطلاعات وزارت نیرو، درحال‌حاضر حدود ۳۳ میلیارد متر مکعب در سال پساب در بخش‌های مختلف (شهری، صنعتی و کشاورزی) تولید می‌شود که به طور مستقیم یا غیرمستقیم به محیط‌زیست و پیکره آبی بازگردانده خواهد شد. بخش اعظم این پساب (حدود ۲۸ میلیارد متر مکعب در سال)، زه‌آب‌های کشاورزی بوده که آلوده به انواع کودها، سموم و همچنین املاح محلول است و اثر قابل توجهی بر کیفیت آب‌های سطحی و زیرزمینی دارد که رخنمون این موضوع را در کاهش کیفیت رودخانه کارون و همچنین رودخانه‌های منتهی به دریاچه خزر شاهد هستیم. پساب‌های شهری و شیرابه‌های پسماندها در مرتبه بعدی آلاینده‌های عمده منابع آب هستند. پساب‌های شهری نسبت به زه‌آب‌های کشاورزی دارای آلودگی شیمیایی کمتری هستند، اما از جنبه‌های بهداشتی، مدیریت، تصفیه و دفع مناسب و اصولی آن از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند، تا آنجا که یکی از شاخص‌های توسعه پایدار، در دسترس بودن سامانه‌های دفع بهداشتی فاضلاب است. دیگر منبع آلاینده پیکره‌های آبی، فاضلاب ناشی از فعالیت‌های صنعتی و معدنی است که اگرچه در مقابل پساب‌های شهری از حجم پایین‌تری برخوردار است، اما بسته به نوع فعالیت صنعتی می‌تواند میزان آلایندگی بیشتری داشته باشد. تصفیه و ارتقای کیفیت فاضلاب‌های شهری و صنعتی و آماده‌سازی آن برای مصرف در بخش‌های مختلف، از مهم‌ترین راهکارهای کاهش تنش کمی و کیفی منابع آبی است که خوشبختانه اهمیت آن در چند سال گذشته در کشور به‌خوبی درک شده است و کمابیش شاهد پیشرفت پروژه‌های بازیافت و بازچرخانی آب (به‌ویژه در صنعت) هستیم.
حسین نایب، پژوهشگر حوزه محیط‌زیست - آب و فاضلاب
تاریخ انتشار : يکشنبه ۲۹ بهمن ۱۳۹۶ ساعت ۱۲:۴۵
کد مطلب: 42850
ساير حوزه ها
