ماین نیوز: تبصره ۳ ماده ۶ قانون معادن یا حق‌الارض که بهره برداران به آن «حق‌الارض» می‌گویند را به این شکل می‌توان تعریف کرد: شخص مکتشف هر ساله به ازای هر کیلومتر مربع از محدوده اکتشافی باید حق‌الارض پرداخت کند و این رقم برای گروههای شش‌گانه گروه مواد معدنی از ۱میلیون تا ۵میلیون تومان متفاوت است.
همچنین درباره گروه ۶ مواد معدنی باید گفت فرد متقاضی می‌تواند تا حدود ۲۵۰کیلومتر مربع محدوده برای اکتشاف ثبت کند. چالش‌ها و مسائلی که شخص مکتشف برای پرداخت حق‌الارض دارد، این است که بهره‌بردار یا همان مکتشف، بودجه محدودی دارد که آن را برای کار اکتشافی گذاشته است. این در حالی است که شخص مکتشف باید بخشی از حق‌الارض را به‌طور نقدی در ابتدا و پیش از شروع کار به دولت پرداخت کند، در نتیجه این رقم بودجه در نظر گرفته شده برای اکتشاف پرداخت می‌شود. در واقع پرداخت حق‌الارض زمانی اجرایی شد که دولت می‌خواست از بلوکه شدن محدوده‌ها جلوگیری کند زیرا در گذشته هر شخصی می‌توانست یک محدوده را با کمترین هزینه ثبت کند و سال‌های بسیاری محدوده را در اختیار خود نگه دارد. در واقع هدف از این کار، ایجاد درآمد برای دولت نبود بلکه برای جلوگیری از بلوکه شدن بود تا شخصی که محدوده را ثبت می‌کند فوری کار اکتشاف را انجام دهد یا آن را آزاد کند. این موضوع تا حدی باعث شد که محدوده‌های معدنی کمتری بلوکه شوند اما برای مکتشفان واقعی، مشکل‌ساز و باعث شد مقداری از سرمایه آنها کسر و به خزانه دولت واریز شود.
حالا پرداخت حق‌الارض از سوی مکتشف و کم بودن زمان برای انجام فعالیت‌های اکتشافی سبب می‌شود که فرد مکتشف با بیشترین سرعت و کمترین دقت، قسمتی از محدوده‌ای که بهترین بخش است را نگه دارد و بقیه را آزاد کند و با کمترین محدوده اکتشافی، پروانه اکتشاف بگیرد تا حق‌الزحمه کمتری بدهد. در واقع این موضوع باعث می‌شود کیفیت اکتشاف کم شود. پیشنهادی که می‌توان برای رفع این چالش‌ها و مسائل داد، این است که حق‌الارض برای شخص بهره‌بردار به عنوان یک اندوخته ذخیره شود و زمانی که یک مکتشف به مرحله بهره‌برداری رسید و اکتشاف خوبی انجام داد که به تایید کارشناسان سازمان صنعت، معدن و تجارت رسید، پرداخت حقوق دولتی برای ۶ ماه دوم سال نخست فعالیتش( ۶ماه نخست آن صرف تجهیز کارگاه می‌شود و از پرداخت دولتی معاف است) از همان اندوخته باشد تا منجر به ایجاد انگیزه برای مکتشف شود.
کوروش شعبانی
مدیر آموزش سازمان نظام مهندسی معدن تهران
تاریخ انتشار : دوشنبه ۲۳ بهمن ۱۳۹۶ ساعت ۱۲:۰۹
کد مطلب: 42765
