پرونده صادرات سنگ‌آهن سنگین‌تر می‌شود؟
گروه معادن
>سنگ آهن
- کتایون ملکی: داستان وضع عوارض همچنان در حوزه سنگ‌آهن ناتمام است و هر سال خبرهای زیادی درباره آن منتشر می‌شود.
به گزارش ماین نیوز، حال این پرسش مطرح است که آیا وضع عوارض بر صادرات سنگ‌آهن برای سال ۹۷ اجرایی می‌شود یا خیر؟ پاسخ به این پرسش چه منفی باشد چه مثبت، تحلیل‌های زیادی برای هر دو وجود دارد. از سویی دیگر بحث بسیار مهم، تکمیل زنجیره ارزش فولاد است که سنگ‌آهن یکی از اصلی‌ترین اجزای آن را تشکیل داده است.
داستان از کجا آغاز شد؟
ذخایر بسیاری از ماده معدنی سنگ‌آهن در کشور وجود دارد اما درست از سال ۸۶ به بعد نرخ جهانی این ماده معدنی با افزایش بسیاری همراه شد زیرا در آن دوران تقاضا از سوی چین برای واردات سنگ‌آهن افزایش یافت. این موضوع باعث شد فعالان بخش خصوصی بیش از گذشته به حوزه صادرات ورود کنند. البته در این میان برخی از افرادی که به تجارت سنگ‌آهن روی آوردند فعالان معدنی نبودند بلکه اوج‌گیری قیمت‌ها باعث شد آنها برای فعالیت در این حوزه تمایل پیدا کنند. شاید داستان وضع عوارض بر صادرات سنگ‌آهن درست از همین زمان آغاز شد. افزایش صادرات سنگ‌آهن بدون انجام عملیات فرآوری می‌توانست نگرانی‌هایی را برای آینده فولاد کشور ایجاد کند. به هر حال صنعت فولاد برای افق ۱۴۰۴ تولید ۵۵ میلیون تن فولاد را هدف‌گذاری کرده بود. در نتیجه نباید نگرانی درباره تامین مواد اولیه آن وجود داشته باشد. با توسعه صنایع مختلف و دستیابی به اهداف پیش‌بینی شده در سند چشم‌انداز ۱۴۰۴، تاکید دولت بر جلوگیری از خام‌فروشی در بخش معدن به ویژه سنگ‌آهن جدی‌تر از گذشته می‌شد. در نتیجه موضوع وضع عوارض بر صادرات سنگ‌آهن از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت مطرح شد. پافشاری بر وضع عوارض، بیشتر برای توسعه فرآوری در زنجیره فولاد بود تا کشور بتواند در نهایت محصولی با ارزش افزوده بیشتر را صادر کند اما فعالان حوزه سنگ‌آهن در بخش خصوصی با این موضوع به شدت مخالف هستند و برای این مخالفت به ماده ۳۷ قانون رفع موانع تولید رجوع می‌کنند. آنها معتقدند سنگ‌آهن دانه‌بندی براساس تعریف ماده خام، جزو این تعریف نیست.
عوارضی که برای سال ۹۶ منتفی شد
اما دولت یازدهم معتقد به وضع عوارض بر صادرات سنگ‌آهن به صورت پلکانی بود و قرار بود از سال ۹۶ تا ۹۸ عوارض صادراتی به صورت پلکانی افزایش پیدا کند. البته با موضع‌گیری‌هایی که در این زمینه از سوی فعالان بخش خصوصی مطرح شد وضع عوارض برای سال ۹۶ منتفی شد. درست در ابتدای سال بود که محمدرضا بهرامن، رئیس خانه معدن ایران در نشست خبری اظهار کرد: دریافت عوارض صادراتی برای سال ۹۶ منتفی شده و امکان صادرات مواد معدنی که در داخل مصرف نداشته باشند، وجود دارد. او همچنین درباره اینکه این موضوع به خام‌فروشی مواد معدنی منجر نمی‌شود، گفت: اصطلاح «خام» در هر مقطع زمانی می‌تواند توصیف مشخصی داشته باشد. باید ببینیم شرایط مصرف مواد معدنی در داخل به چه صورت است و اگر در کشور به این مواد نیاز داشتیم برای آن عوارض صادراتی وضع شود در غیر این صورت برای یک دوره مشخص، مشوق‌های صادراتی در نظر گرفته شود. این اتفاق، خبر خوشی برای فعالان بخش معدن به شمار می‌رود اما همچنان تاکید بر جلوگیری از خام‌فروشی در صحبت‌های مسئولان دیده می‌شد. در این زمینه، بخش خصوصی فعال در حوزه معدن، خود را در مقابل وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌دید. در این باره جعفر سرقینی، معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت در نشست خبری خرداد، این طور گفت: زمانی که جلوی صادرات مواد خام را می‌گرفتم می‌گفتند کمونیست یا سوسیالیست هستم. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در زمینه موانع مربوط به افزایش عوارض صادراتی سنگ‌آهن و خام‌فروشی به ارائه توضیحاتی پرداخت و افزود: در راستای اجرای رفع موانع تولید در قالب ماده ۳۸ تصمیم گرفتیم برای صادرات مواد خام با ارزش افزوده پایین عوارض بالایی وضع کنیم اما تشکل‌های بخش خصوصی، مانع افزایش این عوارض شدند. بخش خصوصی معتقد بود افزایش این عوارض به کاهش صادرات منجر خواهد شد. وی با اشاره به اینکه در سال گذشته ۲۳ میلیون تن مواد معدنی به صورت خام و فرآوری شده از کشور صادر شد، اظهار کرد: واردات فولاد از ۳ میلیون تن در سال ۹۱ به نصف این رقم در سال ۹۵ رسید. صادرات فولاد هم در این مدت از ۱/۲ به ۵ میلیون تن رسید. در مجموع، کل صادرات مواد معدنی و صنایع معدنی کشور با رشد ۱۴ درصدی به ۶/۵ میلیارد دلار رسیده است.
زمزمه‌هایی برای سال ۹۷
حال با وجود آنکه وضع عوارض برای سال ۹۶ اجرایی نشد، این بار زمزمه‌های اجرای آن برای سال ۹۷ شنیده می‌شود. البته در این باره مهدی کرباسیان، رئیس هیات عامل ایمیدرو در گفت‌وگو با ایسنا از دستور وزیر صنعت، معدن و تجارت برای تشکیل کمیته‌ای به منظور بررسی وضع عوارض صادراتی سنگ‌آهن خبر داد. وی با بیان اینکه بورس کالا می‌تواند به بسیاری از اختلافات درباره عرضه و خرید سنگ‌آهن پایان دهد، گفت: ایمیدرو از ارائه سنگ‌آهن در بورس کالا استقبال می‌کند چراکه بورس کالا می‌تواند با شفافیتی که در معاملات ایجاد می‌کند بسیاری از گلایه‌هایی را که میان تولیدکنندگان سنگ‌آهن و شرکت‌های فولادی وجود دارد، پایان بخشد. وی افزود: اکنون سنگ‌آهن برای بازارهای صادراتی به وسیله بورس کالا فروخته می‌شود اما معتقدیم برای فروش داخلی هم باید به بورس کالا بیاید. وی افزود: البته به نظر ما بقیه زنجیره فولاد مانند گندله و کنسانتره نیز باید به مجموعه بورسی عرضه شوند. کرباسیان با اشاره به اهمیت در نظر گرفتن زمان برای ارائه سنگ‌آهن به بورس کالا، تصریح کرد: زمان عرضه سنگ‌آهن به بورس کالا مسئله مهمی است چراکه تعادل میان عرضه و تقاضا باید برقرار شود. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در ادامه با اشاره به جلسه‌هایی که در این زمینه برگزار شده است، اظهار کرد: تاکنون بورس کالا جلسه‌های متعددی را با تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان سنگ‌آهن برگزار کرده که ۲ جلسه از این سلسله ملاقات‌ها در حضور من برگزار شده و امیدواریم ثمره آن را به زودی مشاهده کنیم. رئیس هیات عامل ایمیدرو در پاسخ به این پرسش که با ورود سنگ‌آهن در بورس کالا و مشخص شدن میزان مازاد تقاضای داخلی، عوارض صادرات سنگ‌آهن برداشته خواهد شد یا نه، بورس کالا را کمک‌کننده دانست و گفت: موضوع عوارض صادرات سنگ‌آهن ابعاد مختلفی دارد که باید آن را در نظر گرفت.
مخالفت انجمن سنگ‌آهن
درحال‌حاضر انجمن تولیدکنندگان سنگ‌آهن با وضع عوارض صادراتی مخالف است و تفکری در وزارت صنعت، معدن و تجارت، آن را به دلایل مختلف از جمله تامین نیاز واحدهای داخلی لازم می‌داند. وی با اشاره به نظر وزیر صنعت، معدن و تجارت در این زمینه اظهار کرد: جلسه‌ای در زمینه وضع عوارض صادراتی با انجمن تولیدکنندگان سنگ‌آهن برگزار کردیم و حاصل آن گزارشی شد که به وزیر صنعت، معدن و تجارت تقدیم شد.
بر اساس نظر وزیر قرار شد کارگروهی جمیع نظرها و ابعاد مربوط به این موضوع را جمع‌آوری کرده و در گزارش دیگری برای تصمیم‌گیری به وی ارائه کند. رئیس سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران(ایمیدرو) یادآور شد: وزیر صنعت، معدن و تجارت معتقد است برای وضع هر گونه عوارض صادراتی و تعرفه وارداتی باید با انجمن‌های تخصصی مربوط، گفت‌وگو شده و نظر آنها در این زمینه گرفته شود. در همین زمینه، ماین‌نیوز در کانال تلگرامی خود آورده است، با توجه به تجربه سال‌های گذشته و اظهارات اخیر رئیس هیات عامل ایمیدرو می‌توان انتظار داشت این بار هم مانند گذشته، طرح وضع عوارض روی صادرات سنگ‌آهن منتفی شود. ضمن اینکه شریعتمداری هم بر مشورت با انجمن سنگ‌آهن تاکید کرده که خود دلیل دیگری بر منتفی بودن عوارض است. با این همه احتمال می‌رود وضع عوارض بر صادرات سنگ‌آهن برای سال آینده نیز اجرایی نشود زیرا همانطور که چندی پیش مهرداد اکبریان، رئیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران اعلام کرد، برای سال ۹۸ صادرات سنگ‌آهن دانه‌بندی نخواهیم داشت به همین دلیل شاید مطرح شدن موضوع وضع عوارض بر صادرات سنگ‌آهن چندان اهمیت نداشته باشد اما باید منتظر ماند تا محمد شریعتمداری، وزیر صنعت، معدن و تجارت نظر نهایی خود را در این باره اعلام کند.
تاریخ انتشار : يکشنبه ۲۴ دی ۱۳۹۶ ساعت ۱۲:۴۲
کد مطلب: 42316
سنگ آهن
