به گزارش ماین نیوز، در این نشست که عیسی کلانتری معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان حفاظت از محیط‌زیست، جعفر سرقینی معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت، مسعود منصور معاون سازمان منابع طبیعی کشور و محمدرضا بهرامن رئیس خانه معدن ایران و همچنین فعالان معدنی حضور داشتند، به موضوعات و چالش‌های بین معادن و محیط‌زیست و همچنین منابع طبیعی پرداخته شد و بر تعامل چهارجانبه بین بخش خصوصی و دولتی معادن، منابع طبیعی و محیط‌زیست تاکید شد.
در برخورد با متخلفان معدنی جدی هستم
در این نشست ابتدا فعالان معدنی به مهم‌ترین مسائل و چالش‌های خود با منابع طبیعی و محیط‌زیست پرداختند و از اجرایی نشدن مفاد تفاهمنامه‌های سه جانبه وزارت صنعت، معدن و تجارت، منابع طبیعی و محیط‌زیست گلایه کردند. آنها خواستار اصلاح و رفع ابهامات قوانین این دو سازمان درباره فعالیت‌های معدنی شدند. سپس عیسی کلانتری، معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان حفاظت از محیط‌زیست کشور گفت: آقای روحانی در ۴ سال دولت دوازدهم ۴ ماموریت را به عهده سازمان حفاظت از محیط‌زیست گذاشته است؛
۱- کاهش آلودگی کلانشهرها که باید در مدت ۴ سال دولت دوازدهم ۴۰ تا ۵۰ درصد کاهش پیدا کند؛ ۲- حذف منشأ ریزگردهای کشور؛ ۳- حل مسئله پسماندها و ۴- موضوع حقابه تالاب‌ها
وی افزود: درباره معادن که اشاره کردید اگر معادن شن و ماسه تهران تعطیل شوند ۱۶ تا ۱۸ هزار کامیون باید مصالح مورد نیاز تهران را از شهرهای دیگر بارگیری کنند و این به معنای فعالیت و آلودگی این تعداد کامیون است. باید گفت درحال‌حاضر این تعداد کامیون بار معادن شن و ماسه را شبانه به تهران می‌آورد و ۳۰ درصد آلودگی هوای تهران به دلیل فعالیت کامیون‌هایی است که شبانه در تهران تردد می‌کنند.کلانتری افزود: ماموریت ویژه داریم که از تردد کامیون‌های بالای ۱۰ سال در تهران جلوگیری کنیم و این خواهش را از بخش معدن به ویژه در کلانشهرها داریم که برای این ماموریت آماده باشند و از بکارگیری کامیون‌های بالای ۱۰ سال جلوگیری کنند در غیر این صورت از برخورد سازمان حفاظت از محیط‌زیست گله نکنند. وی در ادامه با بیان اینکه سال گذشته ۲۷ هزار و ۱۰۰ نفر بر اثر آلودگی هوای کلانشهرها به ویژه تهران فوت کردند افزود: این میزان مرگ و میر دو برابر کشته شده‌های سوانح رانندگی در جاده‌هاست. در این راستا سازمان محیط‌زیست بنا را بر تساهل و تعامل با معادن و فعالیت‌های آن گذاشته است اما درباره جان انسان‌ها هیچگونه تساهلی قائل نیستم و به شخصه بسیار سختگیرم. معاون رئیس‌جمهوری در ادامه با اشاره به اینکه معادن نباید انتظار داشته باشند به دلیل فعالیت‌های آنها جان انسان‌ها به خطر بیفتد گفت: ما حق نداریم ثروت‌های بین نسلی را مانند نفت، آب و مواد معدنی به تنهایی مصرف کنیم و برای آیندگان چیزی باقی نگذاریم بلکه در راستای توسعه پایدار و رهنمودهای رهبر معظم انقلاب و همچنین ریاست جمهوری در خدمت شما هستیم. معادن باید فعال باشند اما با رعایت اصول و استانداردهای لازم، وگرنه من نخستین نفری هستم که جلوی تخلف و قانون‌شکنی را در بخش محیط‌زیست می‌گیرم. خیلی راحت با شما کنار می‌آییم اما جلوی تخلفات هم می‌ایستیم. رئیس سازمان حفاظت از محیط‌زیست در ادامه تصریح کرد: البته می‌دانیم تخلف‌کنندگان ۷ تا ۸ درصد فعالان معدنی را شامل می‌شوند اما همین تعداد کار را برای دیگر فعالان مشکل کرده و موجب تدوین قوانین سختگیرانه‌تر می‌شوند در حالی که اگر خانه معدن به عنوان متولی بخش خصوصی معدن، با این تعداد متخلف برخورد کند هم به خود و هم به محیط‌زیست کشور خدمت کرده‌اند.کلانتری با تاکید بر اینکه در مقیاس با کشورهای دیگر اگر جمعیت را در نظر بگیریم تلفات آلودگی ایران در دنیا بالاترین است اضافه کرد: در بخش‌های دیگر تولیدی برای نمونه وزارت نفت به وظایفش در بهبود سوخت عمل می‌کند به طوری که بالای ۹۵ درصد بنزین کشور استاندارد یورو ۴ دارد و گوگرد بنزین را از ۸ هزار به ۸۰ تا ۹۰ واحد رسانده‌اند اما زور ما به چند خودروساز و موتورساز کشور نمی‌رسد. اگر محیط‌زیست جلوی فعالیت این صنایع را بگیرد، سازمان حفاظت از محیط‌زیست را زیر سوال می‌برند. پس لازم است وزارت صنعت، معدن و تجارت جلوی این متخلفان را بگیرد تا کار به برخورد این سازمان نرسد. همچنین است بخش معدن و کشاورزی نیز وضعیت به همین قرار است.
کلانتری در ادامه افزود: این تفکر که چون من یک معدنکار یا یک تولیدکننده هستم هر کاری دلم خواست بکنم، این تفکر هم ایجاد می‌کند که من هم یک محیط زیستی هستم پس هر کاری دوست داشته باشم انجام می‌دهم که البته درست نیست. نمی‌شود معدنکار کارش با معدن و استحصال تمام شود و پشت سرش را نگاه نکند و به خارج از کشور برود و زیر بار ترمیم و احیای معادن نرود.
وی در ادامه سخنانش تصریح کرد: ما در خدمت معدنکاران عزیز هستیم و در راستای توسعه پایدار هیچ مشکلی با معدن نداریم اما اگر دچار «یک توسعه یکسویه، بزن برو و بردار و برو پشت سرت را هم نگاه نکن» بشویم برخورد قاطعی خواهیم داشت.
قوانین تفسیرپذیر را اصلاح کنید
در ادامه این نشست، جعفر سرقینی معاون امور معادن و صنایع معدنی وزیر صنعت، معدن و تجارت به بیان خواسته‌های معدنکاران پرداخت و گفت: معدنکاری از محیط‌زیست جدا نیست و معدنکاران ما دغدغه‌های زیست‌محیطی دارند اما درباره قوانین و مقررات این دو نهاد زیست‌محیطی که تفسیرپذیر هستند دچار مشکل جدی می‌شوند. این در حالی است که قانون در سازمان‌های استان‌ها و از سوی کارشناسان قابل تاویل و تفسیر است از این رو در اجرای قوانین یکسان شاهد چندگانگی برخورد سازمان‌های منابع طبیعی و حفاظت از محیط‌زیست در استان‌های مختلف هستیم.
وی با ابراز رضایت از روند تعامل ما بین وزارت صنعت، معدن و تجارت و منابع طبیعی و سازمان حفاظت از محیط‌زیست بعد از امضای تفاهمنامه‌ها گفت: هنوز مشکلاتی در اجرای این تفاهمنامه‌ها از سوی مجریان آنها در استان‌ها وجود دارد که زیر بار قبول این تفاهمنامه‌ها نمی‌روند. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه بعد از تفاهمنامه‌ها و کار گروه مشترک مسائل معادن تا حد زیادی حل شده است گفت: البته در این میان منابع طبیعی بیشتر سود کرده ولی به این معنا نیست که کشور از این راستا سود برده است. وی با تاکید بر اینکه وزارت صنعت، معدن و تجارت پیش از صدور پروانه بهره‌برداری موقت از صحت کارکرد دودکش‌های کارخانه‌های فرآوری مواد معدنی اطمینان حاصل می‌کند گفت: بعد از آن نیز تمامی فعالیت‌های کارخانه کنترل می‌شود تا در صورت نداشتن هیچ مشکلی پروانه بهره‌برداری دائم داده شود.معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره مناطق ۴گانه حفاظت شده از سوی سازمان حفاظت از محیط‌زیست نیز گفت: این مناطق تکلیف معادن را روشن کرده و ما اگر در این محدوده نیاز به معادنی داشته باشیم نامه آن را به سازمان می‌زنیم تا در صورت صلاحدید عمل کنند اما منطقه شکارممنوع بر اساس قانون موجب فعالیت نداشتن معدنکاری نمی‌شود و این مشکلی است که باید حل شود.سرقینی ادامه داد: مشکل دیگر هم این است که با وجود اینکه محدوده مناطق چهارگانه مشخص است بدون اطلاع دادن به وزارت صنعت، معدن و تجارت این منطقه را گسترش می‌دهند در حالی که ممکن است در این محدوده اضافه شده، معدنی مشغول به کار باشد و این امر سرمایه‌گذاری کلان آن معدن را دچار مخاطره می‌کند.
وی تصریح کرد: در بخش دیگری که بسیار مورد انتقاد معدنکاران قرار گرفته ضابطه‌ای است که مصوبه سال ۱۳۸۴ هیأت وزیران است و فقط درباره معادن زغال سنگ موضوعیت داشت اما معاونت انسانی سازمان حفاظت از محیط‌زیست آن را به تمام معادن تعمیم داده است که این مشکل نیز باید حل شود.وی خطاب به معدنکاران نیز گفت: اگر ۱۰ درصد از معدنکاران مسائل زیست‌محیطی را رعایت نمی‌کنند باید بدانند چاره‌ای جز رعایت مسائل زیست‌محیطی ندارند و همانطور که در تمام دنیا معادن بر اساس استانداردهای زیست‌محیطی فعالیت می‌کنند و این کار عملی شده باید آنها هم رعایت کنند و این اقدام کار سختی نیست. باید با نظر محیط‌زیست باطله‌های پیش از فرآوری را در جایی شیب‌بندی کنند تا کم کم طبیعت کار خودش را بکند، باطله‌های فرآوری شده را نیز در سدهای باطله استاندارد دپو کرده و از پالایش آب و هوای استفاده شده در کارخانه اطمینان حاصل کنند.
بازیافت مصالح ساختمانی به جای استخراج از معادن
ظهرابی معاونت سازمان محیط‌زیست در نشست تخصصی بخش معدن و محیط‌زیست افزود: به تصمیم‌گیری و نقش شورای‌عالی معادن در بخش معدن امیدوار هستم و معتقدم شورای‌عالی معادن با درایت برای حفظ معدن و محیط‌زیست تصمیم‌گیری می‌کند. او ادامه داد: وزارت صنعت، معدن و تجارت باید در بکارگیری تجهیزات در معادن توجه کند و اگر قرار است فعالیت پایدار در بخش معدن داشته باشیم باید از شیوه‌های جدید و فناوری‌های روز بهره ببریم. ظهرابی گفت: در سازمان محیط‌زیست به آقای کلانتری پیشنهاد دادم برای فعالان معدنی ضوابطی تعیین شود چرا که جامعه معدنی باید با ضوابط محیط‌زیست آشنا باشد. معاونت سازمان محیط‌زیست افزود: قوانین معدن و محیط‌زیست باید درازمدت باشد و این دو بخش همدیگر را بیشتر درک کنند. معدنکاران می‌گویند به بازیافت اعتقاد دارند. ما موافق این موضوع هستیم و مجوز آن بررسی می‌شود. درباره نظام ودیعه‌گذاری هم قبول داریم و باید آن را جلو ببریم.ظهرابی معاونت محیط طبیعی سازمان حفاظت از محیط‌زیست در ادامه گفت: شرایط محیط‌زیست کشور خوب نیست و مشکلات جدی برای تداوم حیات در بخش‌هایی از کشور وجود دارد و باید تلاش کنیم هر بخش آلوده‌کننده محیط‌زیست به ویژه در زمستان که با پدیده وارونگی هوا روبه‌رو هستیم را متوقف کنیم تا به جان مردم آسیب نرسد. در عین حال که معتقدیم چرخ معادن به عنوان بخش مهمی از اقتصاد کشور باید بچرخد اما مرز این دو را تعامل بخش معدن با محیط‌زیست معلوم می‌کند. وی در ادامه افزود: نکته بسیار مهمی که در منابع تجدیدناپذیر معدنی باید گفت این است که ما با تخریب چهره محیط‌زیست و سرمایه‌گذاری فراوان و هزینه بسیار، مواد معدنی را استخراج کرده و به شهرها می‌آوریم تا مسکن بسازیم ولی مسکن را بعد از ۳۰ سال تخریب می‌کنیم و آن را به عنوان نخاله در بیرون از شهر تلنبار می‌کنیم تا بار دیگر محیط‌زیست را تخریب کنیم در حالی که باید چاره‌ای اندیشید که عمر مصالح ساختمانی و مسکن طولانی‌تر شود یا این مصالح قابلیت بازیافت داشته باشند. خواهش من این است که این موضوع مورد توجه بخش‌های مربوط و دانشگاه‌ها قرار گیرد.
تفکر «معدنکار، زمین‌خوار است» را پاک کنیم
در ادامه این نشست رئیس خانه معدن ایران نیز گفت: در راستای بازسازی معادن، فعالیت‌های متعددی می‌توان انجام داد از جمله ژئوتوریسم معدنی که هم منجر به بازسازی معادن می‌شود و هم آموزش دانشجویان معدنی و اگر می‌گویند ایران بهشت زمین‌شناسی است باید از این فرصت استفاده کنیم.محمدرضا بهرامن افزود: معادن ما به این واقعیت رسیده‌اند که برای ادامه کار باید به محیط‌زیست توجه کنند. سر تعظیم فرود آوردند و از آن طرف هم انتظار دارند کسی به چشم یک زمین‌خوار به آنها نگاه نکند. وی افزود: با این حال معادن برای رعایت حفظ محیط‌زیست و منابع طبیعی نیازمند قوانین شفاف هستند تا آن را اجرا کنند.
کارگروه‌های تعامل جواب می‌دهد
مسعود منصور معاون حفاظت و امور اراضی سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور که در این نشست حضور داشت نیز برخی مشکلات در استان‌ها را قبول کرد اما گفت این مسئله را نباید به تمام استان‌ها تعمیم داد ضمن اینکه این مشکلات یک طرفه نیست و دو طرفه است.وی افزود: از زمانی که تفاهمنامه‌ها منعقد شده شاهد تسهیل در امور معدنکاری هستیم با این حال باید این نکته را در نظر بگیریم که تساهل بیش از حد در این بخش بعدها به ضرر خاک این کشور و سلامت مردم که معدنکاران نیز جزو آنها هستند خواهد شد. امیدواریم معدنکاران با این دید به فعالیت‌های خود نگاه کرده و نسبت به بازسازی منطقه معدنکاری در هنگام استخراج اهتمام بورزند. منصور در ادامه افزود: آمار نشان می‌دهد در ۳ سال گذشته که از امضای این تفاهمنامه می‌گذرد حفظ منابع طبیعی بهتر انجام شده و احیای مناطق تخریب شده بهتر بوده است و از طرف دیگر فرآیند فعالیت‌های معدنی هم بهتر انجام شده است. این امر نشان می‌دهد تعامل و گفت‌وگو بین معدن و منابع طبیعی تا چه حد اثرگذار است. پس می‌شود هم منابع طبیعی را حفظ کرد و هم فعالیت‌های معدنی را انجام داد و شاه‌کلید این امر شفافیت کارکرد و تعیین چارچوب برای نمایندگان استانی منابع طبیعی در تعامل با بخش معدن است چراکه نبود این چارچوب به ما اجازه می‌دهد سلیقه‌ای عمل نشود.معاون سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در ادامه تصریح کرد: به دنبال رفع مشکلات برخی استان‌ها با معدنکاران هستیم و با هماهنگی بین بخشی هر چه زودتر این مشکلات نیز رفع می‌شود. وی این خبر را نیز اعلام کرد که به دنبال امضای تفاهمنامه و کارگروه مشترک بین منابع طبیعی، سازمان حفاظت از محیط‌زیست و وزارت صنعت، معدن و تجارت به همراه خانه معدن، ۵۵ معدن به احیا و بازسازی محدوده معدنی خود از آثار معدنکاری خواهند پرداخت و این امر جای تبریک دارد.
وی تاکید کرد: پیشنهاد من به معدنکاران این است که وقتی سینه کار نخست معدن تمام می‌شود همزمان با آغاز فعالیت معدنی در سینه کار دوم به احیای بخش نخست بپردازند به دلیل اینکه کارگاه‌ها و ماشین‌آلات هنوز در محل دایر هستند و این کار با هزینه کمتر و سریع‌تر انجام می‌شود تا اینکه معدن تعطیل شود و بعد از اتمام کار استحصال معدن بخواهند ماشین‌آلات را برده و به احیای منطقه تخریبی بپردازند. وی افزود: منظور از احیای معادن این است که چهره و بافت طبیعی که تخریب شده تا حد امکان بازسازی شود. از بخش‌هایی که ترمیمی نیست استفاده‌های دیگری مانند حوضچه پرورش ماهی، منطقه آموزشی برای دانشجویان معدن، منطقه گردشگری معدن و....شود.وی در قالب پیشنهاد دیگری گفت: معادن غیرفعال رفع مشکل شده و فعال شوند تا اینکه معادن جدیدی ایجاد شود و زخمی دیگر بر چهره طبیعت بیفتد. ضمن اینکه ایجاد صنایع فرآوری در محل معادن برعکس گذشته مورد استقبال ما و حمایت منابع طبیعی قرار دارد و لازم است شورای‌عالی معادن سازوکارهای مناسب ساخت صنایع معدنی در محل معدن را ایجاد کنند.
