خبرنگار ماین نیوز با احمد سعیدبخش معاون اجرایی پروژهها شرکت فولاد مبارکه اصفهان گفتوگویی انجام داده که به شرح زیر است:
وظیفه این معاونت فولاد مبارکه چیست و در حال حاضر چه پروژههایی در دست اجرا دارد؟وظیفه اصلی این معاونت اجرای پروژههایی است که برای توسعه کمی و کیفی انجام میشود. یعنی گاهی توسعه برای افزایش ظرفیت و گاهی برای ارتقای کیفیت محصول اجرا میشود تا ارزش افزوده بیشتری به همراه داشته باشد. پروژههای مختلفی چه در داخل فولاد مبارکه و چه در خارج از آن وجود دارد. از جمله پروژه سنگان که برای تامین مواد اولیه است و به تازگی شاهد بهرهبرداری واحد گندلهسازی آن به ظرفیت ۵ میلیون تن بودیم. همچنین پروژه صبا که ظرفیت آن را به بیش از ۲ برابر افزایش میدهد نیز به زودی افتتاح خواهد شد. واحد فولادسازی سپیددشت نیز از دیگر پروژههای این معاونت است اما طرحهای در دست اقدام که به زودی شاهد کلنگزنی آن خواهیم بود، شامل، طرح نورد گرم شهید خرازی، افزایش ظرفیت فولاد هرمزگان است. همچنین پروژههای دیگری نیز در دستورکار است که بخشی از آنها به بهرهبرداری رسیده، از جمله فولاد سنگ که آهک کلسیته تولید میکند. یک کوره در این پروژه از ۳ کوره راهاندازی شده و کار روی کوره دیگر شروع شده است.
همانطور که میدانید، ضامن بقا و دوام یک شرکت پویایی و توسعه آن است. یعنی شرکتهایی که توسعه را در برنامه کاری خود نداشته باشند، دیر یا زود در این فضای رقابتی با مشکل مواجه میشوند. یعنی همیشه باید گوشه چشمی به رقبای خود، بازار و نیازهای مشتریان داشته باشیم. اگر از توسعه غافل شویم و به آن توجه نداشته باشیم با گذشت زمان شرکت از عرصه رقابتی کنار خواهد رفت. بنابراین یک شرکت پویا و جهانتراز مانند فولاد مبارکه باید بهصورت مرتب به بازار، نیاز مشتریان توجه داشته و رقبای خود را زیر نظر گرفته و سعی کند خود را با فناوری روز و نیازهای مشتریان منطبق کند. بنابراین نیازمند معاونتی جداگانه دراینباره هستیم تا به کمک واحدها و معاونتهای دیگر به این موضوع بپردازد.
روند کار در این معاونت به چه صورت است؟ روند کار به این صورت است، زمانی که نیاز یا درخواستی از جانب بهرهبردار مطرح میشود که نیازمند توسعه در واحد مربوطه است، درخواست به واحد امور مهندسی رفته و این واحد بررسیهای لازم برای این درخواست را انجام میدهد و توسط مشاورانی که در اختیار دارد (عمدتا مشاور ما شرکت مهندسی فولاد مبارکه است)، درخواست بررسی و طرح و اسناد مناقصه آن آماده و به امور خرید یا امور قراردادها ارسال میشود. این بخش اسناد مناقصه و طرح را به شرکتها و پیمانکارانی که در مناقصه شرکت میکنند عرضه کرده و مهلتی برای آن قائل میشوند و با مشخص شدن برنده مناقصه کار برای اجرا به ما ارجاع داده میشود. درواقع از این زمان به بعد کار ما آغاز میشود تا پروژه را اجرا کنیم.
ما در قسمتهای مختلف مدیران مختلفی در اختیار داریم و هر بخشی را به یکی از این مدیران اختصاص دادهایم. آهنسازی و فولادسازی، نورد گرم و نورد سرد، ناحیه انرژی و سیالات، صبا، خدمات ساختمانهای جمعی و پشتیبانی، معادن و فولاد سنگان و کنترل فنی و پشتیبانی پروژهها این قسمتها را شامل میشود. بسته به پروژه درخواست شده طرح به قسمتهای مربوطه ارجاع و از آنجا به بعد کار توسط مدیر آن بخش آغاز میشود. تمامی زمینههای از جمله تامین جنس، تعداد کارگران، بهروز بودن پیمانکار، زمانبندی را جلو برده تا در موعد مقرر پروژه اجرا شود.
آیا زیرساختها پیش از اجرا در پروژهها در دستورکار قرار میگیرد؟بله حتما، در واقع در مطالعات اولیه، یکی از وظایف اصلی آنها یا مشاوره مربوطه آن است که امکانپذیری انجام یک پروژه را بررسی کنند. یکی از الزامات امکانپذیری انجام پروژه بحث زیرساختها است. یعنی نمیتوان درخواست ساخت یک واحدی را داشت که گاز یا آب برای آن فراهم نباشد. حتی اگر در محدوده آن طرح زیرساختها وجود نداشته باشد موظف به پیشبینی آن هستند. یکی از وظایف واحد ما، ایجاد زیرساختها است. به عنوان مثال ما نیروگاه ۴۰۰ و ۶۳ کیلوولت را در دست احداث داریم زیرا در مرکز تامین برق اصلی، ظرفیت به پیک خود نزدیک شده و جوابگو نیست. این طرح در راستای تامین زیرساختها اجرا میشود. همچنین برای تامین گاز به دلیل آنکه ظرفیت ایستگاه فشارشکن گاز جوابگو نبود، مجبور به احداث یک ایستگاه جدید دیگر شدیم. از سویی دیگر چون ایستگاه موجود یعنی حسنآباد از ظرفیت اسمی خودش بیشتر استفاده میکرد از سوی شرکت گاز مشمول پرداخت جریمه بود. به همین دلیل یک افزایش ظرفیت و انتقال ایستگاه حسنآباد به محل جدید انجام و این ایستگاه به پشت واحد احیا مستقیم شهید خرازی منتقل میشود. همچنین در کنار آن یک ایستگاه ۲۰۰ هزار مترمکعبی دیگر نیز ساخته خواهد شد در نتیجه فشار این خط توسط شرکت گاز کاهش پیدا میکند زیرا در حال حاضر فشار این خط بالا بوده و برای عبور از جوار مناطق مسکونی مجاز نیست. با توجه به مسائل یادشده تامین زیرساخت در مطالعات اولیه موردبررسی قرار میگیرد. اگر پروژه باید اجرا شود باید به دنبال ایجاد زیرساختها رفت اما گاهی پروژه قابل بازنگری است. در واقع اگر زیرساختها برای پروژه موجود نباشد ممکن است محل اجرای تغییر کند. اما گاهی اجرای پروژه الزامی است، در نتیجه باید به دنبال تامین زیرساختها رفت. البته در برخی از پروژههای فعلی زیرساختها موجود است.
کمی درباره پروژهها توضیح دهید.یکی از پروژهها فولاد صبا است که ۷۰۰ هزار تن در سال ظرفیت داشت و ما ۸۰۰ هزار تن به ظرفیت آن اضافه کردیم که تا ۹۰۰ هزار تن نیز قابلیت افزایش دارد. درواقع ظرفیت آن به حدود 1.5 تا 1.6 میلیون تن میرسد. البته برنامهریزیها روی 1.5 میلیون تن است. این پروژه کمی زمانبر است، اما ورق گرم ۲ میل محصول تولیدی آن بوده و نیاز لوله و پروفیلیها را تامین میکند. همچنین در این پروژه برای نخستین بار ورق آجدار به صورت انبوه تولید میشود. این پروژه موفقیت آمیز خواهد بود زیرا ورق آجدار بازار خوبی در اختیار دارد. این محصول پیشتر بهصورت کارگاهی در گوشه و کنار کشور تولید میشد اما کیفیت و کمیت لازم را در اختیار نداشت، اما تولید ما از بازار و کیفیت خوب برخوردار است. ظرفیت فولاد صبا به بیش از 1.5 میلیون تن خواهد رسید.
پروژه دیگر گندلهسازی سنگان بود که افتتاح شد و امروز در حال تولید است. ظرفیت این واحد ۵ میلیون تن بوده که به اجبار برای استفاده از معدن باید یک واحد کنسانتره نیز احداث شود تا خوراک واحد گندله سازی تامین شود. این کار نیز در دست اقدام است و امیدوار هستیم در اواسط سال ۹۷ به بهرهبرداری برسد. پروژه دیگر با عنوان افزایش زیر سقف است که ظرفیت فولادسازی را به 7.2 میلیون تن میرساند. در این پروژه برخی اصلاحات برای افزایش ظرفیت انجام گرفته است. به عنوان مثال ظرفیت کورهها را به ۲۰۰ هزار تن رساندیم. در این پروژه ظرفیت ترانسها نیز افزایش پیداکرده است. با این پروژه از ظرفیت 4.2 میلیون تن به 5.4 میلیون تن دست پیدا کردیم و در حال حاضر آمادگی برای ایجاد ظرفیت 7.2 میلیون تن نیز وجود دارد. البته باید بهسازیهای دیگر نیز در این راستا انجام شود. در واقع این میزان ظرفیت نیازمند پیشنیازهایی است که اجرایی شود. در کنار آن بالادست و پاییندست نیز باید آمادگی این افزایش ظرفیت را داشته باشند.
یکی دیگر از پروژهها که آن را در فولاد صبا اجرا کردیم، پروژه نیروگاه CHB است که علاوه بر تولید برق میتوان از حرارت آن برای ایجاد بخار و دیگر مسائل مربوط به حوزه حرارتی استفاده کرد. امیدوار هستیم این پروژه در دیماه به بهرهبرداری برسد زیرا تمام تجهیزات آن آمده و در حال کابلکشی است. این پروژه را شرکت نیرو پارس انجام میدهد. در این پروژه ۲۴ مگاوات برق تولید میشود. تجهیزات این پروژه از سوی شرکت کرهای هیوندا تامین شده است.
طرح بعدی، پست ۴۰۰ و ۶۳ کیلوولت است که با یک مرکز توزیع جدید احداث خواهد شد. این پروژه نیز تا اواخر پاییز به بهرهبرداری میرسد. در این پروژه حدود ۱۵۲ میلیارد تومان هزینه شده و اجرای آن ما را از کمبود برق برای واحدهای جدید بینیاز خواهد کرد. برق واحد احیا مستقیم شهید خرازی نیز بر روی این پست میآید.
ایستگاه فشارشکن گاز نیز پروژهای دیگر است که ظرفیت آن ۴۰۰هزار مترمکعب است اما در حال حاضر ۲۰۰هزار مترمکعب آن اجرایی شده و امیدوار هستیم تا اواخر شهریور آن را به بهرهبرداری رسانده و به سراغ پروژه ایستگاه دوم برویم. جالب است بدانید که پیشتر صحبتی از این پروژهها نبود. خوشبختانه با توجه کمکهای منطقهای ما و نگاهی که دکتر سبحانی به مسئولیتهای اجتماعی مبارکه دارند باید گفت شاید نسبت به مدیریتهای گذشته توجه به کیفیت در مسئولیتهای اجتماعی بیشتر بوده است. اهمیت دادن به سبک زندگی مردم منطقه در چندین پروژه قابل مشاهده است. جالب است بدانید نهتنها دکتر سبحانی مقاومتی برای اجرای آن نداشتند بلکه کمکهای بسیاری در منطقه از سوی ایشان انجامگرفته است. بهعنوانمثال پروژهای دیگر در منطقه با عنوان خرید پسابهای منطقه در دستور کار است. این پروژه نوعی پروژه برد–برد است. با توجه به موضوع کمبود آب در منطقه، حدود ۱۲۲ میلیارد تومان در این پروژه هزینه و این پسابها را خریداری کردهایم. این شهرکها خطوط فاضلاب نداشتند اما این هزینه برای ایجاد شبکه فاضلاب انجام تا با جمعآوری این پسابها در مرکز تصفیه فاضلابی که در خود مبارکه احداث میشود هم به محیط زیست منطقه کمک شود و هم با استفاده از این پسابها در میزان مصرف آب صرفهجویی شود. این پروژه در حالی اجرا میشود که در سالهای اخیر ۶۰ درصد صرفهجویی آب را در مصارف خود داشتهایم. همچنین بهمنظور صرفهجویی در منابع انرژی، پروژهای با هزینه ۴۱ میلیارد تومان در دست انجام است تا بتوانیم از گاز خروجی دودکشهای نیروگاه دوباره استفاده کنیم. در کنار این پروژههای بزرگ، پروژههای کوچک دیگری نیز وجود دارد.
بهعنوانمثال تصفیه پساب صنعتی نیز در حال اجرا است که بتوانیم آبی که پیشتر سختی آن بالا میرفت تصفیهشده و دوباره در چرخه تولید استفاده مجدد میشود. ما بهصورت مرتب در زمینههای مختلف ازجمله کاهش مصرف انرژی و هزینه، افزایش ظرفیت و... را در دست اقدام داریم.
آیا پروژههای دیگری برای سالهای آینده از سوی فولاد مبارکه اجرا میشود؟بله، ما در حال حاضر پروژهای به نام انباشت برداشت در دست داریم. متاسفانه یکی از چالشهای پیشروی فولادسازان تامین مواد اولیه است. بنده پیشتر نیز در گفتوگو با یکی از روزنامهها بیان کردم، خواهش ما از وزیر صنعت، معدن و تجارت آن است که از صدور مجوزها به شرکتها معدن برای توسعه و یا مجوز برای واحدهای احیا مستقیم جلوگیری کنند، چرا که شرکتهایی مانند فولاد مبارکه، ذوبآهن و... ایجاد شدند تا شرکتهایی مانند گلگهر یا چادرملو و... تامین مواد را برای آنها انجام دهند. اما در حال حاضر این شرکتها خود کارخانه احیا مستقیم و فولادسازی میدهند. یعنی تنها به دنبال ارزش افزوده بیشتر برای خودشان هستند. اگر نگاه آنها تکبعدی باشد، سایر صنایع کشور را با مشکل همراه میکنند. اگر فکری برای تامین مواد اولیه فولاد مبارکه نشود، دیر یا زود با بحران مواجه خواهیم شد. در نتیجه هرکسی باید کار خود را انجام دهد.
اگر فولاد مبارکه احساس نمیکرد که تامین مواد اولیه موردنیازش به مخاطره افتاده، هیچگاه با هزینه و مشکلات بیشتر به دنبال خرید معدن در مسافتی دور از واحد خود نمیرفت. اگر معادنی همچون چادرملو و گلگهر این اطمینان را میدادند که نگرانی برای تامین مواد اولیه نداشته باشیم چرا باید در نقطه مرزی افغانستان معدن بگیریم؟
اینکه برخی از معادن میگویند فولاد مبارکه برای خود معدن خریده به همین دلیل ما نیز به سراغ فولادسازی رفتهایم، فکری کاملا اشتباه است. ما تنها به دلیل نگرانی به جهت تامین مواد اولیه به دنبال این موضوع رفتیم. این در حالی است در جابهجایی مواد از سنگان با پرتی مواد نیز همراه خواهیم بود. نیاز ما به کنسانتره ۱۳ میلیون تن در سال است و تنها ۵میلیون تن آن در سنگان تامین میشود، در نتیجه همچنان نگرانی به جهت تامین مواد اولیه وجود دارد. اگر این میزان نیاز تامین شود چه دلیلی وجود دارد که به سمت معدن برویم. متاسفانه این بحران روزبهروز با توسعه شرکتهای معدنی گستردهتر میشود.
جالب است بدانید یکی از راهکارهایی که ما برای حل این مشکل پیشنهاد دادهایم خرید سهام در معادن بود. در این بار بهتازگی مقداری افزایش سهام در معادن دادیم تا کمی خیالمان راحت باشد.
متاسفانه در این منطقه مشکلاتی باعث شد تا شما ابتدا به سراغ ساخت کارخانه گندلهسازی رفته و سپس کنسانترهسازی را اجرا کنید، کمی دراینباره توضیح دهید؟متاسفانه این موضوع به دلیل ضعف پیمانکار کنسانترهسازی صورت گرفت. این ۲ پروژه باید بهموازات یکدیگر انجام میشد. اما به دلیل ضعف پیمانکار که پروژه با تاخیر همراه شد باعث شد امروز برای تامین خوراک گندلهسازی کنسانتره خریداری کنیم.
طرح ۱۴۰۴ برای تولید ۵۵ میلیون تن فولاد را چطور ارزیابی میکنید؟ آیا این هدفگذاری امکانپذیر خواهد بود؟اعتقاد من بر این است که هدفگذاری صورت گرفته شدنی است اما باید دولت درزمینه زیرساختها همکاری داشته باشد. ما در این زمینه مصمم بوده و سهم خود را محقق خواهیم کرد و در این زمینه مشکلی وجود ندارد. البته دراینباره دولت نیز باید در حوزه زیرساختها بهویژه مسئله آب به ما کمک کند.
نظر شخصی من بر آن است، اگر به سمت فولادهای کیفی باارزش افزوده بیشتر برویم که کمی در منابع و انرژی نیز صرفهجویی شود، جای تأمل و تفکر بیشتری دارد تا اینکه تنها به دنبال افزایش کمی باشیم. فولاد مبارکه خود در این مسیر در حرکت است. فولاد مبارکه در سالهای اخیر پروژه هایی در جهت فولادهای کیفی اجرا کرده است. در واقع هم توسعه کمی و هم کیفی را در دستورکار داریم. در زمینه توسعه کمی، یک سری منابع در اختیار داریم که به دنبال استفاده بهینه از آنها هستیم. این موضوع جزو استراتژی های سازمان است. از سویی دیگر پویا بودن سازمان مسئلهای است که دکتر سبحانی بارها بر آن تاکید دارند.
نقش سهامداران در پروژههای مهم مبارکه را چطور ارزیابی میکنید؟سهامدار نباید نگاهی کوتاهمدت داشته باشد. توسعه بذری است که امروز آن را کاشته و محصول آن را مدتی دیگر برداشت میکنیم. بنابراین سهامداران نباید به این موضوع معترض باشند. بنده به آنها میگویم یکروزه و کوتاهمدت فکر نکنند. توسعه همان کاشت بذر است که محصول آن را در آینده نهچندان دور خواهیم دید. توسعه نوعی سرمایهگذاری است که بقا و سودآوری شرکت را افزایش خواهد داد. هر شرکتی که توسعه و پویای دارد باید سهامداران آن خوشحال باشند و نباید این موضوع آنها را نگران کند. تمام توسعهها با فکر و مطالعه انجام میشود، یعنی حتما بازار و نیازهای بازار و مشتریان و در راس آن ارزش افزوده بیشتر در نظر گرفته میشود. هیچ شرکتی به سمت توسعه نمیرود که برای آن زیانآور باشد. توسعه به معنای افزایش ارزش افزوده، ارزش سهام و سرمایه است.
پیمانکاران ایرانی تا چه میزان در پروژههای مبارکه سهیم هستند؟ آیا این موضوع که مبارکه به سمت استفاده از پیمانکار خارجی درحرکت است، صحت دارد؟خیر اصلا این موضوع صحت ندارد. به عنوان مثال، پروژه احیا مستقیم شهید خرازی و پروژه احیا مستقیم صبا، پیمانکاران اصلی هر دو پروژه ایرانی بودند. ما برخی تجهیزات را از خارج خریداری کردیم که آنها در اقلیت بودند. بهعنوانمثال خرید کمپرسورها از خارج انجام شد. قرار نیست تمام تجهیزات یک واحد را خودمان بسازیم این موضوع در هیچ کشوری اتفاق نمیافتد. به جرات میتوان گفت واحدهای احیا مستقیم ۸۵درصد بومیسازی شدند. پروژههای جاری نیز تماما از پیمانکاران ایرانی استفادهشده است.
در زمینه مسئولیتهای اجتماعی چه اقداماتی صورت گرفته است؟در زمینه مسئولیتهای اجتماعی اتفاقات خوبی انجام شده است. به عنوان مثال مسابقات فولاد بیشتر در استادیوم فولادشهر برگزار میشد. جوانان با شور و اشتیاق مسافت زیادی را از اصفهان طی و به فولادشهر میرفتند. در نتیجه فولاد مبارکه به عنوان یک همکاری و یک مسئولیتپذیری، حدود ۴۰ میلیارد تومان در استادیوم ورزشی نقش جهان سرمایهگذاری کرد. با همت فولاد مبارکه و حمایت دکتر سبحانی این کار صورت گرفت درحالیکه سازمان ورزش و جوانان هیچ همکاری مالی با ما نداشت. قولهایی برای تامین مالی داده شد اما تا به امروز هیچکدام محقق نشده است و حتی چند سالی است که به دنبال دریافت قرارداد این سرمایهگذاری هستیم. درخواست ما این است که این قرارداد امضا و برخی کاستیهای ورزشگاه (چیلرهای ساختمان vip و... ) از سوی شرکت توسعه و نگهداری اماکن ورزشی تامین شود. البته تا به امروز تعامل خوبی بین ما و این شرکت بوده اما انتظار داریم چابکتر عمل کنند.
مسئله مهم دیگر آن است که تپه خاکی در پشت ورزشگاه مربوط به گودبرداری کاسه اصلی استادیوم قرار دارد. ما به روشهای مختلف از مقامات درخواست کردیم برای جابهجایی این خاک کمک کنند. این موضوع مسائل امنیتی و زیستمحیطی را به همراه دارد. با جابهجایی این خاک هم دسترسی جدید به استادیوم باز میشود و هم میتوان از پارکینگ استادیوم بهرهبرداری کرد.
آیا مسئله طولانی شدن پروژهها را قبول دارید؟متاسفانه بنده خودم پیمانکار قدرتمندی در استان اصفهان سراغ ندارم. چراکه ما خود شرکت بزرگی هستیم و پیمانکاران بزرگ بیشتر به سمت ما میآیند. از لحاظ پرداختها نیز جزو بهترین شرکتهایی هستیم که پرداختها را بهموقع انجام میدهیم. متاسفانه عمده ضعف از شرکتهای ما است که توانایی لازم را برای جمع کردن پروژهها را ندارند. یعنی باید شرکتهای ما کمی بازنگری کرده و پروژهها را به نحوی انجام دهند که به موقع و با مبلغ پیشبینیشده انجام شود. از سویی دیگر باید نظارت دولتی بیشتری روی عملکرد شرکتها انجام شود. به نظر من باید این شرکتها هر ساله ارزیابی و عملکرد آنها رتبهبندی شود. در واقع باید همیشه پایش شوند.
آیا در شرکتهای EPC از مواد خوبی استفاده میشود؟بررسی این موضوع به مهارت و دقت کارفرما مربوط میشود. ما در زمان تکمیل مدارک برای مناقصه در لیست تامین کنندهها مشخص میکنیم چه شرکتهایی را میخواهیم. این لیست برحسب همخوانی با تجهیزات موجود و تجربهای که از عملکرد تجهیزات در اختیار داریم استفاده میکنیم. برای ما مهم کیفیت است.
از خدمات پس از فروش چینیها در ماشین ریختهگری ۵ راضی هستید؟ماشین ریختهگری ۵ ما نخستین تجربه با چینیها بود به همین دلیل هنوز برای قضاوت درباره خدمات پس از فروش زود است. تا به امروز عملکرد آن نسبتا خوب بوده و تقریبا از این پلنت راضی هستیم.
در پایان اگر نکتهای باقیمانده بفرمایید. بنده از مدیرعامل محترم و مسئولان منطقهای و استانی تشکر میکنم که حمایتهای همه جانبه ای از قسمت توسعه داشتند. توسعه با چالشهایی از جمله به تاخیر افتادن اجرای پروژهها وجود دارد، البته وضعیت ما نسبت به برخی واحدهای دیگر خیلی بهتر است. با سونامی اقتصادی که در چند سال اخیر پیشآمد در کنار افزایش قیمت دلار و تحریمها، باعث شد تا پیمانکاران ما با مشکل مواجه شوند. به دنبال آن در سال ۹۴ نیز با رکود فروش مواجه شدیم و قیمت فولاد با واردات بیرویه که توسط یک سری دلالها و سو استفاده از فولاد ممزوج ایجاد شد ما را با کمبود نقدینگی همراه کرد در نتیجه موانعی درروند تکمیل پروژهها ایجاد شد. چنین وضعیتی برای ما مطلوب نیست. امیدوار هستیم پروژههایی که از ابتدای سال ۹۴ کار خود را شروع کردهاند با افزایش مبلغ و مدت اجرا مواجه نشود. تا به امروز نیز پروژههایی که از این زمان کار خود را آغاز کردهاند وضعیت خوبی دارند.
گفتوگو از علیرضا جعفری نژاد