به گزارش ماین نیوز، صنعت فولاد کشور طی سال‌های اخیر و در حالی که قیمت نفت کاهش چشم‌گیری به خود دیده، یکی از محورهای اصلی ارزآوری برای کشور محسوب شده و صادرات بیش از 6 میلیون تنی محصولات زنجیره فولاد توانسته صادرات غیرنفتی کشور را تحت تأثیر خود قرار دهد.
ورود به بازارهای اروپایی و رقابت با نام و نشان‌های مطرح در سطح جهان از جمله دستاوردهایی است که در صنعت فولاد در چند ساله اخیر و با وجود همه مشکلات رکود در صنعت کشور حاصل شده است؛ اما همه این اتفاقات مثبت، تأیید کننده حال و روز خوش صنعت فولاد نیست و این صنعت نیز درگیر چالش‌هایی است که اگر دولت در مسیر رفع آن‌ها قدمی برندارد؛ در سال‌های آتی، رسیدن به افق طرح جامع فولاد دچار معضل خواهد شد و دستاوردهای فعلی نیز از دست خواهند رفت.
*11 چالش اصلی صنعت فولاد چیست؟
کارشناسان، مشکلات اصلی صنعت فولاد را 11 مورد اعلام می‌کنند که عبارت‌اند از: عدم توازن در زنجیره تولید، حمل‌ونقل، آب و برق و گاز، مسائل زیست‌محیطی، فناوری، منابع انسانی، عدم توجه به مقیاس تولید و سرمایه‌گذاری‌های ناکارآمد و کوچک، تضاد منافع فولادسازان و معدن داران، رکود بازار مصرف، تأمین مالی و عدم ثبات شاخص‌های اقتصاد کلان و قوانین کشور.
در این بین، عدم تعادل در زنجیره تولید، مهم‌ترین چالشی است که در حال حاضر در صنعت فولاد کشور به چشم می‌خورد و عدم تناسب ظرفیت تولید در بالادست و پایین‌دست موجب شده تا قسمت اعظمی از سرمایه‌گذاری‌ها در پایین‌دست، بلا استفاده شده و در بالا دست و خصوصاً کنستانتره، خام فروشی به کشورهای دیگر افزایش یابد.
*استفاده 70 درصدی از ظرفیت اسمی کنستانتره سنگ آهن
در بخش کنستانتره، تا پایان سال، ظرفیت تولید این محصول در کشور 45.5 میلیون تن ثبت شده که ارقام این سال نشان دهنده تولید در 70 درصد ظرفیت و به میزان 31.6 میلیون تن است.
عدم تأمین سنگ‌آهن خام به میزان مورد نیاز و همچنین مشکلات موجود در زیرساخت‌های مورد نیاز مانند آب را می‌توان از دلایل مؤثر بر تولید واحدهای کنستانتره سازی در پایین‌تر از ظرفیت بر شمرد.
البته در سال جاری، واحدهای جدیدی همچون کیمیا معادن سپاهان، هماتیت جلال‌آباد، کنستانتره صبانور، سنگان و احیا سپاهان به مدار تولید اضافه خواهند شد که ظرفیت اسمی کنستانتره کشور را به 47 میلیون تن افزایش می‌دهد اما معضل اصلی، همان‌گونه که اعلام شد؛ تولید در زیر ظرفیت به دلیل مشکلات زیرساختی و بالادستی است.
*موازنه نابرابر در تولید گندله
در بخش گندله، میزان ظرفیت اسمی گندله تا پایان سال جاری برابر با 36.5 میلیون تن است که برای تأمین این ظرفیت، نیاز به 40.3 میلیون تن کنستانتره وجود دارد.
میزان تولید گندله در کشور نیز هم‌اکنون برابر با 25.6 میلیون تن است که برای این میزان تولید، باید 31.2 میلیون تن کنستانتره تولید شود.
بررسی وضعیت فعلی تولید گندله در کشور نشان می‌دهد که به منظور تولید واحدهای گندله‌سازی در ظرفیت اسمی، به 40.3 میلیون تن کنستانتره سنگ‌آهن نیاز است که مقایسه این میزان با ظرفیت تولید این محصول در کشور، حاکی از مازاد 5 میلیون تنی در صنعت کنستانتره سازی است؛ ولیکن به دلیل تولید برخی واحدهای کنستانتره سازی در پایین‌تر از ظرفیت اسمی و همچنین صادرات کنستانتره سنگ‌آهن از کشور، عرضه داخلی این محصول به میزان 31.6 میلیون تن کاهش یافته و سبب تولید واحدهای گندله‌سازی در پایین‌تر از ظرفیت اسمی طی سال 1395 شده است.
میزان عرضه و تقاضای کنستانتره بر اساس ظرفیت و تولید گندله
*آهن اسفنجی و معضل تامین ماده اولیه
تا پایان سال 1395، 17.3 میلیون تن از 25.25 میلیون تن ظرفیت تولید آهن اسفنجی در کشور مورد استفاده قرار گرفته و با توجه به اطلاعات موجود، تا پایان سال جاری، ظرفیت اسمی این بخش از زنجیره فولاد کشور به 29.3 میلیون تن برسد.
نتایج بررسی‌های انجام شده حاکی از عدم توازن در ظرفیت حلقه‌های تولید گندله و آهن اسفنجی به صورت کمبود گندله است؛ به طوری که ظرفیت مورد نیاز گندله‌سازی جهت تولید واحدهای احیا 36.6 میلیون تن است که 4.6 میلیون تن بالاتر از ظرفیت موجود است.
این کمبود به همراه تولید پایین‌تر از ظرفیت واحدهای گندله‌سازی سبب شده که تنها 70 درصد از ظرفیت 25 میلیون تنی تولید آهن اسفنجی در کشور به تولید برسد و شاهد کمبود تولید 8 میلیون تنی در صنعت احیا کشور باشیم.
لذا تأثیر عدم توازن تولید در حلقه‌های بالادستی و کمبود ظرفیت‌های طراحی شده برای صنعت گندله‌سازی در این امر غیرقابل انکار بوده و اهمیت توجه در صدور مجوزها و تأمین مواد اولیه تک‌تک حلقه‌های زنجیره فولاد را روشن می‌سازد.
میزان عرضه و تقاضای گندله بر اساس ظرفیت و تولید آهن اسفنجی
*کمبود 2.5 میلیون تنی آهن اسفنجی برای تولید فولاد خام
میزان ظرفیت اسمی فولاد خام تا پایان سال به بیش از 37 میلیون تن خواهد رسید و بررسی عرضه و تقاضای آهن اسفنجی بر اساس ظرفیت اسمی واحدها، کمبود بیش از 2 میلیون تن در ظرفیت‌های طراحی شده برای آهن اسفنجی را نشان می‌دهد که تولید کمتر از ظرفیت واحدهای احیا سبب شده که این کمبود به بیش از 10 میلیون تن برسد.
با توجه به اینکه واحدهای ذوب فولادی در کشور و جهان عمدتاً در 70 درصد ظرفیت اسمی خود فعالیت می‌کنند، سبب جبران بخشی از این کمبود و ایجاد توازن ظاهری در این حلقه از زنجیره شده است. این امر در نتایج موازنه واحدهای احیا و فولادسازی بر اساس تولید واقعی روشن گردیده است.
میزان عرضه و تقاضای آهن اسفنجی بر اساس ظرفیت و تولید فولاد خام
فولاد
