ماین نیوز - بایدو نبایدهای ورود سنگ‌آهن به بورس کالا

مدتی است موضوع ورود سنگ‌آهن به بورس کالا و قیمت‌گذاری در رینگ داخلی درکنار رینگ صادراتی از سوی انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران به‌دلیل مقرون به صرفه نبودن ادامه تولید و صادرات سنگ‌آهن مطرح شده و این انجمن معتقد است

به گزارش ماین نیوز، تولیدکنندگان باید به سمت فرآوری و پیشرفت در زنجیره تولید فولاد تا آهن اسفنجی پیش بروند. به گفته رئیس این انجمن، افزایش تولید فولاد با توجه به بحران‌هایی که به‌دنبال آن پیش می‌آید، چندان مقرون به‌صرفه نیست و هزینه‌های هنگفتی ایجاد خواهد کرد. این درحالی است که کارشناسان و فعالان بورس کالا معتقدند، بنا به دلایلی از قبیل سوخت مصرفی ارزان، نیروی کار ارزان و حمایت‌ها و تخفیف‌های دولتی، حاشیه سود ناخالص این صنعت نسبت به شرکت‌های بورسی بیشتر است. بنابراین این توجیه که به دلیل مقرون‌به‌صرفه نبودن تولید، سنگ‌آهن وارد رینگ داخلی شده و در بورس کالا قیمت‌گذاری شود توجیه درستی نیست. از سوی دیگر برخی دیگر معتقدند سنگ آهن نیز مانند هر کالای استراتژیک دیگر برای کشف نرخ و شفافیت اطلاعات بهتر است در بورس کالا عرضه شود. نوسان‌های نرخ سنگ‌آهن در ماه‌های گذشته صعود شارپی( شدید) یا نزول شارپی را تجربه نکرده است، هرچند هفته گذشته نرخ سنگ‌آهن با اندکی کاهش روبه‌رو بود اما به‌طور کلی در مسیر رشد گام برداشته است.

نگاه یک سویه
درحال‌حاضر حاشیه سود ناخالص شرکت‌های فولادی بیش از ۳۵ درصد است که این سود از محل قیمت‌های پایین شمش است، این درحالی است که اگر نرخ شمش افزایش یابد حاشیه سود ناخالص هم افزایش می‌یابد. درباره تولیدکنندگان سنگ‌آهنی هم به همین شکل است، به طوری که به‌دلیل تخفیف‌هایی که از محل اکتشاف‌ها و بهره‌مالکانه ازسوی دولت شامل حال این شرکت‌ها می‌شود سود ناخالص این شرکت‌ها نسبت به سود ناخالص سایر شرکت‌های بورسی بیشتر شده است.حسین خواجویی کارشناس و فعال حوزه فولاد، با بیان این مطلب گفت: حاشیه سود در صنعت فولاد به‌دلیل گاز ارزانتر و نیروی کار ارزان به‌مراتب بیشتر از کشوری مثل ترکیه است، این شرایط برای سنگ‌آهن هم وجود دارد، درحال‌حاضر پروانه بهره‌برداری سنگ‌آهن و اکتشاف معدنی و حق و حقوق مالکانه‌ای که به دولت می‌دهند رقم زیادی نیست. رقمی که کل معادن کشور بابت این هزینه‌ها به دولت پرداخت می‌کنند ۱هزار میلیارد تومان است.وی تاکید کرد: میزان اشتغالزایی صنعت سنگ‌آهن در مقایسه با فولاد زیاد نیست، اینکه ادعا می‌شود زنجیره فولاد از انتها به بعد ارزش افزوده بالایی ندارد حکایت صنعت خودرو است، این درحالی است که ارزش افزوده در تک‌تک چرخه‌های فولادی ایجاد می‌شود، هرچند حاشیه سود نسبت به ماده اولیه خیلی بالاتر است، اما کاهش نرخ رشد به‌معنی وجود نداشتن رشد نیست بلکه به‌معنی کاهش حاشیه سود ناخالص و مارجین است. اما نمی‌توان آن همه اشتغالزایی که ایجاد می‌کند را نادیده گرفت و گفت حاشیه سود آهن اسفنجی خیلی بالا است.خواجویی افزود: آهن اسفنجی خام‌فروشی است و سوخت مصرفی هم گاز است و بیشتر تولیدات فولاد کشور برخلاف استاندارد جهانی است، به این شکل که فولاد در سایر کشورها براساس تولید کک و در کشور ما برپایه گاز است. به همین دلیل کشور ما مزیت نسبی دارد، حال اگر این مزیت نسبی را درنظر نگیریم و بگوییم مارجین سود قدری قرار است کاهش پیدا کند، قابل قیاس نیست، ضمن اینکه دولت هزینه اکتشاف‌های صنعت سنگ آهن را بسیار پایین درنظر می‌گیرد و اینکه گفته می‌شود قیمت‌گذاری را آزاد کنید به هیچ وجه منطقی نیست.این فعال کالایی با اشاره به سود ۵۰ درصدی صنعت فولاد، درباره درخواست افزایش قیمت‌های این زنجیره از سوی فعالان این صنعت، گفت: باید درخواست صنعت فولاد از زنجیره حفظ شود تا سرمایه‌گذاری در صنعتی که سرمایه کلانی صرف آن می‌شود توجیه داشته باشد. موضوع مسائل زیست‌محیطی مسئله دیگری است که صنعت سنگ‌آهن هم درگیرش است. چادرملو مشکل بسیار زیادی در تامین آب دارد و صنعت سنگ‌آهن هم دچار چالش آب است، یکی از معضل‌سازان آن مناطق همین شرکت‌های فولادی و سنگ‌آهنی بودند و اینطور نیست که بگوییم این مشکل مربوط به فولادی‌ها یا سنگ‌آهنی‌ها است.وی با مقایسه این صنعت با صنعت خودروسازی افزود: صنعت فولاد با حاشیه سود ۴۰درصدی قابل مقایسه با یک شرکت خودرویی نیست ضمن اینکه فولاد کشور کلاس جهانی دارد و قابل رقابت با محصولات جهانی است، تعطیلی این کارخانه منجر به رکود در صنعت قطعه و ورق می‌شود بنابراین نمی‌توان یک سویه به این موضوع نگاه کرد. خواجویی با بیان اینکه درحال‌حاضر نرخ سنگ آهن فاصله چندانی با قیمت‌های جهانی ندارد، افزود: اگر این موضوع عنوان می‌شود که قیمت‌های جهانی با قیمت‌های فروش داخلی سنگ‌آهن تناسب ندارد، باید گفت درحال‌حاضر نرخ فروش داخلی سنگ‌آهن خیلی پایین‌تر از قیمت‌های جهانی نیست و درحال‌حاضر نرخ فروش داخلی سنگ‌آهن ۱۲درصد شمش فولاد خوزستان است که هر تن ۱۷۰تا ۱۸۰ هزار تومان تمام می‌شود، اگر نرخ جهانی را درنظر بگیریم هر تن ۳۰۰ هزار تومان می‌شود یعنی حدود
۶۰ درصد قیمت‌های جهانی به فروش می‌رسد. در عوض این بخش بسیاری از تخفیف‌های دیگر را از دولت می‌گیرند.وی درباره چالش‌های پیش‌روی آینده این بخش گفت: هرچه پیش می‌رویم عیار معادن کمتر می‌شود، به‌عنوان مثال معدن چادرملو ۹-۸ سال دیگر چنین خاکی ندارد و این ضرورت پیش می‌آید که از هم‌اکنون به فکر اکتشاف‌های جدید باشند تا بتوانند معادن مناسب کشف کنند. عیار معادن کشور کاهش پیدا می‌کند، این چالش در معادن روی هم دیده می‌شود. به طوری که بعد از معدن انگوران شاهد چنین چالشی بودیم، ضمن اینکه تولیدکنندگان اصلی سنگ‌آهن دنیا در این سال‌ها سرمایه‌گذاری بسیاری داشته‌اند. این کارشناس بازارسرمایه ادامه داد: از سوی دیگر حتی ممکن است آینده صنعت فولاد بر روی مباحث قیمتی هم چالش داشته باشد؛ آن دغدغه‌ای که درباره تک‌نرخی کردن ارز هم وجود دارد، سطحی‌نگری و جزیره‌ای دیدن است؛ تولیدکننده سال‌ها است به دلیل ضعف بهره‌وری، مشکلات خود را به دوش مصرف‌کننده انداخته است. به طوری که بهای تمام‌شده تولید بالاست و به این دلیل مجبور شده‌اند از مصرف‌کننده هزینه‌ها را بگیرند و نتوانسته‌اند هزینه تولید را کاهش دهند. بنابراین پیشنهاد افزایش نرخ دلار به‌جای برطرف کردن ضعف بهره‌روی راهکار درستی نیست. وی درباره احتمال ورود سنگ‌آهن به بورس کالا، تصریح کرد: قیمت‌گذاری سنگ‌آهن در بورس به دلیل رانت‌های موجود، محال است. مگر اینکه همچنان در رینگ صادراتی با یک نرخ مشخصی قیمت‌گذاری و عرضه شود. از آنجا که ۴۰ درصد بهای تمام‌شده فولاد مربوط به نرخ سنگ‌آهن است و طرح‌های توسعه‌ای شرکت‌های فولادی نیز به سرمایه‌گذاری‌های زیادی نیاز دارد، بنابراین قیمت‌گذاری سنگ‌آهن در بورس کالا بسیار دور از ذهن به نظر می‌رسد. گفتنی است صورت‌های مالی شرکت‌هایی مثل گل‌گهر و چادرملو نشان می‌دهد این شرکت‌ها بیش از ۴۰ درصد سود ناخالص دارند. این درحالی است که ۹۰ درصد شرکت‌های بورسی حاشیه سود ناخالصی کمتر از ۲۵درصد دارند.

حمایت دولت از عرضه‌های اولیه
سنگ‌آهن، پیش از این در بورس کالا و در رینگ داخلی سنگ‌آهن عرضه نمی‌شد و از ابتدا به‌منظور صادرات وارد بورس شد. دولت به‌دنبال این است که نه‌تنها سنگ‌آهن داخلی بلکه صنایع پایین‌دستی این صنعت یا همان زنجیره تولید فولاد را نیز در بورس عرضه کند. علی‌اصغر بهرامی مدیر کالایی یک کارگزاری، با بیان این مطلب گفت: عرضه در بورس کالا به‌طور قطع به تولیدکننده کمک خواهد کرد تا از انحصار خارج شود؛ درحال‌حاضر شرکت‌هایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند به تعداد انگشتان دست هم نمی‌رسند. وی افزود: موضوع تامین نقدینگی و هزینه بارگیری و...، از مسائلی است که هر شرکتی نمی‌تواند ورود پیدا کرده و سرمایه‌گذاری کند اما با ورود به بورس شفافیت بیشتر خواهد شد و به تولیدکنندگان از ابتدا تا انتهای زنجیره قدرت پیش‌بینی نرخ و تولید می‌دهد و منجر به کاهش بهای تمام‌شده کالا شده و درنهایت به‌نفع مصرف‌کننده نهایی خواهد شد.بهرامی تصریح کرد: درعین حال موضوع صادرات و اختلاف نرخ بین سنگ آهن صادراتی و داخلی آشکار می‌شود. به این شکل که همه می‌توانند به این اطلاعات دسترسی داشته باشند.این کارشناس کالایی درباره مزایای ورود سنگ‌آهنی‌ها به بورس کالا با تاکید بر حمایت دولت از عرضه‌های اولیه، گفت: حمایت دولت برای عرضه‌های اولیه شرط لازم است؛ اینکه ابتدا بتواند عرضه سنگ‌آهن در بورس کالا را تثبیت کرده و بعد از آن عرضه و تقاضا است که نرخ را تعیین می‌کند، این درحالی است که قیمتی باید تعین شود که قابلیت رقابت داشته و براساس فرمول مشخصی تعیین شود، به‌طور کلی به‌نظر نمی‌رسد تجربه ناموفقی باشد.