به گزارش ماین نیوز، به نقل از مس پرس، احمد مرادعلیزاده معتقد است با اینکه ممانعتی وجود ندارد، اما هنوز ورود به بازارهای جهانی برای این بخش عملاً ممکن نیست. رفع تحریم و سیاست‌های اقتصاد مقاومتی دو عاملی است که در سال‌های اخیر توانسته است به رشد و توسعه صنایع مس کمک شایانی کند.
سیاست‌های ابلاغی رهبری درباره اقتصاد مقاومتی چه ارتباطی با شرکت مس و فعالیت‌های این حوزه دارد؟
همین‌طور که از نام و تعریف اقتصاد مقاومتی برمی‌آید، با اجرای این سیاست، اقتصاد کشور در برابر حوادث مختلف اعم از داخلی و خارجی مقاوم می‌شود. شرکت‌هایی که در دوران تحریم و پس از رکود سال ٢٠١١ توانسته‌اند براساس منویات مقام معظم رهبری خود را توانمند و در مقابل تمام حوادث مقاوم کنند، در این بخش، مهم تلقی می‌شوند. در شرکت مس نیز این اتفاق در چند بخش رخ داد. در این مدت شرکت هرروز بهتر از قبل در حوزه تولید، توسعه یافت و امروز بخش اعظمی از قطعات و تجهیزات در شرکت مس در سطح ایران تولید می‌شود. تولید شرکت مس و محصولات این شرکت به اعتبار توانمندی داخلی است و این مسئله در همه‌جای کشور اعم از کرمان، اصفهان، تبریز، تهران و سایر نقاط وجود دارد.
در بُعد توسعه، بخش عظیمی از کارهایی که در شرکت انجام می‌شود، پاسخ‌گوی توسعه آینده کشور خواهد بود و امروز در شرکت‌های مهندسی توانمندی‌ای ایجاد شده است که بتوانند پابه‌پای خارجی‌ها کارهای مهندسی را انجام دهند. البته در یکی، دو موضوع به دلیل شرایط خاص کشور مشکلات بیشتری داشتیم. خصوصاً در بعد اکتشافات و استفاده از دانش و تکنولوژی‌های نوین به دلیل تحریم عقب افتاده بودیم. خوشبختانه بعد از برجام با استفاده از شرکت‌های توانمند خارجی توانستیم توسعه بیشتری ایجاد کنیم تا ضمن انتقال دانش فنی، هم‌زمان اکتشافاتی در سطح کشور اتفاق بیفتد تا بتوانیم به ذخایرمان در آینده اضافه کنیم.
یک کار بسیار شایسته و کم‌نظیر هم در استان کرمان به ابتکار استاندار انجام شد تا از بستر اقتصاد مقاومتی در جهت توسعه استان استفاده بهتری شود. کرمان را به هشت منطقه تقسیم کردند و شرکت‌های توانمند یا سازمان‌های بزرگی را که در مناطق مختلف یا در شهرستان‌های مختلف فعال بودند، به عنوان «معین» آن منطقه انتخاب کردند. شرکت مس به عنوان «معین» شهرستان‌های رفسنجان، انار و شهر بابک انتخاب شد و توانستیم برنامه بلندمدتی طراحی کنیم تا توانمندسازی را در منطقه افزایش دهیم و از پتانسیل‌های معدنی استفاده شود و مردم هم بتوانند متقابلاً از پتانسیل شرکت مس در جهت رشد و توسعه استفاده کنند.
به عبارتی مسئولیت اجتماعی خود را به این سه شهر منتقل کردید؟
ما در بستر اقتصاد مقاومتی، مسئولیت اجتماعی را بازتعریف کردیم. نه‌تنها این سه شهرستان در استان کرمان بلکه با طرح موضوع در هیئت‌مدیره، مطالعات مربوط به آمایش سرزمینی در سه شهرستان «ورزقان»، «اهر» و «هریس» در استان آذربایجان شرقی نیز انجام شد. این مطالعات به وسیله یک مشاور مطلع به مسائل بومی منطقه برای کمک به توسعه مناطق جوار معدن سونگون انجام شد.
چه پروژه‌هایی را تعریف کردید؟
در شهر بابک علاوه بر اصلاحاتی که انجام می‌دهیم، به فعال‌کردن موضوع گردشگری نیز کمک می‌کنیم و مطالعات پایه را انجام می‌دهیم. همچنین هزینه‌های مطالعات را پرداخت و مهندس مشاور نیز انتخاب می‌کنیم. ورود به موضوع اصلاح نژاد دام و مطالعات این حوزه، رشد و توسعه مشاغل منطقه‌ای مانند صنایع دستی و صنایع بومی، مطالعات اقتصادی، فنی، پروژه‌های کوچک، جذب سرمایه‌گذارها از سراسر کشور، برنامه ایجاد بازار در شهر بابک و رفسنجان، راه‌اندازی بازار آب به منظور استفاده منظم‌تر و بهتر از آب، از جمله کارها و برنامه‌های ما در آن منطقه است. ما در سطح جهانی جزء ١٥ شرکت برتر در بحث بهره‌وری آب هستیم و بهره‌وری آب را به حدود ٧٠ درصد رسانده‌ایم. متوسط مصرف آب در شرکت ملی صنایع مس ایران در سرچشمه، سونگون و میدوک از متوسط مصرف آب به ازای هر تن ماده معدنی بسیار پایین‌تر است. به دلیل آنکه در منطقه خشک قرار گرفتیم، بیلان آب در استان کرمان و جنوب شرقی منفی است و لازم است حتی قدمی بزرگ‌تر از شرکت مس برداریم که بتوانیم به رفع این مشکل کمک کنیم.
توانمندکردن مردم، یکی از وظایف اصلی ماست و در این راستا مطالعات، هزینه‌های مطالعاتی و هزینه‌های مشاوره را بر عهده خود می‌دانیم. علاوه بر آن، استفاده از پتانسیل‌های مالی شرکت مس، مهم‌ترین کاری است که مسئولیت اجتماعی شرکت مس در بستر اقتصاد بازآفرینی انجام داده است.
با توجه به اینکه شرکت ملی صنایع مس ایران یک شرکت مادر است، از این شرکت انتظار می‌رود در چند بخش اقدامات ویژه‌ای داشته باشد. یکی از مهم‌ترین بخش‌ها حمایت از توانمندی‌های شرکت‌های ایرانی و ساخت داخل است. در این حوزه شرکت ملی مس چه اقداماتی انجام داده است؟
شرکت مس در دو جهت این کار را انجام می‌دهد؛ یکی در حوزه تکنولوژی و دیگری ساخت تجهیزات. این شرکت قطعاتی را که خود استفاده می‌کند و البته در این چند سال سرعت خوبی داشته، بومی‌سازی کرده است.
چند درصد تجهیزات را بومی‌سازی کرده‌اید؟
برای بهره‌برداری و نگهداری از تجهیزاتی که امروز در سرچشمه، میدوک، خاتون‌آباد و سونگون استفاده می‌کنیم، برنامه‌ریزی و اقدام کرده‌ایم. سرمایه‌گذاری بسیار زیادی در چند سال گذشته شده است و سالانه حدود ٢٠ میلیون دلار واردات تجهیزات از خارج داریم. آن هم صرفاً تکنولوژی‌های بسیار پیشرفته و مهمی است که شاید تولید آن در داخل کشور مقرون‌به‌صرفه نباشد. بقیه تجهیزات بدون استثنا در داخل ساخته می‌شود.
حجم خریدمان در سال برای تعمیرات و نگهداری حدودا ٧٠٠ میلیارد تومان است و حدود ١٠ تا ١٢ درصد واردات و خرید تجهیزات از خارج از کشور داریم.
درباره توسعه‌ها، چون در صنعت مس توسعه‌ها کم تکرارپذیر است، الزاما باید از مهندسان مشاور خارجی و دارندگان تکنولوژی در کنار مهندسان مشاور ایرانی استفاده شود. تجهیزاتی که در داخل قابل ساخت است، به وسیله پیمانکاران ساخته می‌شود، اما تجهیزات خاص را باید وارد کنیم. در بخش تعمیرات و نگهداری، قطعات را سفارش می‌دهیم و با مهندسی معکوس می‌توانیم به تکنولوژی آن دست یابیم.
در بُعد محصول، به‌عنوان یک شرکت بزرگ مادر تخصصی وظیفه داریم سیاست‌های دولت را با حفظ مقرون‌به‌صرفه‌بودن برای شرکت، اعمال کنیم. درحال‌حاضر محصولاتمان را در راستای حفظ قدرت رقابت صنایع پایین‌دستی و تولیدکننده سیم، کابل، ورق، لوله و سایر محصولات دیگر، با قیمت رقابتی نسبت به بازار جهانی در اختیارشان می‌گذاریم تا بتوانند محصولاتشان را با صرفه بیشتر تولید کنند. درحال‌حاضر قیمت مس را تا یک درصد زیر قیمت جهانی از طریق بورس هفتگی قیمت‌گذاری و عرضه می‌کنیم و این هم کاری بوده که برای توسعه صنایع پایین‌دست انجام داده‌ایم؛ اما این را بدانید که این صنعت، صنعت بزرگی است و لازم است در حوزه بالادستی، تکنولوژی و دانش فنی را توسعه دهیم.
یکی از موضوعات مهم در بحث اقتصاد مقاومتی، حوزه معدن است. به نظر شما چه چالش‌هایی در بخش معدن وجود دارد؟
در حوزه معدن یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که پیش روی بخش خصوصی است، سرمایه‌گذاری سنگین در حوزه فراوری مواد معدنی است. بخش خصوصی که دارنده پروانه اکتشاف است و می‌رود پروانه بهره‌برداری بگیرد، از حجم سرمایه‌گذاری به درستی مطلع نیست و با هزینه‌های ٢٠ تا صد میلیارد تومان برای سرمایه‌گذاری مواجه می‌شود. برای رفع این مانع پیشنهاد دادیم که صندوق بیمه معادن، حوزه اکتشاف را بیمه کند. اگر جواب داد، ریسک متوجه صندوق نیست، پولی است که در قالب وام اکتشافی برای کسی که دارنده پروانه اکتشاف است، تقسیط می‌کند و کم‌کم می‌پردازد و اگر جواب نداد، ٨٠ درصد ریسکش را صندوق بیمه معادن باید بردارد و ٢٠ درصدش بر عهده صاحبکار است که برمی‌گردد به مطالعات و کارهایی که باید انجام دهد تا ریسکش را به حداقل برساند.
نکته دوم اطمینان از فروش محصول است و بخش خصوصی و معدن‌داران بعضا نمی‌توانند آن را پرداخت کنند. پیشنهاد دادیم ما به عنوان شرکت مس، قرارداد خرید تضمینی محصول را با دارنده معدن ببندیم و این قرارداد خرید، تضمینی برای بانک می‌شود. شاید این مهم‌ترین کمکی است که می‌توانیم بکنیم. بنابراین ما در سه جا می‌توانیم کمک کنیم؛ یکی در حوزه کنترل اکتشافات، دوم کمک در طراحی و سوم، انعقاد قرارداد تضمینی خرید محصول.
در بحث ارتباطات بین‌المللی یکی از موضوعات مهم، سرمایه‌گذاری‌نکردن شرکت‌های بزرگ ایرانی در تجارت جهانی است. دلیل این موضوع چیست؟ این پتانسیل وجود دارد که شرکت مس وارد تجارت جهانی شود؟
اینکه آیا ضرورت دارد یا نه، بستگی به این دارد که شرکت، اقتصادی است یا خیر. هیچ مانعی الان وجود ندارد برای اینکه برویم در تجارت جهانی مس؛ اما شاید در سطح جهانی در صنعت مس چهار، پنج تریدر کار می‌کنند و موفق هستند.
آنها حداقل ٣٠، ٤٠ درصد سرمایه‌گذاری کرده‌اند؛ یعنی سالانه بین صد تا حدود ٢٠٠، ٢٥٠ میلیارد دلار تروِرونشان است. باید سازوکار این امر فراهم شود که شرکت‌هایی مانند مس اجازه فروش سهام به شرکت‌های بزرگ بین‌المللی را داشته باشند و ابزارهای فنی، علمی و مدیریتی انتقال پیدا کند. شاید کشور ما در حوزه مدیریت مقداری یا نحوه اعمال مدیریت و نحوه استفاده از ابزارهای مدیریتی در دنیا عقب است.
بحث واردات مدیر نیست، بحث استفاده از پتانسیل‌های مدیریتی در سطح بین‌المللی است که چگونه یاد بگیریم اعمال مدیریت کنیم.
بالاخره برنامه‌ای برای ورود به تجارت جهانی دارید یا خیر؟ ضرورتی می‌بینید که وارد این موضوع شوید؟
در صنعت مس ضرورت آنچنانی نمی‌بینیم و شاید شرایطِ سیستم‌های کنترلی در کشور اجازه این ریسک را به مدیران مجموعه‌ها نمی‌دهد. ما نمی‌توانیم برویم در بازار فرضا ١٠میلیون‌دلاری و زیان کنیم، اما شرکت‌های تریدر بزرگ ممکن است بتوانند. اینجا هنوز بسترش فراهم نیست اما به لحاظ قانونی منعی وجود ندارد.
شرکت ملی صنایع مس درحال‌حاضر چقدر اشتغال‌زایی مستقیم دارد؟
درحال‌حاضر حدودا ١٩ هزار نفر نیروی انسانی در بخش‌های مختلف داریم.
در زمینه پژوهش، حمایت از فعالیت‌های دانشگاه‌ها و ارتباط شما با دانشگاه‌ها چگونه است؟
یکی از صنایعی که بیشترین ارتباط را با دانشگاه‌های مختلف دارد، صنعت مس است. در این بخش هیچ مانعی ایجاد نمی‌کنیم. از دانشگاه‌ها چه به صورت فردی و چه با مجموعه دانشگاه‌ها، پروژه‌های سطوح دکترا یا پروژه‌های اصلاحی و تولید کالاهای مختلف، اصلاحاتی که بخش‌های مختلف پیشنهاد دارند، می‌پذیریم چون مرکز تحقیقاتی داریم که شاید الان بیش از ٣٥٠ پروژه را با دانشگاه‌های مختلف یا با استفاده از کارشناسان مختلف در حال انجام دارد.
در بحث R&D یا تحقیقات و مطالعات، بودجه‌ای که اختصاص دادید، عدد خاصی است؟
درصد نگرفتیم. محدودیت ایجاد نکردیم؛ گرچه هنوز در هیچ صنعتی در کشور به یک درصد نمی‌رسد؛ اما پروژه‌های ما واقعا پروژه‌های درخور‌توجهی است. ما درحال‌حاضر داریم پروژه‌ها و پایلوت‌های حدودا ٣٠٠تنی انجام می‌دهیم. اینها هم با کمک سازمان‌های بزرگ یا دانشگاه‌ها انجام می‌شود. در بخش نانوتکنولوژی مخصوصاً در طلا یک کار بسیار شایسته انجام شده که شاید در اقتصاد آینده صنعت بتواند اثر مهمی بگذارد که وقتی به نقطه مشخص رسید، اطلاع خواهیم داد.
در پایان اگر نکته‌ای هست بفرمایید.
خوشبختانه با پتانسیل‌هایی که در شرکت مس به لحاظ فنی وجود داشته، سه کار در این سه، چهار سال انجام شده است؛ یکی بازنگری پروژه‌ها بوده. با پتانسیلی که وجود دارد تا ٣٠ سال آینده سالانه ٤٠٠ هزار تن می‌توانیم تولید کنیم. امسال به ٢٨٠ هزار تن می‌رسیم و کم‌کم از سال ٩٨ به بعد به ٤٠٠ هزار تن خواهیم رسید که این مهم‌ترین کاری است که در مس انجام شده است.
نکته دوم به‌ویژه در منطقه جنوب شرقی ایران، با توجه به اینکه آب حیاتی‌ترین موضوع این منطقه است، کارهای بسیار شایسته‌ای انجام شده است. حدود ١٤، ١٥ پروژه اصلاحی در بهره‌وری آب انجام شده و امروز ما عضو بنیاد جهانی انرژی شده‌ایم.
نکته بعدی که بسیار بااهمیت است، در بحث نیروی انسانی است که اصلاحاتی انجام دادیم و در بحث جلوگیری از آلایندگی در منطقه کرمان از جمله سرمایه‌گذاری کرده‌ایم که تا سال ٩٧ منطقه از گازهای سمی پاک شود.
پروژه‌هایی که امسال افتتاح می‌کنیم، بیش از سه هزار میلیارد تومان ارزش دارد. حدودا ٧٥٠ میلیون یورو شامل پنج پروژه است که در یک ماه آینده به بهره‌برداری می‌رسند، گرچه ممکن است در بحث اشتغال اثر آنی نگذارد؛ اما اشتغال در شرکت مس معنادارتر و پایدارتر می‌شود. مهم‌تر از همه، انتقال آب از خلیج‌فارس است که این پروژه فعال است و همه سهام‌داران این شرکت اراده کرده‌اند تا سال ٩٨ آب را از خلیج‌فارس گرفته و شیرین کنند و به یزد و کرمان انتقال دهند.
منبع:مس پرس
مس
