به گزارش ماین نیوز، به نقل از عصرمس، در یازدهمین دورۀ همایش بین‌المللی مدیریت سبز که دی‌ماه 1395 در تهران برگزار شد، شرکت ملی صنایع مس ایران موفق به دریافت چندین جایزه در حوزۀ مدیریت سبز شد. مس منطقۀ کرمان، جایزۀ نشان پروژۀ سبز، نشان مدیریت سبز سطح سه، جایزۀ مدیریت انرژی سطح بی‌پلاس و نشان بلوغ HSE را دریافت کرد و به شرکت ملی صنایع مس ایران، گواهی‌نامۀ محاسبۀ ردّپای کربن داده شد که این اتفاق، برای اولین‌بار در کشور رخ داد و گزارش رسمی آن از سوی انجمن مدیریت سبز ایران، به سازمان حفاظت محیط‌زیست ارائه شد.
اما از میان همۀ طرح‌های شرکت مس، «طرح جامع آب» جایگاه ویژه‌ای در آن مراسم داشت.
به گفتۀ مدیر عامل شرکت مس، مجتمع مس سرچشمه توانسته با اجرای «طرح جامع آب» به استاندارد مصرف آب جهانی برسد و 70درصد آب مصرفی در سرچشمه را بازیافت کند. به همین دلیل، «طرح جامع آب» شرکت مس کاندیدای جایزۀ اول بنیاد جهانی انرژی شد؛ افتخاری که تاکنون تعداد کمی از شرکت‌های جهان موفق به کسب آن شده‌اند؛ طرحی که به گفتۀ «مجید سرایداریان»، رئیس انجمن مدیریت سبز ایران، از میان هزاران طرحِ فرستاده‌شده از 185 کشور، کاندیدای جایزۀ اول بنیاد جهانی انرژی در سال 2017 شده است. برای شناخت بهتر «طرح جامع آب» و اهمیت آن در عرصۀ محیط‌زیست جهانی، با رئیس انجمن مدیریت سبز به گفت‌وگو نشستیم.
مجید سرایداریان
در یازدهمین دورۀ جایزۀ انجمن مدیریت سبز ایران، شرکت ملی صنایع مس ایران جوایز زیادی ازجمله نشان پروژۀ سبز، نشان مدیریت سبز سطح سه، جایزۀ مدیریت انرژی سطح بی‌پلاس و نشان بلوغ HSE را دریافت کرد. چرا شرکت مس این جوایز را به‌دست آورد؟
شرکت ملی صنایع مس ایران، به‌خصوص مجتمع مس سرچشمه، به دلیل یک‌دهه فعالیت و برنامه‌‌ریزی راهبردی و مستمر در اجرای «مدیریت سبز» توانسته تصمیمات کلان شرکت در تمامی حوزه‌ها ازجمله توسعۀ اقتصادی را با برنامههای زیست‌محیطی پیوند دهد. بنابراین، در سال‌های گذشته شرکت مس توانسته محیط‌زیست را در استراتژی‌های بلندمدت شرکت قرار دهد. تقریباً از یک‌دهه پیش، شرکت مس به این نتیجه رسید که اگر به دنبال ثبات و پایداری صنعت مس در منطقه، فضای ملی و بین‌المللی است باید پیامدهای زیست‌محیطی و رفتار‌های اجتماعی خود را رصد کند و آن‌ها را مورد توجه قرار دهد. بنابراین، در سال‌های گذشته مجتمع مس سرچشمه به‌طور خاص براساس یک طرح جامع شروع به مدیریت سبز کرد و تمامی برنامههای توسعه‌ای و راهبردی خود را به‌نحوی بازنگری کرد که حتماً پیامدهای زیست‌محیطی آن در کنار پروژه دیده شود. به همین دلیل، با روندی که از 10سال گذشته پی گرفته شده، در سال‌های اخیر نتایج بسیار خوبی در این زمینه به‌دست آمده است. مجتمع مس سرچشمه در بسیاری از حوزه‌ها موفق بوده و حرکت پلکانی رو‌به‌رشدی داشته است. این شرکت، مخصوصاً سال گذشته با به‌ثمر رسیدن بسیاری از پروژه‌های سبزی که اجرا کرد، قدرت‌نمایی ویژه‌ای در یازدهمین دورۀ جایزۀ مدیریت سبز داشت. این قدرت‌نمایی از آن جهت ارزشمند بود که هم‌راستا در جهت تعهد ایران در اجلاس 2015 (پاریس) برای کاهش گازهای گلخانه‌ای بود. مس این تعهد را با انجام پروژۀ تولید اسید با همکاری مهندسان آلمانی و بنیاد جهانی انرژی، در اجرای طرح ردّپای کربن انجام داد و گزارش رسمی آن را به دولت ارائه کرد. این، نقطۀ عطفی برای ایران به‌حساب می‌آید که از مس سرچشمه آغاز شد. با این کار، چیزی نزدیک به 500هزارتن از انتشار کربن جلوگیری می‌شود.
یکی از مهم‌ترین اقدامات شرکت ملی صنایع مس ایران که در این دوره از آن تقدیر شد، اجرای «طرح جامع آب» بود. این طرح از چه ویژگی‌هایی برخوردار است ؟
حوزۀ بزرگ دیگری که شرکت مس در سال‌های اخیر به‌عنوان موضوعی محوری مدنظر قرار داده، «طرح جامع آب» است. طرح تصفیۀ پساب تیکنرها، اقدام بسیار بزرگی بود که تاثیر مهمی بر رویه‌های اجتماعی و زیست‌محیطی منطقه دارد. این طرح، در مهرماه سال گذشته در مقر سازمان جهانی انرژی در اتریش، جایزۀ ملی بنیاد انرژی را برد اما به‌دلیل اهمیت و اثرگذاری آن، جزو کاندیداهای جایزۀ جهانی بنیاد انرژی در حوزۀ آب است. بنیاد جهانی انرژی، در شش حوزه بیش از 12هزار طرح در سال را از 185 کشور عضو مورد ارزیابی قرار می‌دهد. در مجموع، از هر کشوری چند طرح ملی انتخاب می‌شود و در بین تمام این طرح‌ها در شش بخش انرژی، آب، خاک، هوا، توسعۀ اجتماعی و پلاستیک، نهایتاً سه طرح برگزیده می‌شود. در آخر، یک طرح در هرکدام از شش حوزه به‌عنوان طرح جهانی بنیاد جهانی انرژی برگزیده می‌شود. «طرح جامع آب» مس سرچشمه به‌عنوان یکی از 18 طرح انتخابی برگزیده شده است. از میان این طرح‌ها، طرح‌های برگزیدۀ 2017 در نوامبر سال آینده و احتمالاً در کشور چک اعلام می‌شود.
با توجه به دغدغه‌های جهانی پیرامون حفظ منابع آبی و همین‌طور مشکلات داخلی کشورمان در کمبود آب‌های زیرزمینی، «طرح جامع آب» در سرچشمه چه کمکی به محیط‌زیست منطقۀ کرمان خواهد کرد؟
شرکت ملی صنایع مس ایران، خیلی سریع به این موضوع پی برد که اگر بخواهد پایداری خود را در سطح ملی و بین‌المللی حفظ کند باید فراتر از دیدگاه‌های مسئولیت اقتصادی قدم بردارد. با دیدگاه جدید، دیگر نمی‌توان به هر قیمتی تولید، استخراج و فروش داشت. امروز شرایط بحرانی در حوزۀ آب، مخصوصاً در مناطق کویری مانند منطقۀ کرمان جدی است و شرکت مس، این موضوع را به‌خوبی درک کرده است. این شرکت به‌درستی درک کرده اقداماتی که انجام می‌دهد، از نظر مسئولیت اجتماعی و زیست‌محیطی به‌شدت او را در فضای اقتصادی امروز از لحاظ ماندگاری و پایداری جلو خواهد انداخت. واقعیت این است که اقدامات امروز شرکت مس، بسیار فراتر از مسئولیت اقتصادی این شرکت است؛ چون در ایران به‌طور سنتی شرکت‌ها برای کسب ثروت تلاش می‌کنند و برای حفظ محیط‌زیست شکل نگرفته‌اند. شرکت مس، به‌خوبی درک کرده که این رفتار را باید تغییر داد تا پایداری و ثبات داشت. چه بسیار شرکت‌هایی که در این بازی رقابت، شکست خوردند؛ به‌خاطر این‌که در زمان خود نتواستند پی ببرند که باید فراتر از مسئولیت‌های اقتصادی خود قدم بردارند. استراتژی‌هایی که مجتمع مس سرچشمه برای «طرح جامع آب» یا مجتمع مس سونگون برای حفظ محیط‌زیست در متوقف کردن قسمتی از بخش تولید خود داشته، نمونه‌ای از درک موقعیت جهانی برای حفظ محیط‌زیست و توجه به مسئولیت اجتماعی است. این موضوع، بسیار جالب است که مس سونگون و مس منطقۀ کرمان، هر دو، موضوعات زیست‌محیطی را تا به این اندازه جدی گرفته‌اند که برای رعایت این موازین، قسمتی از بخش‌های توسعه‌ای خود را متوقف می‌کنند یا هزینه‌های بالایی برای تطبیق آن با برنامههای توسعه‌ای خود خرج می‌کنند. تاثیر این اقدامات، نه در منطقه که در کل کشور قابل مشاهده است.
با اجرای این طرح‌ها دقیقاً انتظار داریم در آینده چه اتفاقاتی در حوزه‌های زیست‌محیطی برای شرکت مس رخ دهد؟
در گذشته، آب زیادی برای بخش‌های توسعه‌ای شرکت مس از چاه‌های خاتون‌آباد مصرف می‌شد، اما در استراتژی جدید و با تصفیۀ آب تیکنرها تعداد زیادی از این چاه‌ها از مدار خارج شد. با اجرای برنامههای جدید، از بخش بزرگی از این برداشت‌ها جلوگیری شد. این اقدامات روی کشاورزی منطقه، حفظ آب‌های زیرزمینی و پساب صنعتی تاثیر مستقیم گذاشت. با تصفیۀ پساب‌های صنعتی و استفادۀ دوباره از این آب در صنعت، مشکل استفاده از آب تازه در سرچشمه رفع شد و این قدم بزرگی در رعایت موازین زیست‌محیطی به‌شمار می‌آید.
در حال حاضر، شرکت مس در چه سطحی از مدیریت سبز قرار گرفته و با توجه به تجربه‌های جهانی «طرح جامع آب» شرکت چه پیشرفت‌هایی می‌تواند داشته باشد؟
در مجتمع مس سرچشمه، هنوز جاهایی برای اصلاح وجود دارد اما حرکت کاملاً براساس استانداردهای پذیرفته‌شدۀ جهانی است. با روند کنونی، مطمئناً صنعت مس به اهداف بزرگ خود خواهد رسید. شرکت ملی صنایع مس ایران در حال حاضر، در کشور و منطقه پیش‌رو است. آب، مهم‌ترین عامل در خط تولید شرکت‌های صنعتی محسوب می‌شود و چون ایران در خط خشکسالی قرار گرفته، بسیاری از مدیران پیش‌رو برای اجرای برنامه‌هایی در راستای کنترل این روند تلاش می‌کنند. فشارهایی که در کمبود منابع و تبعات اجتماعی توسعۀ صنایع برای مدیران ایرانی وجود دارد، آن‌ها را وادار می‌کند که به سمت استراتژی‌های بهره‌وری در استفاده از منابع و برطرف کردن تبعات اجتماعی تولید بروند. به‌طور کلی، عوامل مختلف شرکت مس را بر آن داشت که باید هرچه زودتر «طرح جامع آب» را اجرایی کند. سرمایه‌گذاری‌هایی که در حوزۀ صنایع مس برای طرح‌های زیست‌محیطی انجام می‌شود، نزدیک به یک‌سوم سرمایه‌گذاری‌های توسعه‌ای این شرکت را دربرمی‌گیرد که رقم بزرگ و ارزشمندی در جهان محسوب می‌شود. این میزان سرمایه‌گذاری، نشان‌دهندۀ دغدغه‌های درست و بجای مدیریت ارشد در این‌باره است. البته این اتفاقی است که در جهان در حال رخ‌دادن است و در سال‌های آینده، بیشتر کشورهای جهان برای کاهش کربن و مدیریت منابع آبی به این سمت خواهند رفت. ماندگاری و پایداری تمامی صنایع ما بستگی به رعایت همین موارد دارد. رویکرد مدیریت سبز، محیط‌زیست را به‌عنوان یک فرصت برای پایداری و ثبات در صنعت نگاه می‌کند. شرکت مس هم، نه به‌عنوان حافظ محیط‌زیست بلکه برای ثبات در ماندگاری و پایداری آن کمک می‌کند.
برای درک بهتر اقدامات شرکت مس، بد نیست که تشریح کنید اگر «طرح جامع آب» در مس نبود و تنش‌های آبی منطقه به‌اندازۀ امروز بود، با چه وضعی مواجه بودیم؟
یک مثال خیلی ساده در این رابطه، به ما برای فهم وضعیت امروز کمک می‌کند. به‌دلیل استفادۀ بی‌رویه از منابع آبی مرکزی ایران توسط صنایع، این مناطق با مشکل جدی روبه‌رو شده‌اند. وقتی آب در منطقه وجود نداشته باشد نهایتاً منجر به نابودی صنایع منطقه می‌شود و موجودیت آن صنعت را هم به خطر می‌اندازد. امروز شرکت فولاد مبارکه با سرمایه‌گذاری خودش فاضلاب هفت شهر از شهرهای اطراف فولاد مبارکه را جمع‌آوری می‌کند و تصفیه‌خانه‌ای برای استفاده از آن در صنعت ساخته است. با تصفیۀ این آب می‌خواهد تمامی آب را به بخش صنعت خود بازگرداند؛ چون آبی وجود ندارد. بنابراین، اگر امروز با هزینه‌های پایین اقدام به ایجاد طرح‌های پایدار و ثابت نکنیم باید در آینده هزینه‌های زیادی برای انجام آن بدهیم تا صنعت پایدار بماند. امروز یکی از راهکارهای اصلی برای مصرف آب در صنایع، استفاده از آب‌های تصفیه‌شدۀ انسانی در حوزۀ صنعت است. در خود کرمان، فولادسازی‌ای هست که قبل از این‌که راه‌اندازی شود قراردادی برای خریداری فاضلاب یکی از شهرها منعقد کرده و با هزینۀ خودش تصفیه‌خانه‌ای ساخته که بتواند از این آب در سیستم خود استفاده کند. با وجود این راهکارها، من امیدوارم که آیندۀ روشنی برای صنایع و محیط‌زیست ایران وجود داشته باشد. در مجموع، با اقداماتی که شرکت‌های ایرانی به‌خصوص شرکت ملی صنایع مس ایران انجام می‌دهد، آیندۀ درخشانی در انتظار صنعت ایران است و الگوی بسیار مناسبی برای پیشرفت در این زمینه وجود دارد. کاندیدا شدن صنعت مس در بنیاد جهانی انرژی را باید در همین زمینه مورد توجه قرار داد و آن را غنیمت شمرد. اتفاق بسیار بزرگی برای صنعت ایران رخ داده است.
منبع:عصرمس
مس
