ایمنی معادن زغال‌سنگ گوشت قربانی
ماین نیوز: حوادث آنجا که در سخت‌ترین شغل دنیا یعنی معدن رخ می‌دهند، هراسناک‌تر و فاجعه‌آمیزتر هستند به‌ویژه در معادن زیرزمینی مانند زغال‌سنگ که در اعماق زمین به دنبال رگه‌های مرغوب می‌گردند و محیط سربسته و کوچکی است که بروز هر اتفاق ساده‌ای می‌تواند یک فاجعه انسانی را رقم بزند.
نگاهی به معادن زغال‌سنگ جهان و فجایعی که رخ داده به‌ویژه در حوادث اخیر معدن سومای ترکیه، درستی این ادعا را نشان می‌دهد؛ شاید با این تفاوت که معادن زغال‌سنگ ایران از نظر تجهیزات و ایمنی در سطح پایین‌تری قرار دارند. این امر هم دلایل مختلفی دارد.
عمده معادن زغال‌سنگ ایران که مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد از نوع کک شو هستند یعنی فقط به عنوان خوراک، انرژی مورد نیاز فولادسازی به روش کوره بلند را تامین می‌کنند و زغال‌سنگ حرارتی که اتفاقا ذخایر بالای یک میلیارد تن دارد به دلیل انرژی ارزان در ایران مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. از سوی دیگر رگه‌های زغال‌سنگ در ایران که به طور عمده در ۴ استان خراسان جنوبی، کرمان، مازندران و گلستان قرار دارند رگه‌های نازک هستند و مرغوب و پربار نیستند از این‌رو نسبت به هزینه کرد در این معادن سود کمتری به‌دست می‌آید.
از طرف دیگر تنها مشتری زغال‌سنگ ایران فولادسازی ذوب آهن اصفهان است که آن هم به عنوان یک کارخانه قدیمی با تجهیزات و فناوری قدیمی و مسائل دیگر از جمله بازار راکد ساخت‌وساز - که تاثیر مستقیم خود را بر سودآوری این کارخانه به عنوان بزرگترین تولیدکننده مقاطع فولادی، میلگرد و فولادساختمانی گذاشته - و همچنین نیروی مازادی افزون‌بر ۷ هزار نفر - که در دولت نهم و دهم به این کارخانه تحمیل شد- باعث گردید در تسویه به موقع بدهی‌های خود به زغال‌سنگی‌ها دچار مشکل شود و بنیه مالی معادن زغال‌سنگ ایران را دچار ضعف کند. مجموع این عوامل منجر به ضعف ایمنی در این معادن شد هر چند ایمیدرو پس از برجام اقدام به خرید میلیاردها تومان تجهیزات ایمنی مورد نیاز معادن زغال‌سنگ در فرصت برجام کرد اما ایمیدرو به عنوان یک سازمان توسعه‌ای که از تزریق نامناسب بودجه تصویبی رنج می‌برد به تنهایی نمی‌تواند تمامی نیازهای ایمنی معادن زغال‌سنگ را تامین کند و در نهایت مدیریت یک معدن است که با مجموعه مسائل و مشکلاتش می‌تواند ادامه کار دهد یا خیر.
نکته قابل توجه در فاجعه انسانی رخ داده در معدن آزادشهر این است که هرچند عوامل یاد شده در ضعف مالی معادن درست است اما نقش آموزش نیروی انسانی به عنوان مهم‌ترین عامل بروز حوادث در مشاغل حساس را نمی‌توان نادیده گرفت؛ همچنان که در حادثه پلاسکو بی‌توجهی دو نفر موجب بروز چنین فاجعه‌ای و از بین رفتن جان چندین تن از آتش‌نشانان و هموطنان شد. در این معدن هم دادن شوک الکتریکی به لکوموتیو واگن‌ها مهم‌ترین دلیل بروز انفجار بوده است. هرچند معلوم است این بار نخستی نبوده که از چنین روشی برای روشن کردن لکوموتیو استفاده شده و باید دید مسئول اچ اس‌ای این معدن چگونه از وجود گازهای سمی، آن هم بیش از ۱۰برابر حد مجاز در معدن مطلع نبوده و دستورات ایمنی و تخلیه معدن را همان زمان اعلام نکرده است. قصور انجام شده از سوی هر کسی و به هر میزان جان ۲۶ نفر از کارگران شریف معدن که با حقوق بسیار اندک از جان مایه گذاشتند، قابل گذشت نیست و انتظار می‌رود با خاطیان در هر درجه و منصبی برخورد شود تا التیامی بر دل بازماندگان قربانیان و مصدومان این حادثه گردد. ما نیز به نوبه خود این مصیبت را در وهله نخست به خانواده‌های جان باختگان و مصدومان انفجار معدن آزادشهر و سپس به جامعه معدنی کشور تسلیت می‌گوییم. روحشان قرین آرامش.
محبوبه ناطق
روزنامه نگار
تاریخ انتشار : شنبه ۱۶ ارديبهشت ۱۳۹۶ ساعت ۱۳:۵۶
کد مطلب: 37518
زغال‌سنگ
