احمد هاشمی کوهی در گفت‌وگو با خبرنگار ماین نیوز درباره وضعیت محیط زیست در این معدن اظهار کرد: وضعیت محیط زیست مجتمع سنگ‌آهن سنگان را می‌توان در ۲ حوزه محیط زیست انسانی و محیط زیست طبیعی بررسی کرد.
وی افزود: در حوزه طبیعی به‌واسطه قرارگیری معدن سنگ‌آهن سنگان در کریدور عبوری حیوانات و همچنین وجود چشمه‌های آب طبیعی منطقه را به منطقه‌ای خاص تبدیل کرده است. قوچ و میش، انواع پرندگان شکاری و جوندگان در این منطقه زندگی می‌کنند و تحت تأثیر فعالیت‌های معدنی قرار گرفته‌اند.
هاشمی کوهی ادامه داد: رویکرد ما در معدن آن است که حداقل آسیب به حوزه زندگی این جانوران وارد شود. در مرحله بعدی نیز در صورت ایجاد تخریب، با کاشت گونه‌های بومی منطقه که قابلیت رشد در منطقه را دارند عملیات احیا انجام شود. همچنین در مرحله بعدی ساخت آبشخور و انتقال آب از تانکر‌ها به آنها در فصول گرم سال در منطقه را در دستورکار داشتیم زیرا خشکسالی‌های چند‌ساله باعث شد، چشمه‌هایی که سال‌ها گونه‌های جانوری از آب آنها استفاده می‌کردند، خشک شود. البته در فصول سرد سال موضوع تأمین علوفه با همکاری واحد محیط زیست شهرستان خواف انجام می‌شود.
به گفته وی، گونه شاخص این منطقه قوچ‌ومیش است. در پرندگان شکاری نیز انواع پرندگان شکاری را دارا است. جالب است بدانید که خواف را بهشت پرندگان شکاری شرق کشور می‌نامند.
سرپرست واحد بهداشت حرفه‌ای و محیط زیست سنگ‌آهن سنگان بیان کرد: تهیه دوربین تله‌ای و نصب در محل باعث شده تا برخی از این گونه‌ها شناسایی شوند. در سال‌های گذشته اگر اعلام می‌شد در معدن قوچ و میش رؤیت شده است، مدیریت ارشد سازمان حفاظت محیط زیست در واکنش به این موضوع بیان می‌کرد، مگر انفجارهای معدن قوچ و میشی را زنده نگه داشته است اما نصب دوربین تله‌ای و ثبت تصاویر و فیلم‌هایی که از تردد این جانوران در محیط معدن گرفته شده، این حضور در منطقه را مستند کرده است.
هاشمی کوهی اضافه کرد: این مستند شدن به حفظ بقای این جانوران کمک کرده است.
وی گفت: اقدام دیگر در حوزه محیط زیست طبیعی، سرشماری وحوش منطقه در ابتدای هر فصل با همکاری محیط زیست شهرستان است که در مناطق معدنی ما انجام می‌گیرد. فرم‌های خاصی در این زمینه تهیه و محیطبان‌ها با حضور در محدوده‌های معدنی تعداد انواع گونه‌های جانوری در منطقه را ثبت می‌کنند.
سرپرست واحد بهداشت حرفه‌ای و محیط زیست مجتمع سنگ‌آهن سنگان با اشاره به حوزه محیط زیست انسانی بیان کرد: همکاری با محیط زیست شهرستان در مناسبت‌های مختلف از جمله روز زمین پاک، هفته محیط زیست و جمع‌آوری زباله در سایت معدنی و ... از اقدامات صورت گرفته در این حوزه است.
هاشمی کوهی با اشاره به نصب دستگاه جیغ اظهار کرد: این دستگاه ۱۲۰ دسی‌بل صدا تولید می‌کند و تا شعاع ۵ کیلومتری این صدا قابل شنیدن است. با تولید صدا از سوی این دستگاه وحوش حاضر در منطقه پیش از انجام عملیات انفجاری، منطقه را ترک می‌کنند.
وی افزود: از دیگر اقدامات در این حوزه ساخت لاگون‌های تبخیری در منطقه بود.
هاشمی کوهی با بیان اینکه حفظ محیط زیست در کنار فعالیت‌های معدنی امکان‌پذیر است، اظهار کرد: این موضوع امکان‌پذیر است اما برخی از گونه‌های جانوری وجود دارند که نمی‌توان روی آن قیمت گذاشت. به عنوان مثال گونه «زاغ بور» گونه آندمیک ایران است که در هیچ کجای دنیا وجود ندارد. محل زندگی آن در منطقه خواف و سمنان و در میان درختچه‌ها گز، تاغ موجود در بیابان این مناطق است. اگر فعالیت‌های معدنی باعث تخریب این درختچه‌ها شود این زاغ از بین می‌رود. این‌گونه قیمت نداشته و منحصربه‌فرد ایران است.
وی گفت: متأسفانه تا به امروز تخریب‌هایی ایجاد شده است زیرا ماهیت فعالیت‌های معدنی تخریب است اما رویکرد باید به صورتی باشد که این تخریب‌ها به حداقل برسد.
به گفته هاشمی کوهی، تمام دنیا در حال کنترل این موضوع هستند. نباید منطقه‌ای که از آن برداشت می‌شود، پس از اتمام کار به حال خود رها شود.
وی ادامه داد: در این رابطه ما یک طرحی در معدن داریم و آن این است؛ کارگاه‌هایی که فعالیت معدنی آنها تمام شده باید پس از کار منطقه را احیا کنند یعنی باید پوشش گیاه خاص منطقه را در آن بکارند. بطورکلی راهکار برای مقابله با این تخریب وجود داشته و تمام دنیا از آن استفاده می‌کنند. باید در این زمینه کمی دید اقتصادی را کاهش داد.
سرپرست واحد بهداشت حرفه‌ای و محیط زیست مجتمع سنگ‌آهن سنگان با تأکید بر احیای منطقه معدنی پس از اتمام کار افزود: ساخت المان‌های مربوط با فضای سبز با استفاده از ضایعات اقدامی دیگری است که می‌توان با استفاده از آن منطقه را احیا کرده و محیط را به حال خود رها نکنیم.
هاشمی کوهی با اشاره به محیط‌زیست انسانی تصریح کرد: در این حوزه بحث عمده در معادن سطحی در تمام دنیا، موضوع گردوغبار است. نوع فعالیت به صورتی است که گردوغبار تولید می‌شود. کانون‌های تولید گردوغبار کلاشر‌ها و سنگ‌شکن‌ها و جاده‌های دسترسی به معادن هستند. در زمینه جاده‌های دسترسی به معادن از مالچ نمکی (SSR۴۰۰) استفاده می‌شود. مزیت این ماده نسبت به مالچ نفتی آن است که این ماده مضرات محیط زیستی مالچ نفتی را ندارد. این ماده رطوبت محیط را جذب و منجر به چسبندگی دانه‌های خاک می‌شود. در نهایت تردد ماشین‌آلات سنگین در منطقه گردوغبار تولید نمی‌کند. با استفاده از این ماده هم مصرف آب کم می‌شود (برای خیس کردن جاده) و دیگر مضرات مالچ نفتی را شاهد نخواهیم بود.
وی بیان کرد: در بحث محیط زیست انسانی موضوع دیگر فاضلاب انسانی است زیرا ۵۰۰ نفر نیروی انسانی در این مجتمع حضور دارند.
سرپرست واحد بهداشت حرفه‌ای و محیط زیست مجتمع سنگ‌آهن سنگان میزان بارندگی‌ها در سال جاری را خوب دانست و گفت: خواف تنها در ۲ روز ۴۰ میلی‌متر بارندگی را شاهد بود. بطورکلی بارندگی امسال توانست بخشی از کمبود آب در منطقه را جبران کند.
وی تأکید کرد: پایش‌های محیط زیستی در منطقه در حال انجام است و میزان گردوغبار و فاکتورهای شیمیایی آب شرب را اندازه‌گیری می‌کنیم. همچنین از دیگر اقدامات ما دستگیری شکارچیان غیرمجاز در محدوده معدن بود. از سوی دیگر نصب دستگاه سنجش آنلاین گردوغبار را برای نخستین بار در سطح منطقه انجام داده‌ایم.
گفت‌وگو از علیرضا جعفری نژاد
