به گزارش ماین نیوز، در ادامه نگاهی داریم به فعالیت‌های معدنی گروههای ضداجتماعی در امریکای شمالی، لاتین و افریقا که با اهداف گوناگون مالی و غیرمالی به معدنکاری روی آورده‌اند.
مکزیک و کارتل‌های مواد مخدر
مبارزه با مواد مخدر در مکزیک تجارت سنگ‌آهن این کشور را با چین به شدت تحت تاثیر قرار داد، به طوری که مجموع صادرات سنگ‌آهن مکزیک به چین حدود ۸۰درصد کاهش پیدا کرد.
این خبری بود که روزنامه وال‌استریت‌ژورنال در ۲۱ اکتبر ۲۰۱۴ میلادی (۲۳ مهر ۱۳۹۳ خورشیدی) منتشر کرد. در این خبر آمده بود که این اقدام مقامات مکزیکی با هدف از بین بردن قدرت کارتل‌های مواد مخدری بوده که از طریق محموله‌های سنگ‌آهن صادر شده به چین برای خود درآمد ایجاد می‌کردند. در واقع ایالت میچوآکان مکزیک به مرکز پررونق و پرسود مواد معدنی تبدیل شده بود که از مکزیک به چین، بزرگترین خریدار سنگ‌آهن جهان صادر می‌شد. دولت مکزیک نیز برای رویارویی با کارتل‌های مواد مخدری که از این فرصت برای درآمدزایی استفاده می‌کردند، شروع به بستن و تعطیل کردن تجهیزات فرآوری مواد معدنی کرد و کنترل خود را بر محموله‌هایی که به‌طور غیرقانونی به چین فرستاده می‌شدند، بالا برد. در سال ۲۰۱۳ میلادی (۱۳۹۲ خورشیدی) مکزیک حدود ۱۰میلیون تن مواد معدنی صادر کرده بود که ۹میلیون تن آن به چین فرستاده شد.
در نوامبر همان سال نیروی دریایی مکزیک در مناقصه‌ای توانست کنترل بندر لازاروکاردناس را در میچوآکان در اختیار بگیرد تا مانع از درآمدزایی نایتزتِمپلار شود. لازاروکاردناس از نظر میزان محموله صادراتی، بزرگترین بندر مکزیک است و نایتزتِمپلار یک کارتل مواد مخدر است که بر اقتصاد بسیاری از ایالت‌های مکزیک نفوذ دارد. این کارتل مدت‌هاست که از این بندر به‌عنوان نقطه ورود مواد شیمیایی استفاده می‌کند که آنها را در تولید متامفتامین به کار می‌برد. همچنین این بندر دروازه‌ای است برای قاچاقچیان مواد مخدر که کنترل بسیاری از معادن سنگ‌آهن را به‌دست آورده‌اند و محصول خود را با کشتی به چین می‌فرستند.
این قاچاقچیان گاهی غیرقانونی نیز به استخراج معادن می‌پردازند و حتی توانسته‌اند بعضی قوانین را به نفع خود تغییر دهند. هر چند مکزیک از تولیدکنندگان عمده سنگ‌آهن نیست، اما برای چین یک فروشنده خرد بود که می‌توانست در صورت نیاز جایگزینی برای غول‌های معدنی باشد. سنگ‌آهن مکزیک برای کارتل‌های مواد مخدر میچوآکان منبع مناسبی از درآمد بود و باندهای مواد مخدری مانند نایتزتمپلار از تجارت کان‌سنگ به واسطه کشتی‌های چینی که کان‌سنگ را به چین می‌برند، به خوبی بهره می‌بردند. چند دهه‌ای می‌شود که مکزیک در امریکای شمالی همپای ایالات متحده به مبارزه با تجارت مواد مخدر پرداخته است. این اتفاق قاچاقچیان را بر آن داشته تا به‌عنوان یک کسب‌وکار کمکی به استخراج و صدور مواد معدنی بپردازند؛ کسب‌وکاری که هم حاشیه سود آنها را تامین کند، هم پوششی باشد برای قاچاق مواد مخدر و هم بتوانند از مواد معدنی به‌عنوان کالای مبادله‌ای برای دستیابی به عناصری استفاده کنند که در تولید مواد مخدر مصنوعی مانند کریستال به آنها نیاز دارند. با این توصیف هر چند مکزیک منبعی از درآمد خود را با کاهش صادرات زغال سنگ به چین از دست داد، اما مقامات مکزیک می‌گویند چیزی که آنها به دنبالش هستند یک تجارت سالم است و اقتصاد مکزیک چندان متکی به این منبع درآمد نیست.
امریکای لاتین و معادن گوناگون طلا
از امریکای شمالی که به امریکای لاتین بیاییم اوضاع آشفته‌تر است و استخراج غیرقانونی طلا در امریکای لاتین منبع درآمد جرایم سازمان یافته شده است. به گزارش شبکه جهانی پیشگام برضد جرایم سازمان‌یافته فراملی (The global initiative against transnational organized crime)، در حال حاضر استخراج غیرقانونی طلا در امریکای لاتین از جرایم سازمان‌یافته در برخی کشورهای این قاره در زمینه مواد مخدر تاثیرگذارتر است و در کشورهایی مانند پرو و کلمبیا به عنوان بزرگترین تولیدکنندگان کوکائین در جهان، ارزش صادرات غیرقانونی طلا اکنون بیش از ارزش صادرات کوکائین است، همچنین استخراج غیرقانونی معادن آسان‌ترین و سودآورترین راه برای پولشویی در تاریخ قاچاق مواد مخدر کلمبیا شده است.
این شبکه نیز اقدامات ضدموادمخدری امریکا را در تشدید این اتفاق موثر می‌داند و توضیح می‌دهد: در دهه نخست قرن ۲۱ میلادی دو جریان به هم پیوند خورد؛ یکی رشد قیمت طلا که استخراج آن را سودآورتر کرد و دوم مقابله ایالات متحده امریکا با مواد مخدر به ویژه در کلمبیا و مکزیک. این رویکرد امریکا باعث کاهش سودآوری گروههای قاچاقچی مواد مخدر از امریکای لاتین گرفته تا ایالات متحده امریکا شد. در نتیجه گروههای مجرم انگیزه زیادی پیدا کردند که با استخراج طلا تجارت مواد مخدر را حفظ کنند و طبیعت پراکنده صنعت استخراج طلا در امریکای لاتین ورود آنها را به این عرصه بسیار آسان کرد. این گروه‌ها خیلی زود فضای زمینی مستعد برای استخراج طلا را که از مرکز توجه دولت دور بود شناسایی کردند و بر تشکیلات اقتصادی که می‌توانست آنها را در ایجاد سود بیشتر با ریسک بسیار کم توانمند کند، مسلط شدند و با وجودی که در سال‌های اخیر قیمت‌های جهانی طلا به‌تدریج کاهش یافت، اما این گروههای سازمان‌یافته مجرم به توسعه استخراج غیرقانونی طلا ادامه دادند. امریکای لاتین در استخراج غیرقانونی طلا منطقه منحصربه فردی است؛ حدود ۲۸درصد از طلای پرو، ۳۰درصد از طلای بولیوی، ۷۷درصد از طلای اکوآدور، ۸۰درصد از طلای کلمبیا و ۸۰ تا ۹۰درصد از طلای ونزوئلا، غیرقانونی تولید می‌شود.
در استخراج غیرقانونی طلا صدها هزار کارگر در سراسر امریکای لاتین به کار گرفته می‌شوند که بسیاری از این کارگران به دلایلی مانند استثمار نیروی کار، قاچاق انسان، قاچاق جنسی و کار کودکان در خطر هستند. در یک نمونه در جنوب شهرستان بولیوار در کلمبیا ۱۵۰۰ کارگر در معادنی به کار گرفته می‌شوند که متعلق به یک گروه خودپدافند در کلمبیاست. این کارگران بدون همراهی این گروه شبه نظامی وابسته به مواد مخدر که در آن منطقه فعالیت دارند، نمی‌توانند منطقه را ترک کنند.
افریقا و درآمدزایی با معادن الماس
از امریکای جنوبی که به افریقا برویم با استخراج و فروش غیرقانونی الماس روبه‌رو می‌شویم؛ صنعتی که بودجه چندمیلیارددلاری را برای جنگ‌های داخلی و دیگر کشمکش‌ها در میان ملل افریقایی ازجمله سیرالئون، آنگولا، لیبریا، ساحل عاج و جمهوری دموکرات کنگو فراهم می‌کند. بیشتر اوقات افرادی که پشت این جنگ‌های داخلی و شورش‌ها قرار دارند، با دولت‌های مشروع در تضاد و مترصد هستند صنعت سودآور الماس منطقه را به کنترل خود درآورند. جبهه متحد انقلابی نام یکی از این گروه‌هاست که در سیرالئون کسانی را که در روستاهای الماس‌خیز ساکنند تهدید و ارعاب می‌کند، اعضای بدن آنها را قطع می‌کند و آنها را می‌کشد تا بتواند کنترل معادن الماس منطقه را به‌دست آورد. این گروه سپس به روستای دیگری می‌رود و همان رویه را تکرار می‌کند تا تمام سیرالئون از تهدید و ارعاب آن در هراس باشد و همه مردم از ترس آنها خانه‌های خود را رها کنند. در نتیجه هزاران انسان بی‌گناه، قطع عضو، کشته و از خانه‌های خود فراری می‌شوند. در افریقای جنوبی هم هر چند قاچاق کودکان و به کار گماشتن آنها غیرقانونی است، اما این بار بچه‌ها از مدرسه فرار می‌کنند تا با کار در معادن غیرقانون استخراج طلا پول به‌دست آورند و والدین آنها هم نگرانند که هم کارفرمایان، کودکان را فریب دهند و تطمیع کنند و هم فرزندان‌شان این پول را صرف خرید مواد مخدر کنند.
وضع قوانین چقدر موثر است؟
هر چند دنیا در تلاش است با وضع قوانین و مقررات با جرایم سازمان‌یافته روبه‌رو شود و بر کاهش استفاده از مواد معدنی از سوی گروههای مجرم بسیار کار شده، اما به نظر می‌رسد هنوز بین وضع قانون و اجرای آن شکاف‌هایی وجود دارد؛ با این حال شبکه جهانی پیشگام برضد جرایم سازمان‌یافته فراملی پیشنهاداتی دارد که می‌تواند به تضعیف دخالت جرایم سازمان‌یافته در استخراج غیرقانونی طلا منجر شود؛ این شبکه مصرانه توصیه می‌کند: - کشورهای صادرکننده، فرآیند رسمی صادرات را ساده‌تر کنند تا ورود به فرآیند رسمی برای معدنکاران غیررسمی نه غیرقانونی به‌صرفه‌تر باشد.
- کشورهای واردکننده منابع معدنی، سهامداران معدنی و پیمانکاران، آنها را مجبور کنند تا خود را با استانداردهای داخلی و جهانی وفق دهند؛ استانداردهایی که با حقوق کار، حقوق بشر و اصول حفظ محیط‌زیست هماهنگ است. همچنین این کشورها باید شرکت‌هایی را که طلای غیرقانونی استخراج شده می‌خرند به جوابگویی وادارد.
- بنگاه‌های معدنی باید به اصول و قوانین سازمان ملل در کسب‌وکار و حقوق انسانی وفادار باشند و اطمینان حاصل کنند طلایی که از سوی آنها خرید و فروش می‌شود، از منابع غیرقانونی و در شرایطی تامین نشده باشد که منجر به نقض حقوق بشر یا حقوق کار شود.
فلزات گرانبها
