پس از یک دهه انتظار
گزارش فنی و اقتصادی طرح کک نفتی نهایی شد
گروه معادن
>زغال‌سنگ
- گزارش نهایی امکان‌سنجی فنی و اقتصادی طرح احداث کارخانه کک نفتی آماده شد. این طرح به مدت یک دهه در حالت سکون قرار داشت.
به گزارش ماین نیوز، رییس هیات عامل ایمیدرو با اعلام این خبر و تاکید بر اینکه طرح یادشده از نتایج برجام است اظهار کرد: در جلسه ارائه این گزارش که مشاور ایرانی و مدیران شرکت اکسنس فرانسه حضور داشتند، طرف فرانسوی گزارش خود را مشتمل بر مطالعات بازار فنی و اقتصادی به همراه نتایج مربوط به هر کدام ارائه کرد. پیش از این در مرداد امسال رییس هیات عامل ایمیدرو از عملیاتی شدن کک نفتی تا پایان سال خبر داده و گفته بود: پس از تفاهمنامه‌ای که با شرکت فرانسوی «اکسنس» بسته شد، تا مهرماه گزارش مشاور فرانسوی برای طرح تولید صنعتی کک نفتی ارائه می‌شود.
طرح تولید پترولیوم کک به‌عنوان یکی از طرح‌های توسعه‌ای ایمیدرو با هدف تامین بخشی از نیاز صنایع آلومینیوم کشور تعریف شده و در آن، ماده اولیه (وکیوم باتوم پالایشگاهی)، به مواد پرارزشی مانند پترولیوم کک و محصولات مایع (نفتا، دیزل با استاندارد یورو ۵، LPG و غیره) تبدیل می‌شود.
ارائه گزارش مشاور فرانسوی
۳۱ شهریور ۱۳۹۴ از نخستین فناوری ایرانی کک نفتی با صرف هزینه‌ای افزون‌بر ۳میلیارد تومان در پژوهشگاه صنعت نفت رونمایی شد. طرح نیمه‌صنعتی تولید کک‌نفتی با همکاری ایمیدرو و پژوهشگاه صنعت نفت از سال ۹۲ اجرایی شد و پژوهشگران ایرانی توانستند با اتکا به دانش بومی، این طرح نیمه‌صنعتی را به سرانجام برسانند. در این راستا و در همان زمان قراردادی میان پژوهشگاه صنعت نفت و سازمان ایمیدرو برای تولید فازهای جدید صنعتی شدن کک‌نفتی به امضا رسید، مرحله آزمایشی این طرح اجرایی شد، در منطقه آزاد اروند زمین گرفته شد و بودجه برای ایجاد زیرساخت‌ها در این منطقه اختصاص یافت که تا پایان سال، عملیات تسطیح، دیوارکشی و آب و برق آن اتمام یابد.
رییس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران(ایمیدرو) در آن زمان گفت: پس از سفر رییس‌جمهوری به فرانسه و تفاهمنامه‌ای که با شرکت فرانسوی «اکسنس» بسته شد، تا مهرماه سال ۹۵ گزارش مشاور فرانسوی برای طرح تولید صنعتی کک نفتی، گرفته و پس از آن مناقصه بین‌المللی برای راه‌اندازی طرح انجام می‌شود، همچنین شرکت پالایش و پخش و وزارت نفت خوراک آن را تامین می‌کند و به احتمال زیاد صنعتی شدن کک نفتی تا پایان سال عملیاتی می‌شود اما این گزارش در پایان دی آماده شد و به سمع و نظر طرفین قرارداد اجرای طرح نیمه صنعتی کک نفتی رسید.
کرباسیان در نشستی با شرکت مشاور فرانسوی که اوایل هفته جاری برگزار شد گفت: این طرح برای نخستین بار در کشور اجرا می‌شود و سال گذشته نمونه آزمایشی اصلی طرح تولید کک نفتی در مقیاس نیمه صنعتی به منظور انجام آزمایش فناوری با همکاری پژوهشگاه صنعت نفت راه‌اندازی شد که در داخل کشور، دستاوردی قابل توجه به شمار می‌آید. وی با بیان اینکه شاخص‌های اقتصادی این پروژه از مطلوبیت بالایی برخوردار است افزود: پیش از برجام، شرکت‌های معتبر خارجی، امکان حضور در این پروژه را نداشتند اما از شهریور سال ۱۳۹۴، مذاکرات با شرکت‌های مختلف توانمند آغاز شد که در نهایت شرکت «اکسنس» فرانسه، به عنوان مشاور انتخاب شد و مطالعات فنی و اقتصادی قابل ارائه به بانک (Bankable) را شروع و سرانجام آن را نهایی کرد.
وی خاطرنشان کرد: مطالعات امکان‌سنجی فنی و اقتصادی این پروژه از ابتدای اردیبهشت ۹۵ آغاز و در دی به پایان رسید. رییس هیات عامل ایمیدرو تاکید کرد: احداث کارخانه تولید کک نفتی، با هدف تکمیل زنجیره تولید صنعت آلومینیوم و در راستای اقتصاد مقاومتی تعریف شده است. کرباسیان برنامه توسعه آلومینیوم در ایران را یادآور شد و تصریح کرد: در حال حاضر صنعت آلومینیوم سالانه به ۲۰۰هزار تن کک نفتی نیاز دارد که تمامی آن از طریق واردات تامین می‌شود و این مقدار در افق ۱۴۰۴ به حدود ۷۰۰هزار تن خواهد رسید. «اکسنس» یک شرکت بین‌المللی صاحب فناوری است که در زمینه فرآیندهای مختلف نفتی در پالایشگاه‌های دنیا از جمله ایران فعالیت داشته و در این زمینه صاحب‌نام است. طرح احداث کارخانه کک نفتی در منطقه آزاد اروند (استان خوزستان) اجرا می‌شود.
کاربردهای کک نفتی
صنعتی شدن کک نفتی بی‌شک تاثیر بسیاری در صنعت آلومینیوم کشور خواهد داشت، صنعتی که این روزها در تلاش است تا به جایگاه گذشته خود بازگردد و بتواند بازار را از دست کشورهای حاشیه خلیج‌فارس خارج کند. کک نفتی بیشتر در بخش آندسازی و احیای آلومینیوم‌سازی کاربرد دارد. کشور با توجه به هدف تولید ۱/۵میلیون تن آلومینیوم تا سال ۱۴۰۴ و اجرای طرح‌های توسعه‌ای این صنعت، به کک نفتی بیش از گذشته نیاز دارد و نیازمند آماده‌سازی زیرساخت‌ها و مواد اولیه است. در حال حاضر کک نفتی تولید در کشور توان پاسخگویی به نیاز واحدهای تولیدی را ندارد اما با صنعتی شدن تولید این محصول و اجرای طرح‌های توسعه‌ای در این حوزه می‌توان به خودکفا شدن تولید کک نفتی امیدوار بود، در غیراین صورت بی‌تردید میزان واردات این محصول معدنی به مقدار قابل‌توجهی کاهش خواهد یافت. در صنعت آلومینیوم به ازای هر تن تولید، ۵۰۰کیلوگرم کک نفتی باید مصرف شود و همین‌طور در صنایع فولاد، سیمان و... نیز مصارف قابل توجهی از کک نفتی وجود دارد.
تامین نیاز صنایع با تولید کک نفتی
کک نفتی یک محصول فرعی حاصل از پالایش نفت خام است که از کربن تشکیل شده و دارای مقدار زیادی گوگرد و فلزات سنگین مانند نیکل و وانادیم است. کک نفتی برای تولیداند در کارخانه‌های شمش آلومینیوم مورد استفاده قرار می‌گیرد به‌طوری‌که برای هر تن شمش این فلز حدود ۵۰۰کیلوگرم کک نفتی (کلسینه) نیاز است. کارخانه‌های تولید آلومینیوم کشور در حال حاضر سالانه بیش از ۷۰میلیون دلار صرف واردات این ماده می‌کنند. علاوه بر آن در تولید فولاد خام به روش قوس الکتریکی، کک نفتی برای تولید الکترود گرافیتی استفاده می‌شود. همچنین در فرآیند تولید تیتانیوم و حتی سیمان، کک نفتی استفاده می‌شود که در مجموع ۱۰۰میلیون دلار ارز از کشور برای واردات کک نفتی خارج می‌شود و با راه‌اندازی واحد صنعتی تولید کک نفتی در ایران انتظار می‌رود کک نفتی مورد نیاز صنایع آلومینیوم از این واحد تامین شود.
تولید کک نفتی در جهان
تولید کک نفتی در جهان دو سال پیش۲۴میلیون و ۷۰۰هزار تن بود که کشور چین به تنهایی ۴۹درصد تولید دنیا را به خود اختصاص داد. در خاورمیانه نیز در همین سال۹۵۰هزار تن کک نفتی تولید شد که کشور کویت رتبه نخست منطقه را داشت. کک نفتی در جهان به میزان ۷۶درصد در صنعت آلومینیوم، ۵درصد در صنعت فولاد و بقیه در سایر صنایع استفاده می‌شود. طرح تولید پترولیوم کک به‌عنوان یکی از طرح‌های دانش‌بنیان کشور است که با هدف دستیابی به فناوری‌های مربوط و به‌منظور تامین بخش مهمی از نیاز صنایع تولید آلومینیوم و فولاد کشور اجرا شده است. تولید کک از مواد سنگین نفتی روشی است که برای نخستین بار در کشور با اتکا به فناوری بومی انجام می‌شود. در این طرح میزان گوگرد و فلزات سنگین در خوراک واحد کک‌سازی که تاثیر اساسی در کیفیت محصول نهایی دارند با تدابیر ویژه به‌شکل مناسبی حل شده است. ماده اولیه مورد نیاز برای تولید کک از ته‌مانده برج تقطیر در خلأ پالایشگاه آبادان و سی‌اس‌او پالایشگاه اراک تامین خواهد شد. در فرآیند تولید کک نفتی، ماده اولیه (وکیوم باتوم پالایشگاهی)، به مواد با ارزش‌تر مانند کک نفتی و محصولات مایع نفتا، گازوئیل تبدیل می‌شود. نیاز فعلی صنعت آلومینیوم کشور به کک، سالانه ۲۰۰هزار تن است که در حال حاضر بخش زیادی از آن از طریق واردات تامین می‌شود و با توجه به رشد تولید آلومینیوم در کشور، نیاز به کک نیز افزایش خواهد یافت. در صنعت فولاد که تولید آن در حال حاضر حدود ۱۵میلیون تن در سال است، سالانه به حدود ۴۵هزار تن کک سبز (زیرشاخه کک نفتی) نیاز است که این رقم برای افق ۱۴۰۴ که ظرفیت تولید فولاد ۵۵میلیون تن پیش‌بینی شده، حدود ۱۳۵هزار تن در سال است. افزایش تولید آلومینیوم و فولاد در برنامه‌های توسعه کشور، نشان می‌دهد که توسعه بخشی از زنجیره تامین مواد در صنایع مهم کشور به شدت به کک نفتی وابسته است. از طرفی با تولید این ماده در کشور از خروج سالانه نزدیک به ۱۰۰میلیون دلار ارز از کشور جلوگیری خواهد شد. با توجه به موارد یاد شده، طرح تولید پترولیوم کک از سوی ایمیدرو به تصویب رسید. کک نفتی کاربردهای گوناگون غیرسوختی مانند الکترودهای گرافیتی، الکترودهای کربنی یا آندها در صنایع مختلف ازجمله آلومینیوم و فولاد دارد.
تاریخ انتشار : سه شنبه ۵ بهمن ۱۳۹۵ ساعت ۱۷:۲۶
کد مطلب: 35893
زغال‌سنگ
