به گزارش ماین نیوز، در حوزه معدن اکتشافات معدنی به عنوان پایه فعالیت معدنی به شمار آمده و آمار و اطلاعات بهدست آمده از آن بر روند معدنکاری و نتیجه نهایی نهایی کار اثر مستقیم میگذارد، بنابراین حساسیت روی فعالیتهای اکتشافی افزایش پیدا میکند.
در این زمینه کشورهای توسعه یافته و پیشرو در حوزه معدن همواره در حال بررسی و پژوهش هستند تا با ارتقای سطح تجهیزات و فناوریهای مورد استفاده در اکتشافات معدنی، کمترین خطا را داشته باشند. روش ژئوفیزیک هوایی در فواصل مختلف از سطح زمین برای دستیابی به ذخایر عمقی و زیرزمینی از جمله موضوعاتی است که امروزه مورد استفاده بسیاری از کشورهای معدنی جهان قرار میگیرد.
هرچند ایران ذخایر معدنی فراوانی در اختیار دارد اما سالهای گذشته تنها به برداشت ذخایر سطحی اقدام کرده است. در شرایط کنونی و نیاز صنایع به مواد معدنی شاهدیم متخصصان و کارشناسان فعال در حوزه معدن و زمینشناسی اقدامات گستردهای برای رسیدن به ذخایر عمقی کشور انجام دادهاند که یکی از آنها انجام عملیات ژئوفیزیک هوایی است که توانسته تا حدودی آن را بومیسازی کند.
افزایش اکتشافات معدنی در ایران
در راستای تحقق اهداف تعیین شده در بخش معدن و اکتشافات معدنی ایران، سازمانهای دولتی و خصوصی فعالیتهای گستردهای در این حوزه داشتهاند که از جمله مهمترین آنها میتوان به سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران اشاره کرد. زیرا این سازمان به گفته رییس هیات عامل ایمیدرو از زمستان ۹۲، در سراسر کشور برنامه اکتشافی وسیعی به مساحت ۲۵۰هزار کیلومتر مربع را عملیاتی کرد که حجم آن ۲/۵ برابر فعالیتهای اکتشافی در۸۰ سال گذشته بوده است.
در واقع فعالیتهای این سازمان تا حدی چشمگیر و قابل قبول بوده که در جشن روز صنعت و معدن که چندی پیش در سالن اجلاس سران ایران برگزار شد ایمیدرو توانست لوح سپاس و تندیس این روز را در بخش مکتشفان معدنی دریافت کند.
مهدی کرباسیان نتایج حاصلشده را شناسایی بیش از ۳۰۰ نقطه امیدبخش دانسته و گفته است افزایشی حدود ۵۰۰ میلیون تن برای مواد معدنی شامل سنگآهن، زغالسنگ، طلا و... داشتهایم. این طرح اکتشافی از نوار شرقی کشور آغاز شده و به سمت جنوب شرق، مرکز و دیگر مناطق کشور گسترش یافته است.
به گفته این مقام مسئول، در برنامه اکتشاف ایمیدرو، از بازوی عملیاتی بخش خصوصی و فناوریهای شرکتهای خارجی بهره گرفته میشود. در واقع دریافت این لوح که نشان از موفقیت ایمیدرو در حوزه اکتشافات معدنی دارد، تمام تلاش همکاران این سازمان در سال گذشته بر فعالسازی حوزه اکتشاف بوده که نتیجه آن اکتشافات قابل قبول و مناسب در حوزه طلا، سنگآهن و زغالسنگ است.
به گفته کرباسیان، سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران توانسته به منظور اجرای سیاستهای اقتصاد مقاومتی، سربلندی کشور و استفاده از منابع زیرزمینی و روزمینی کشور در حوزه معدن، به عنوان یک خدمتگذار با وجود تمامی مشکلات از جمله تحریمها و کمبود اعتبارات مالی، عملکردی موفق داشته باشد.
تهیه نقشههای زمینشناسی
گفته میشود ایران یک درصد خشکیهای جهان و ۷درصد از ذخایر معدنی دنیا را به خود اختصاص داده اما از سوی دیگر فعالان بخش معدن و آمارهایی که ازسوی برخی نهادها و سازمانها منتشر میشود، نشان از کم بودن میزان فعالیتهای اکتشافی در ایران دارد (کمتر از ۱۰درصد ذخایر ایران اکتشاف شده است). در مقابل زمانی که پای صحبت مسئولان و مدیران کشوری که مسئولیت فعالیتهای اکتشافی و تهیه آمار و اطلاعات را برعهده دارند، این موضوع به طور کامل رد میشود. در این زمینه، سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی ایران که وظیفه آن تهیه اطلاعات و دادههای آماری است اقدامات گستردهای انجام داده که نتیجه آن جمعآوری اطلاعات و تهیه و انتشار نقشههای زمینشناسی در مقیاسهای مختلف است.
در این زمینه معاون سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی ایران، با بیان اینکه بین سالهای ۱۳۴۰ تا ۱۳۷۰ سرتاسر ایران همراه با برداشت و تهیه نقشههای زمینشناسی یکدویستو پنجاههزارم، با دقت مناسب و برای نخستین بار مورد پیجویی و اکتشاف مواد معدنی قرار گرفته، تاکید کرده است: در فرآیند تهیه نقشههای زمینشناسی یادشده سرتاسر ایران با فواصل ۲/۵کیلومتری مورد بررسی و پیمایش قرار گرفت و آثار و نشانههای معدنی شناسایی روی نقشههای زمینشناسی یکدویستو پنجاههزارم ارائه شدند.
به گزارش روابطعمومی سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور، جلیل قلمقاش ضمن اشاره به طرح تهیه نقشههای زمینشناسی یکصدهزارم در مرحله بعدی و با دقت بیشتر گفت: مهمترین هدف این طرح بزرگ، اکتشاف مواد معدنی بوده که کارشناسان زمینشناسی طی سالها تلاش و انجام پیمایشهای صحرایی با فواصل یک کیلومتری، تا پایان برنامه ۵ ساله چهارم توانستند ۹۵ درصد مساحت کشور را بهوسیله این نقشهها پوشش دهند.
به گفته معاون سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور، درباره فرآیند برداشت و تهیه نقشههای زمینشناسی یکصدهزارم میتوان گفت، در طرح یادشده ۹۵ درصد سرزمین ایران بهجز مناطق بیابانی و کویری با فواصل یک کیلومتری مطالعه یا اسکن شده و میتوان گفت نقشههای زمینشناسی یکصدهزارم تصویر زمینشناسی دقیقی از سرزمین ایران هستند که وسعت پیکسلهای آن یک کیلومتر مربع است.
تهیه نقشههای یک به صدهزارم
قلمقاش تاکید کرد: در این شرایط چگونه برخی از کارشناسان ادعا میکنند فقط ۱۰ درصد کشور مورد مطالعات اکتشافی قرار گرفته است؟ این در حالی است که در چارچوب نقشههای زمینشناسی یکصدهزارم، چند هزار اثر معدنی در کشور معرفی شده که امروزه بیشتر آنها به معدن یا محدوده معدنی تبدیل شدهاند.
این مقام مسئول تهیه نقشههای ژئوشیمیایی یکصدهزارم را گام بزرگ دیگری در اکتشاف سراسری مواد معدنی کشور عنوان کرد و افزود: در این طرح بخش بزرگی از مساحت کشور مورد مطالعه، نمونهبرداری، آنالیز و پردازش قرار گرفت و در نهایت نقشههای ژئوشیمیایی که در بردارنده آنومالی عناصر معدنی هستند برای بیش از ۸۰ درصد مساحت کشور منتشر شد.
به گفته وی، طرح دیگری که برای اکتشاف مواد معدنی پنهان در سرتاسر کشور انجام شده، برداشتهای ژئوفیزیک هوایی با فواصل پروازی ۷ کیلومتری بوده که نتایج این مطالعات به صورت نقشههای ژئوفیزیک هوایی با مقیاس یک دویستوپنجاه هزارم در سالهای گذشته منتشر شده است.
معاون سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور با اشاره به طرحهای اکتشافی چکشی که از سوی این سازمان انجام شده، تصریح کرد: در این طرح بخش بزرگی از مناطق مستعد معدنی کشور مورد مطالعه دوباره و دقیق قرار گرفت.
قلمقاش در ادامه به انجام طرحها و پروژههای اکتشافات موضوعی به همت سازمانهای صنایع و معادن استانها طی دهههای گذشته اشاره کرد و گفت: طرحهای اکتشافی موضوعی یا منطقهای از سوی کارشناسان بومی یا شرکتهای مهندسان مشاور اجرا در استانهای مختلف کشور اجرایی شد.
وی یادآور شد: در چارچوب این طرحها ظرفیتهای معدنی هر استان به دقت بررسی شده و نتایج آنها در قالب نقشه و گزارشهای مناطق مستعد معدنی در مقیاس یکبیستهزارم و در برخی موارد دقیقتر در سازمانهای صنعت، معدن و تجارت استانها وجود دارد.
به گفته این کارشناس، در کنار همه مطالعات یادشده باید نتایج طرحهای اکتشافی به همت شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی مس، شرکت ملی فولاد، شرکت تهیه و تولید مواد معدنیو... را باید همراه با اطلاعات اکتشافی ارزشمند تولید شده سالانه از سوی گروههای دانشکدههای زمینشناسی و معدنی در قالب طرحهای پژوهشی در مناطق مختلف کشور را هم اضافه کرد.
برداشت ژئوفیزیک هوایی در ایران
قلمقاش در ادامه به طرح برداشت و تهیه نقشههای زمینشناسی کاربردی در مقیاس یکبیستوپنجهزارم اشاره کرد و افزود: بر اساس پیشبینیها کل کشور در قالب ۱۱ هزار نقشه استاندارد مطالعه خواهد شد. این طرح از سال ۱۳۸۴ آغاز شده و تاکنون سازمان توانسته بیش از ۵۰۰ منطقه از کشور را در این مقیاس مطالعه کند.
معاون سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور اهداف مطالعات یادشده را اکتشاف ظرفیتهای معدنی جدید و مطالعات توسعه شهری دانست و معتقد است یکی دیگر از طرحهای اکتشافی بزرگ در دست اجرا برداشتهای ژئوفیزیک هوایی با فواصل پروازی ۲۵۰ متری است که ازسوی این سازمان انجام میشود.
وی با تاکید بر اینکه به طور یقین ایران تنها کشور منطقه است که با تکیه روی توان کارشناسی خود این طرح بزرگ را اجرا میکند، خاطرنشان کرد: سرتاسر مساحت کشور در مقیاسهای یک دویست و پنجاه هزارم و یکصدهزارم به طور کامل مورد مطالعه قرار گرفته که این اطلاعات به صورت رایگان یا با قیمتهای پایین در اختیار عموم مردم قرار دارد.
قلمقاش وجود نقشههای زمینشناسی و اکتشافی یکصدهزارم را در ایران بسیار ارزشمند دانست و تاکید کرد: برخی از کشورهای پیشروی معدنی از جمله استرالیا و چین پوشش کامل این نقشهها را در اختیار ندارند و این در حالی است که در حال حاضر تنها ایران و امریکا طرح سراسری تهیه نقشههای زمینشناسی یک بیست و پنج هزارم را دنبال میکنند.