گروه معادن زغال‌سنگ
 
چشم انداز مبهم زغال سنگ
رشد قيمت جهاني بر بازار داخلي تاثير مي گذارد؟
گروه معادن >زغال‌سنگ - يکي از مهم ترين حامل هاي انرژي در اقصي نقاط جهان زغال سنگ به شمار مي آيد که بخش بزرگي از توليد فولاد يا ايجاد انرژي حرارتي و الکتريکي بر پايه اين کالاتوليد مي شود؛ هرچند که اهميت آن براي توليد فولاد خام برجسته تر است. در جهان زغال سنگ به دو صورت اصلي يعني زغال سنگ کک شو و زغال سنگ حرارتي استخراج و معامله مي شود که هر کدام کاربردهاي خود را دارند. در هفته هاي اخير شاهد جهش قيمت اين کالادر بازارهاي جهاني بوديم؛ هرچند که اين رشد نرخ به غالب بازارها در اقصي نقاط جهان سرايت کرده است.
به گزارش ماین نیوز، در هفته هاي اخير تقاضاي زغال سنگ با کيفيت به شدت رشد کرد که همين ويژگي در کنار کاهش حجم توليد و افت استخراج به جهش قيمت ها منجر شده است. اين رشد قيمت ها در حالي رخ داد که بهاي اين حامل انرژي به کمترين حد در 10 سال اخير رسيده و حجم توليد به شدت کاهش يافته بود.

بنابراين رشد قيمت زغال سنگ چندان هم دور از ذهن نبوده است. در بازار آمريکا قيمت هر تن زغال سنگ که در ماه مه به رقمي نزديک به 50 دلار در هر تن کاهش يافته بود، هم اکنون به بيش از 69 دلار در هر تن افزايش يافته؛ هرچند که شتاب رشد قيمت اين کالا، مدتي است که کند شده است. آمارها نشان مي دهند که قيمت زغال سنگ در هفته گذشته با 14/ 3 درصد رشد رو به رو شده و همچنين به نسبت يک ماه اخير نيز 6/ 2 درصد افزايش داشته است. بيشترين قيمت زغال سنگ در سال هاي اخير نيز به ماه ژانويه سال 2011 باز مي گردد که بهاي اين کالابه بيش از 139 دلار در هر تن رسيده و همچنين پايين ترين قيمت اين کالانيز به ژانويه سال 2016 و قيمت هايي نزديک به 48 دلار و 80 سنت باز مي گردد. نوسان قيمت زغال سنگ را بايد جدي گرفت؛ زيرا نشانه اي از افزايش تقاضا و کاهش عرضه به شمار مي رود.

مهم ترين دليل افزايش قيمت ها در بازار جهاني زغال سنگ را بايد کاهش حجم توليد در کشورهاي مصرف کننده زغال سنگ به شمار آورد. به عنوان مثال هند که جايگاه مهمي در توليد و مصرف زغال سنگ در بازارهاي جهاني ايفا مي کند در ماه گذشته 21 درصد کمتر از ميزان هدف گذاري خود زغال سنگ توليد کرده است.

اين در حالي است که کاهش تقاضاي موثر دليل اصلي افت حجم توليد ذکر شده ولي کاهش توليد تاثير بيشتر و بزرگ تري بر قيمت ها برجاي گذاشته است. به گزارش بلومبرگ، توليد زغال سنگ هند در ماه آگوست که به کمترين حد در 3 سال اخير خود رسيده است، يکي از دلايل اصلي رشد قيمت زغال سنگ در جهان به شمار مي آيد. باران هاي شديد موسمي، اعتصاب کارگران و اعتراضات مردمي در مناطق توليدکننده زغال سنگ مهم ترين دلايل کاهش حجم توليد بوده است؛ هرچند که مشخص نيست چه دورنمايي در برابر بازار زغال سنگ ترسيم خواهد شد. در هر حال با توجه به جايگاه هند در بازار جهاني زغال سنگ به عنوان بزرگ ترين توليدکننده اين نوع سوخت در جهان، بايد با حساسيت بيشتري اخبار مربوط به زغال سنگ را در اين کشور تعقيب کرد.

آمارها نشان مي دهد که حجم توليد زغال سنگ در ماه آگوست با 4/ 10 درصد کاهش به نسبت مدت مشابه سال قبل به 4/ 32 ميليون تن رسيده است که کمترين حد در 3 سال اخير به شمار مي آيد. از سوي ديگر انتقال محموله هاي زغال سنگ نيز با 6/ 9 درصد کاهش رو به رو شده و به 72/ 36 ميليون تن رسيده که کمترين حد از سپتامبر 2014 تاکنون به شمار مي رود. آمارها نشان مي دهد که باران و اعتراضات و اعتصابات محلي و کارگري توانسته است توليد زغال سنگ هند را 4/ 2 ميليون تن کاهش دهد. اهميت افزايش قيمت هاي جهاني زغال سنگ را بايد در بازار داخلي نيز رهگيري کرد؛ زيرا هم اکنون شرکت هاي توليدکننده زغال سنگ کک شو و حرارتي انتقاداتي را نسبت به قيمت گذاري، شرايط خريد و پرداخت مبلغ فروش عنوان مي کنند که ممکن است با توجه به افزايش قيمت هاي جهاني، بخشي از اين انتقادات مرتفع شود. متاسفانه بايد گفت که عرضه زغال سنگ در بازارهاي رسمي داخلي همچون بورس انرژي به عنوان بستر معاملاتي اين کالاو همچنين فضايي براي شفافيت معاملات، چندان هم قدرتمند عمل نکرده است.

هم اکنون عرضه زغال سنگ داخلي در بورس انرژي مدتي است که پيگيري مي شود هرچند که عرضه اين کالابه نسبت ساير حامل هاي انرژي از تناوب مطلوبي برخوردار نيست. به عبارت ساده تر، فاصله زماني عرضه اين کالادر بورس انرژي بسيار زياد است. بنابراين نمي توان واقعيت هاي اين بازار را با دقت و صراحت پيگيري کرد. در کشور ما زغال سنگ شرکت زغال سنگ پروده طبس و همچنين توليدات معادن زغال سنگ کرمان مهم ترين عرضه هاي اين حامل انرژي در بورس انرژي به شمار آمده که هنوز واقعيت هاي اين بازار مهم را نشان نمي دهد. فرزاد زماني از کارشناسان بورس انرژي درمورد شرايط قيمت گذاري اين کالا گفت: تعيين قيمت هاي اين قبيل کالاها به دو عامل اصلي باز مي گردد يکي قيمت هاي جهاني و ديگري حجم تقاضاي داخلي. از سوي ديگر قيمت هاي اعلامي غالبا از سوي توليدکنندگان پيشنهاد شده، ولي پس از طي مراحل کارشناسي در بورس انرژي، روي تابلوي بورس عرضه مي شود. هم اکنون عرضه هاي زغال سنگ غالبا در محموله هاي 10 هزار تني عرضه شده که انواع کک شو و حرارتي را نيز در بر مي گيرد؛ هرچند که در هفته هاي اخير عرضه اين حامل انرژي مورد معامله قرار نگرفت. متاسفانه در شرايط فعلي جذابيت توليد و مصرف زغال سنگ در بازار داخلي به شدت کاهش يافته است که بايد بخش مهمي از دلايل اين امر را در رکود بازار فولاد جست وجو کرد.

هم اکنون مهم ترين مصرف کننده زغال سنگ در کشور ذوب آهن اصفهان است که با در اختيار داشتن 3 کوره بلند، بخش بزرگي از اين بازار را در اختيار داشته و دارد. اين در حالي است که با توجه به شرايط خاص توليد اين کالادر معادن کوچک و استفاده از شيوه هاي توليد دستي و نيمه مکانيزه، از يکسو حجم توليد محدود بوده و از سوي ديگر هزينه توليد آن بيشتر از ساير کشورها يا معادن بزرگ و مکانيزه است. اين در حالي است که با توجه به مباحث کارگري و اشتغالزايي آن هم در نقاط محروم، نياز به حمايت هاي دولتي از اين معادن کوچک حس مي شود زيرا ممکن است تعطيلي آنها در نهايت مشکلات بيشتري را به همراه داشته و مخصوصا بسته شدن يک معدن، روند عرضه زغال سنگ در آينده را براي صنايع داخلي؛ با مشکل رو به رو خواهد ساخت. در هر حال در بسياري از کشورهاي جهان به دلايل مختلف بر استخراج زغال سنگ يارانه هاي حمايتي وضع شده هرچند که مشکلات و مخاطرات زيست محيطي آن نيز در نظر گرفته مي شود.

در نهايت بايد به اين مطلب توجه داشت که زغال سنگ از لحاظ فني قابليت انبارکردن در مدت زمان طولاني را نداشته و در محيط، تغيير کيفيت خواهد داد، بنابراين توليد ممتد اين کالاو فعال بودن معادن استخراج زغال سنگ که غالبا زيرزميني و در نقاط محروم قرار دارند، مي تواند به عنوان نکته اي راهبردي مورد توجه قرار گرفته زيرا قطع عرضه ممکن است در آينده مشکلاتي را براي صنعت فولاد يا ساير بخش هاي مصرف کننده زغال سنگ فراهم آورد.
تاریخ انتشار : دوشنبه ۱۵ شهريور ۱۳۹۵ ساعت ۱۶:۱۵
کد مطلب: 34051
 
مرجع : روزنامه دنیای اقتصاد