به گزارش ماین نیوز، در صورت جذب سرمایه‌گذار و فراهم شدن زیرساخت‌های لازم این شورابه‌ها قابلیت برداشت دارد.
فقط برداشت نمک
در روش استحصال منیزیم از آب دریا جداسازی منیزیم از منیزیت انجام نمی‌شود بلکه با احیای الکتریکی این روند به پایان می‌رسد. معاون امور معادن سازمان صنعت، معدن وتجارت قم با بیان این مطلب ادامه داد: استفاده از این روش دارای فناوری بسیار پیشرفته‌ای است و انرژی بسیار زیادی می‌طلبد. منیزیت درصورت خالص بودن حاوی ۴۷/۸درصد اکسید منیزیم و ۵۲/۲درصد دی‌اکسیدکربن است که کاربردهای آن در تهیه اکسید منیزیم (در ساخت آجرنسوز برای پوشش داخلی کوره‌های الکتریکی) و فلز منیزیم مصرف می‌شود.
دریاچه نمک قم با وسعتی حدود ۲هزار و ۳۰۰ کیلومترمربع در شرق قم یکی از معادن بزرگ کشور به شمار می‌رود. علی کاظم‌زاده با بیان این مطلب افزود: علاوه بر نمکی که از سطح دریاچه برداشت می‌شود تاکنون ۳۲میلیون تن منیزیا(یون منیزیم)، ۲۰۰میلیون تن کلریدسدیم و ۵/۴میلیون تن کلریدپتاسیم کشف شده است. این در حالی است که این دریاچه منبع سرشاری از انواع املاح معدنی با ارزش تخمینی بیش از ۲۰میلیارد دلار است که علاوه بر منیزیم، می‌توان از شورابه‌ها، بیش از ۱۲ نوع کانی با کاربردهای متنوعی در صنایعی مانند تولید کودهای شیمیایی، کاغذ، عایق‌کاری، ضدیخ، مواد آرایشی، شیشه و سرامیک، شوینده‌ها، لاستیک‌سازی و پزشکی استحصال کرد.
اخذ تفویض اختیار ساماندهی و صدور مجوز سرمایه‌گذاری، اکتشاف و بهره‌برداری از معادن دریاچه نمک در سال ۷۶ از سوی وزارت معادن و فلزات وقت، انجام مطالعات اکتشافی دریاچه نمک در سال ۸۳ با هزینه‌ای بیش از ۱۷۵میلیون تومان با مدیریت و نظارت اداره کل معادن و فلزات وقت استان، صدور مجوز اکتشافی و گواهی کشف املاح معدنی برای شرکت ملی فولاد وقت (شرکت(دولتی) تهیه وتولیدموادمعدنی ایران فعلی) با ذخیره‌ای بیش از ۳۲ میلیون تن منیزیا، ۲۰۰ میلیون تن هالیت و ۵/۴میلیون تن سیلویت، صدور پروانه بهره‌برداری ۲۵ساله به نام شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران برای اجرای طرح فرآوری شورابه‌های دریاچه نمک قم و... ازجمله مجوزهای قانونی دریافتی و صادرشده در زمینه بهره‌برداری از دریاچه نمک قم است که کاظم‌زاده به آنها اشاره کرد.
در حال حاضر تنها فعالیت عمده در دریاچه نمک قم مربوط به برداشت نمک آبی از سوی پیمانکاران طرف قرارداد با بهره‌بردار (شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران) است که سالانه حدود ۷۰ تا ۱۰۰هزار تن نمک به منظور مصارف ۹۰درصدی صنعتی و ۱۰درصدی خوراکی برداشت می‌شود. معاون امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت قم با بیان این مطلب ابراز کرد: انعقاد تفاهمنامه همکاری مشترک (استانداری قم- سازمان زمین‌شناسی – شرکت تهیه و تولید) به منظور انجام مطالعات تکمیلی و اجرای طرح استحصال، پیگیری نحوه اجرای طرح و جذب سرمایه‌گذار در سفر استانی دولت و پیگیری موضوع از طریق دفتر امور بهره‌برداری وزارت صنعت، معدن و تجارت، تشکیل کارگروه استانی دریاچه نمک و تشکیل جلسه مشترک با حضور مدیران دستگاه‌ها، مکاتبه با هلدینگ‌های سرمایه‌گذاری قدرتمند کشور به منظور حضور در استان و آشنایی با توانمندی‌های دریاچه نمک از مهم‌ترین اقدامات سازمان صنعت، معدن و تجارت قم به منظور استفاده بهینه از توانمندی‌های موجود در این دریاچه است.
احداث راه دسترسی مستقیم سبک از قم از مسیر مشخص شده تا پایان امسال، تعیین تکلیف بهره‌بردار دولتی فعلی و اعلام واگذاری از طریق مزایده به سرمایه‌گذاران واقعی و توانمند، جانمایی و مکان‌یابی دقیق محل اجرای طرح از سوی سرمایه‌گذار منتخب، استفاده از تمامی ظرفیت‌های مدیریت کلان استان و بسیج دستگاه‌های دولتی و اجرایی به منظور رفع موانع و معارضان محلی و تامین زیرساخت‌ها و جذب امکانات لازم و جلوگیری از مانع تراشی و موازی‌کاری استان‌های همجوار برای حفظ تمرکز اجرای طرح ملی ازجمله پیشنهادهایی است که کاظم‌زاده برای بهره‌برداری بهتر از توانمندی‌های معادن دریاچه نمک ارائه کرد.
رایزنی با سرمایه‌گذاران بخش خصوصی
تاکنون ۲ مزایده بین‌المللی به منظور واگذاری استحصال انواع کانی از شورابه‌های موجود در دریاچه نمک به سرمایه‌گذار بخش خصوصی انجام شده است. مجری طرح شورابه دریاچه نمک استان قم در شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران با بیان این مطلب، اظهار کرد: متاسفانه با توجه به اینکه فناوری استحصال املاح معدنی از دریاچه نمک در کشور وجود ندارد شرکت‌هایی که برای سرمایه‌گذاری در این بخش حضور پیدا کرده‌اند با مشکل روبه‌رو شده و از انجام سرمایه‌گذاری خودداری می‌کنند.
در سال ۹۴ با سرمایه‌گذاران بخش خصوصی به منظور سرمایه‌گذاری در دریاچه نمک قم مذاکراتی انجام شده است، موضوعی که سهراب غضنفری به آن اشاره کرد و افزود: طرح‌های برداشت منیزیم از دریاچه نمک این استان انجام و به برخی از سرمایه‌گذاران به منظور جلوگیری از انجام هزینه‌های مازاد پیشنهاد شد. این در حالی است که احداث شهرک نمک در کنار دریاچه و استفاده از تمام مواد کانی و املاحی موجود در آن به سرمایه‌گذاران پیشنهاد شد که امید است با رایزنی‌های این مهم با نتایج مثبتی همراه شود.
تاکنون هیچ‌گونه سرمایه‌گذاری به وسیله شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران در زمینه استحصال مواد کانی و املاح در دریاچه نمک قم انجام نشده و فقط سالانه کمتر ۹۰هزار تن نمک به وسیله بخش خصوصی از چند معدن نمک اطراف دریاچه برداشت می‌شود. غضنفری با بیان این مطلب ادامه داد: با این حال در سال ۸۲ شرکت‌های مختلف حدود ۲۰۰میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در زمینه اکتشاف مواد کانی و املاح معدنی موجود در دریاچه قم انجام شد که با مطالعات انجام شده برای استحصال سالانه ۵۰هزار تن منیزیم از دریاچه نمک قم برای حدود ۳۸۰ نفر به صورت مستقیم اشتغال ایجاد خواهد شد. البته اگر بتوان در زمینه استحصال مواد مختلف از دریاچه نمک قم مشکل جذب سرمایه‌گذار را حل کرد به حتم سایر مشکلات مانند نبود راه‌های ارتباطی، حمل‌ونقل، آب و سایر موارد قابل برطرف شدن خواهد بود.
با توجه به اینکه بهره‌برداری از توانمندی‌های این دریاچه کار جدیدی بوده و تاکنون هیچ سرمایه‌گذاری در این زمینه اقدام اساسی را انجام نداده و جذب سرمایه‌گذار با توجه به ریسک‌پذیری بالای آن تاکنون به سرانجام نرسیده بود. بنابراین مزایده جدیدی برای جذب سرمایه‌گذار انجام شده که خوشبختانه تاکنون روند آن رو به پیشرفت بوده و به احتمال فراوان این مهم بعد از سال‌ها تحقق می‌یابد. با تحقق این امر می‌توان بالای ۳۰۰ نوع مواد معدنی از این شورابه‌ها استحصال کرد.
صدور مجوز بر اساس برنامه بهره‌برداری
دریاچه نمک و حوض سلطان قم در حالی جزو دریاچه‌های زمین‌شناختی به‌شمار می‌روند که علاوه بر اینکه عضو بودن در بخش تالاب‌های اکوسیستمی، دارای ساختار زمین‌شناختی نیز هستند. معاون فنی سازمان حفاظت محیط‌زیست قم با بیان این مطلب اظهار کرد: ماهیت این دو دریاچه از جمله ویژگی نقطه‌های برخوردی زمین‌شناسی، پهنه‌های آبی و رودخانه‌ها هستند که در هر نقطه‌ای به سادگی ایجاد نمی‌شوند. همین امر باعث شده به این دو ناحیه ارزش معدنی داده شود به گونه‌ای که شاید تعداد زیادی از تالاب‌های کشور از این مزیت‌ها محروم باشند. منابع معدنی که در دریاچه نمک وجود دارد، می‌تواند تامین‌کننده بخش زیادی از نیازهای واحدهای صنعتی و تولیدی باشد. سید احمد شفیعی در این باره گفت: بهره‌برداری از منابع معدنی موجود در دریاچه نمک قم به نوع بهره‌برداری و درخواست متقاضی بستگی دارد که بر اساس آن مجوز استحصال صادر می‌شود. البته در این بین برخی برداشت‌ها ممکن است اکوسیستم دریاچه را با آسیب‌های جدی روبه‌رو کند که در این صورت صدور مجوز امکان نیست.
تا کنون سعی شده تمام ملاحظات زیست‌محیطی در زمینه برداشت‌های انجام شده از دریاچه نمک قم در نظر گرفته شود. شفیعی با اشاره به این موضوع ابراز کرد: این دریاچه بر اساس ساختار زمین‌شناختی که دارد سالانه در زمینه تولید نمک و سایر کانی‌های معدنی به صورت زایشی دارای قابلیت‌های بسیار بالایی است که موجب منحصربه‌فرد شدن آن شده است. این در حالی است که در ۱۰ سال اخیر روند برداشت از منابع معدنی این دریاچه با نظر سازمان حفاظت و محیط‌زیست به منظور حرکت چرخ‌های صنعت بدون آسیب رساندن به ساختار فیزیکی دریاچه در حال انجام است. برداشت‌های غیرمعمول و مغایر با ساختار زیست‌محیطی به هر نوعی از سوی سازمان حفاظت محیط‌زیست مجوزی دریافت نمی‌کنند. وی در این باره ادامه داد: برداشت از منابع معدنی به صورت مطلق و در راستای حفاظت از اکوسیستم دریاچه نمک مورد مخالفت سازمان نیست. این در حالی است که رایزنی‌های انجام شده با سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مبنی بر برداشت منابع معدنی دریاچه نمک با در نظر گرفتن موازین حفاظتی نه‌تنها دارای مشکل نیست بلکه ادامه این روند باعث پایداری روند زایشی در آن خواهد شد که بر این اساس می‌توان گفت سازمان حفاظت محیط‌زیست همراه و همگام با صنعت در حرکت است.
تشکیل کارگروه برای جذب سرمایه‌گذار
کل ذخایر معدنی قم در زمینه‌های منگنز، مس، آهن، باری، فلدسفات، خاک صنعتی، سنگ‌های ساختمانی، عقیق و... به بیش از یک میلیارد تن می‌رسد. رییس سازمان نظام مهندسی معدنی قم با بیان این مطلب اظهار کرد: با توجه به این توانمندی‌ها قم چهارمین رتبه ظرفیت‌های معدنی کشور از نظر مصالح ساختمانی را به خود اختصاص داده است. دریاچه نمک قم به‌عنوان یکی از بزرگترین دریاچه‌های زایشی غیرآبی کشور از توانمندی‌های معدنی فراوانی برخوردار است که از نمونه آن می‌توان به شورابه‌های آن و توانمندی برداشت منیزیم و پتاس در آن اشاره کرد. سید محمدجواد حسینی با بیان این موضوع افزود: این امر هم‌اکنون به‌عنوان توانمندی نهفته در این دریاچه به شمار می‌رود که تا توجیه اقتصادی پیدا کردن برای برداشت راه طولانی در پیش دارد. براساس مطالعات انجام شده تاکنون ذخیره معدنی فراوانی در این دریاچه قرار دارد که باید برای برداشت آنها برنامه‌ریزی‌های دقیقی انجام شود. حسینی با ارائه این آمار ادامه داد: هم‌اکنون مهم‌ترین مشکلی برای برداشت از این معادن غنی، جذب سرمایه‌گذار است که در این زمینه مسئولان استانی سعی کرده‌اند با فراهم کردن برخی از زیرساخت‌های لازم تا حدودی ان را بر طرف کنند. تشکیل کارگروه دریاچه نمک در قم مهم‌ترین اقدام در زمینه جذب سرمایه‌گذار و بهره‌برداری از ذخایر معدنی است که در دستور کار قرار گرفته است.
رییس سازمان نظام مهندسی معدنی قم در این باره ابراز کرد: سعی شده به منظور دسترسی به این معادن غنی با احداث جاده علاوه بر فراهم کردن شرایط لازم برای جذب سرمایه‌گذار، در زمینه جذب گردشگر نیز فعالیت‌های مناسبی انجام شود. البته این در حالی است که تمام مطالعات انجام شده در زمینه برداشت از معادن این دریاچه هم‌اکنون در سطح عمومی و پایه است و اگر سرمایه‌گذار بخواهد در این زمینه اقدام به سرمایه‌گذاری کند باید مطالعات فنی و اقتصادی دقیق‌تری انجام دهد تا بهره‌برداری از منابع آن دارای توجیه اقتصادی باشد.
