به گزارش ماین نیوز، در حالی هدف تولید 55 میلیون تنی فولاد خام در برنامه جامع فولاد به اولویت اصلی دولت تبدیل‌شده که رئیس هیأت عامل سازمان توسعه صنایع معدنی کشور چندی پیش در اصفهان تحقق آن را عملی دانست و تصریح کرد: فقط تولید فولاد خام مطرح نیست و تلاش داریم در این برنامه به خلق ارزش‌افزوده و تنوع محصولات برسیم که تولید ریل، ورق آجدار و ورق لوله‌های دقیق از جمله آن‌ها است.
با این حال بررسی‌ها نشان می‌دهد با وجود در دسترس بودن تولید 55 میلیون تن فولاد خام، تثبیت این هدف به دلیل نبود برخی زیرساخت‌ها مورد تردید واقع شده و دولت و تصمیم سازان فولادی در کنار تمرکز بر تولید، باید برای تأمین این موارد نیز برنامه‌ریزی مشخصی ارائه دهند.
آب، یکی از اصلی‌ترین عوامل تولید در همه صنایع اعم از صنعت فولاد است. آب در صنعت فولاد به عنوان خنک کننده تجهیزات، کوره‌ها، تمیزکاری، حذف ذرات غبار، منابع بخار و فیلترهای کنترل آلودگی هوا استفاده می‌شود. به طور متوسط به ازای هر تن فولاد، 313 مترمکعب آب نیاز است.
بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد در حال حاضر بالغ بر 95 میلیارد مترمکعب آب هر سال در کشور مصرف می‌شود که 1.27 میلیارد مترمکعب آن در صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرد و 160 میلیون مترمکعب آن به مصرف بنگاه‌های فولادساز می‌رسد و با فرض حفظ بهره‌وری فعلی، در سال 1404 و در ظرفیت تولید 55 میلیون تن فولاد، نیاز آبی صنعت فولاد بالغ‌بر 298 میلیون مترمکعب (2.2 برابر مصرف فعلی) خواهد بود.
از دیگر سو، به گفته کارشناسان حوزه آب، وضعیت مصرف به منابع آب کشور وضعیتی بحرانی است و به طور متوسط، 86 درصد از منابع آبی کشور مستقیماً در حال مصرف است و این نسبت به طور عادی در دنیا 20 الی 30 درصد است.
میزان آب‌های تجدید شونده از 130 میلیارد مترمکعب به 116 میلیارد مترمکعب کاهش پیدا کرده و از طرف دیگر به سبب تغییرات اقلیم و خشک‌سالی، میانگین دمای هوای کشور 2 درجه افزایش یافته این یعنی ادامه روند فعلی و عدم توجه به بهره‌وری در حوزه آب در همه بخش‌های شرب، صنعت و کشاورزی روند توسعه اقتصادی کشور را مختل کرده و حتی موجب بروز بحران می‌شود.
*راهکارهای کلان
مهم‌ترین راهکار کلان مقابله با بحران آب در کشور، بهبود نسبت‌های مصرف، افزایش بهره‌وری مصرف و ایجاد تعادل بین بخش‌های مختلف مصرف کننده آب اعم از صنعت، شرب و کشاورزی است.
در همین رابطه، وزیر نیرو نیز چندی پیش در همایش اقتصاد آب با انتقاد از قیمت پایین آب در حوزه کشاورزی اظهار داشت: برای پایداری توسعه منابع آب باید مصرف کاهش پیدا کند اما این سؤال پیش می‌آید که آیا قیمت‌های فعلی کاهش مصرف آب و صرفه‌جویی را به دنبال خواهد داشت؛ جواب این سؤال کاملاً مشخص است چراکه وقتی قیمت آب بسیار پایین و در بخش کشاورزی نزدیک به صفر است و برق در اختیار آن‌ها نیز کیلووات ساعتی 13 تومان است، انگیزه‌ای برای کاهش مصرف نخواهند داشت.
بهای پایین آب بنا بر منطق اقتصادی موجب توجیه‌پذیر شدن تولید محصولات نامرتبط با اقلیم شده که نتیجه آن هدر رفت منابع آبی و مالی کشور را به همراه دارد و اصل تخصیص بهینه منابع را با اخلال مواجه می‌کند. از همین رو کارشناسان معتقدند برای دستیابی به اهداف چشم‌انداز 1404 در همه حوزه‌ها و همچنین نجات کشور از بحران منابع آبی، سهم بخش کشاورزی در منابع آبی باید به سطح 60 درصد برسد.
البته بررسی‌های مراکز تخصصی نشان می‌دهد صرفاً با کاهش سهم بخش کشاورزی به عدد 78 درصد می‌توان هدف 55 میلیون تنی تولید فولاد در سال 1404 را عملیاتی کرد.
عدد 32 درصدی بازدهی کشاورزی ایران در حال حاضر نشان می‌دهد که کشور ما از این منظر از اغلب کشورهای منطقه بازمانده و صرفاً با اصلاح این نسبت می‌توان مصرف بخش کشاورزی را تا حد بالایی کاهش داد و راه را برای عبور از بحران هموار ساخت.
*روش‌های فنی کاهش مصرف آب در صنایع فولاد
در حوزه فنی پژوهش‌های متعددی در مورد انواع روش‌های کاهش مصرف آب، انرژی و تقلیل آلایندگی واحدهای فولادی صورت گرفته است. آخرین پژوهش صورت گرفته در این مورد، پژوهش مشترک دانشگاه شریف و سازمان نوسازی صنایع معدنی کشور (ایمیدرو) است که انواع روش‌های تولید متداول فولاد در آن مورد بررسی قرار گرفته، نتیجه این بررسی کاهش قابل توجه مصرف آب در صنعت فولاد با استفاده از دو روش «کورکس» و «میدرکس» است.
با استفاده از روش‌های فوق، مصرف آب معادل 1.4 مترمکعب آب به ازای تولید هر تن آهن در واحد احیا صرفه‌جویی حاصل می‌شود و در کل فرآیند تولید فولاد نیز برابر با 37 درصد در کل مصرف آب کاهش مصرف به دست خواهد آمد.
فولاد
