به گزارش ماین نیوز، البته استان‌های معدنی مختلف در کشور هر یک با توجه به نوع مواد معدنی، تنوع، میزان ذخیره یا وجود معادن خاص یا ارزشمند به نوعی سرآمد به‌شمار می‌روند.
در این میان استان‌های معدنی کشور با توجه به ویژگی‌های خاص معدنی آنها معرفی می‌شود.
کرمان؛ معدنی‌ترین استان کشور
استان کرمان از نظر وجود معادن بسیار و غنی بهشت زمین‌شناسی نام گرفته است و همین موضوع سبب شده که عنوان معدنی‌ترین استان کشور را به خود اختصاص دهد.
استان کرمان در تامین اولیه مورد نیاز صنایع کشور نقش ارزنده‌ای برعهده دارد. معادن سرشاری چون مس و آهن و دیگر معادن فلزی کرمان چرخ‌های صنعت استان و سایر استان‌ها و تا حدی نیز کشور را به حرکت درمی‌آورد. معادن زغال‌سنگ استان نیاز کارخانه ذوب آهن اصفهان را تامین می‌کند. منابع مس سرچشمه یکی از خالص‌ترین معادن در جهان قلمداد می‌شود. معادن مس میدوک شهربابک، معادن کرومیت بافت جیرفت و کهنوج نیز از مهم‌ترین معادن کرومیت ایران به‌شمار می‌روند و معدن تیتانیوم کهنوج تنها معدن این فلز در ایران است که همگی در استان کرمان واقع شده‌اند. معادن فاریاب در شهرستان منوجان نیز از اهمیت بالایی برخوردارند.
درباره ویژگی‌های معدنی استان کرمان و سهم آن در کشور، معاون امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمان، مهدی حسینی‌نژاد می‌گوید: حدود ۷/۴میلیارد تن ذخایر قطعی و شناخته‌شده در استان کرمان وجود دارد. ۴۲ نوع ماده معدنی در این استان شناخته شده که سالانه حدود۶۰ میلیون تن از معادن استان استخراج می‌شود که ۲۱درصد استخراج کل کشور را به خود اختصاص داده است. وی با اشاره به اینکه ۳۵۰۰ میلیارد تومان ارزش‌افزوده در بخش معدن مربوط به معادن استان کرمان است، یادآور می‌شود: این میزان ۴۲درصد ارزش‌افزوده کل کشور به‌شمار می‌رود.
همچنین ۳۶درصد از وصول دولتی کشور متعلق به معدن استان کرمان است. همچنین یکی از بزرگترین و مهم‌ترین صنایع استان، مجتمع سنگ‌آهن گل‌گهر سیرجان است. این مجتمع ۵۰درصد نیاز فولاد مبارکه اصفهان و فولاد خوزستان را تامین می‌کند. در کل مجموعه گل‌گهر یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تن ذخیره آهنین دارد. وسعت کل مجموعه گل‌گهر ۷۰۰هکتار است.
اصفهان؛ رتبه نخست صنعت سنگ
استان اصفهان با تولید سالانه ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تن سنگ تزئینی ساختمان، در رتبه نخست کشوری قرار دارد. البته یکی از برترین‌های معدنی استان اصفهان، تعداد بالای معادن است. در این استان ۹۰۰ معدن وجود دارد که از نظر تعداد، به‌طور تقریبی در رتبه نخست کشور قرار گرفته است. اسرافیل احمدیه، رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اصفهان درباره معادن این استان می‌گوید: میزان استخراج مواد معدنی این استان نیز رقمی افزون بر۴۰ میلیون تن در سال است که در این بخش در رتبه سوم ایران جای گرفته است. بیشترین معادن استان اصفهان سنگ‌های تزئینی هستند و در کنار آن حدود ۲هزار واحد سنگبری یعنی بیش از یک‌سوم سنگبری‌های کشور در این استان قرار دارد. این واحدهای سنگبری حدود ۵۰ درصد سنگ‌های تزئینی ساختمانی مورد نیاز کشور را تولید می‌کنند.
احمدیه درباره نوع بهره‌برداری و استفاده از سنگ‌های تزئینی و نما یادآور می‌شود: با توجه به وجود واحدهای سنگبری، می‌توان گفت در بحث فرآوری این دسته از کانی‌های معدنی که از ارزش بالایی برخوردارند استان اصفهان حرف نخست را می‌زند، به گونه‌ای که از دیگر نقاط کشور هم سنگ‌های خام را برای فرآوری به این استان می‌آورند که به‌طور قطع بخشی از سنگ‌های فرآوری‌شده صادر می‌شود.
آذربایجان‌شرقی رتبه نخست ذخیره معدنی
استان آذربایجان‌شرقی یکی از استان‌های معدنی کشور به‌شمار می‌رود که با ۸ میلیارد تن ذخیره رتبه نخست کشور را از نظر بیشترین ذخیره داراست. این استان با تنوع بالایی که در مواد معدنی دارد، جزو نخستین‌های معدنی در این زمینه محسوب می‌شود، چراکه از ۶۸ ماده معدنی شناخته‌شده در کشور، ۵۲ نوع ماده معدنی در این استان یافت می‌شود، از این‌رو لقب رنگین‌کمان معدنی را به خود اختصاص داده است. از نظر تنوع مواد معدنی در استان بیش از ۶۵۰ واحد معدنی وجود دارد و حداقل ۱۰ نوع ماده معدنی آذربایجان‌شرقی در سطح ملی مطرح است که ازجمله آنها می‌توان به کانی‌های فلزی بسیار گرانبها مانند مولیبدن، طلا، مس، نفلین سینیت و... اشاره کرد.
این مواد معدنی شامل مواد اولیه مصالح ساختمان مانند ماسه بادی، سنگ آهک، گچ، پوکه معدنی، سنگ لاشه، سنگ ساختمانی، پامیس، پوزولان و سنگ‌های تزئینی شامل تراورتن‌های منحصربه‌فرد رنگی آذرشهر، گرانیت و مرمر (مرمریت، کنگلومرا، سنگ چینی و کانی‌های فلزی شامل مس، آهن، منگنز، سرب، روی، آنتیموان، مولیبدن، هماتیت، لیمونیت، جیوه، طلا، نقره و انواع خاک‌های صنعتی شامل کائولن، زئولیت، بنتونیت، تالک و کانی‌های غیرفلزی شامل خاک پیت، زغال‌سنگ میکا، ورمیکولیت، باریتین، خاک نسوز، شیل، دولومیت، پیروکسن، پتاس، سیلیس، زرنیخ و پرلیت است. درباره تنوع و مزیت‌های معدنی این استان، مهرانگیز رحمانی، معاون معدنی و صنایع معدنی استان آذربایجان‌شرقی می‌گوید: این استان دارای ظرفیت‌های معدنی بالایی است، به‌گونه‌ای که کمربند ذخایر مس از استان آذربایجان‌شرقی عبور می‌کند.
از نظر معدنی این استان دارای دو مزیت است، از یک‌سو وجود معادن فلزی در استان، ظرفیت‌های بالایی را برای آن به ارمغان آورده است؛ هرچند کماکان زمینه‌های کشف بیشتری در استان وجود دارد. از سوی دیگر نیز از نظر جغرافیایی، استان آذربایجان‌شرقی به بازارهای مصرف خارجی مانند ترکیه نزدیک است که این استان را برای صادرات در ردیف مزیت سرمایه‌داری قرار داده است.
یزد؛ خاستگاه مواد معدنی بی‌نظیر
در دل کویری‌ترین استان کشور، معادن مختلفی وجود دارد که از نظر تنوع مواد معدنی رتبه سوم را به خود اختصاص داده است. استان یزد از نظر شمار معدن نیز در رتبه هفتم کشور قرار گرفته است که ۳۹ نوع آن در این استان یافت می‌شود. تنها حدود ۲۸ نوع سنگ گرانیت از انواع سنگ‌های تزئینی در معادن این استان وجود دارد. البته مواد معدنی استان یزد در کشور در نوع خود بی‌نظیر به‌شمار می‌آیند، به گونه‌ای که سنگ گرانیت درجه۱ بین استان‌های کشور تنها در معادن استان یزد استخراج و فرآوری می‌شود. بیش از یک‌سوم ذخایر سنگ‌آهن کشور در یزد قرار دارد. استان یزد، سنگ تزئینی باکیفیتی در میان استان‌ها دارد. این استان با استخراج ۵۱/۱درصد سنگ‌آهن ایران رتبه نخست را به خود اختصاص داده است. همچنین با استخراج ۶۷/۵ درصد ماده معدنی فسفات باز هم یزد در ایران یکه‌تاز است. از سوی دیگر بزرگترین ذخیره سرب و روی کشور ۸۳/۹ درصد است که در استان یزد قرار گرفته و به‌دلیل این ظرفیت بالا در رتبه دوم شهرهای معدنی قرار دارد. انواع تراورتن، چینی، مرمریت و گرانیت جزو سنگ‌های معدنی استان به‌شمار می‌آیند که بیشترین تعداد این معادن متعلق به گرانیت و مرمریت است.
زنجان؛ استانی با معادن خاص
استان زنجان با دارا بودن حدود ۴۰ نوع ماده معدنی فلزی و غیرفلزی یکی از استان‌های ثروتمند معدنی ایران به‌شمار می‌آید.
این استان دارای معادنی غنی چون مس و طلا است. اما آنچه این استان را مطرح می‌کند، وجود معادن خاص است. استان زنجان مواد معدنی ویژه‌ای دارد که سایر استان‌ها ندارند که ازجمله این مواد می‌توان به مواد شاخص مثل فلدستاپ، سرب و روی، پتاس، فسفات و انواع سنگ نما اشاره کرد. در این‌باره بهروز برنا، معاون اکتشافات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی درباره ظرفیت معدنی استان زنجان می‌گوید: آلومیت دومین کانی برای تولید آلومینیوم به‌شمار می‌رود که ظرفیت‌های بالایی برای تولید این کانی در زنجان وجود دارد. ذخایری همانند «زاج کان»، «زاج کندی» و «سیردان» ذخایر اصلی آلومیت تلقی می‌شوند که در گذشته از آنها زاج می‌گرفتند. این در حالی است که تاکنون برنامه‌ای برای استفاده از ذخایر آلومیت وجود نداشته است.
آذربایجان‌غربی؛ طلایی‌ترین استان
استان آذربایجان‌غربی یکی از استان‌های معدن‌خیز کشور به‌شمار می‌رود، به‌گونه‌ای که این استان در تولید باریت، طلا، میکا و سنگ‌های تزئینی بیشترین تولید کشور را به خود اختصاص داده است.
در حال حاضر نیز ۴۰درصد کل تولید باریت کشور و ۱۲۰ تن از ۳۰۰ تن ذخیره طلای کشور را به خود اختصاص داده است.
در این‌باره جعفرصادق اسکندری رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان آذربایجان‌غربی می‌گوید: استان آذربایجان‌غربی از نظر ذخایر و تنوع معدنی جزو ۵ استان کشور به‌شمار می‌رود. البته از نظر تنوع و نوع معادن خاصی که در استان وجود دارد حتی می‌توان این استان را در ردیف ۳ استان نخست کشور قرار داد. اسکندری با اشاره به نوع معادنی که در سطح استان وجود دارند، یادآور می‌شود: ذخایر این استان هم شامل کانی‌های فلزی و هم شامل کانی‌های غیرفلزی می‌شود که در کانی‌های فلزی مانند مس دارای ظرفیت‌های بالایی است.
در زمینه سیلیس، کرومیت و سنگ‌آهن هم استان دارای ذخایر بالایی است. وی در ادامه می‌افزاید: استان آذربایجان‌غربی در ۲ کانی جزو سرآمدهای کشور است، یکی تیتان که بزرگترین معدن تیتان کشور با ذخایر و درصد خلوص بالا در ارومیه واقع شده و همچنین در زمینه طلا نیز بزرگترین معدن طلا در شهرستان تکاب قرار دارد که با عنوان طلای زرشوران زیر نظر ایمیدرو فعالیت می‌کند. میزان استخراج سالانه معادن استان ۱۴میلیون تن است.
