به گزارش ماین نیوز، ذخایر سنگ‌های تزئینی جهان به حدود ۱۵میلیارد تن می‌رسد که شامل گرانیت‌ها، مرمریت‌ها، تراورتن‌ها و مرمرهاست که در این میان، تنوع رنگ و کیفیت سنگ‌های تولید ایران در جایگاه نخست جهان قرار دارد. اما ایران براساس رتبه‌بندی جهانی از نظر ذخایر سنگ‌های تزئینی در رتبه چهارم قرار دارد. حال در شرایطی که صنعت سنگ ساختمانی در جهان بیش از ۸۰ میلیارد دلار گردش مالی سالانه دارد، ایران می‌تواند با در اختیار گرفتن سهم ۱۰درصدی از این بازار همه‌ساله حدود ۸ میلیارد دلار صادرات داشته باشد.
در حال حاضر حدود ۱۳۰۰ معدن در حوزه سنگ تزئینی در کشور وجود دارد که مهم‌ترین آنها در استان‌های اصفهان، یزد، آذربایجان‌غربی و شرقی، لرستان، فارس و کرمان قرار دارد.
لازم به یادآوری است معادن سنگ تزئینی پس از زغال‌سنگ بیشترین تعداد شاغلان را به خود اختصاص داده و از نظر حادثه جزو پرخطرترین معادن کشور به شمار می‌روند.
اصفهان رتبه نخست
۵۰ درصد از معادن استان اصفهان به معادن سنگ اختصاص دارد. این استان با تولید سالانه ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تن سنگ تزئینی ساختمان، در رتبه نخست کشوری قرار دارد. وجود ۲هزار واحد سنگبری در استان اصفهان سبب شده این استان به‌عنوان مرکز سنگ و فرآوری سنگ‌های تزئینی کشور شناخته شود. این واحدهای سنگبری، حدود ۵۰ درصد سنگ‌های تزئینی ساختمانی مورد نیاز کشور را تولید می‌کنند.
آذربایجان‌غربی، قطب سنگ‌های تزئینی
آذربایجان‌غربی با تولید سالانه بیش از ۴۰۰ هزار تن انواع سنگ تزئینی قطب اول تولید این نوع سنگ از نظر تنوع در کشور است. درباره معادن سنگ‌خیز این استان، جعفرصادق اسکندری رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان آذربایجان‌غربی با بیان اینکه معادن سنگ‌های تزئینی این استان، بیشترین تراکم و تنوع را در کشور داراست، خاطرنشان کرد: از سنگ‌های تزئینی استان می‌توان سنگ مرمر، مرمریت، گرانیک و... را نام برد که جزو سنگ‌های معروف و محدودی در کشور هستند که بیشتر در استان آذربایجان‌غربی یافت می‌شوند. اسکندری با اشاره به اینکه در آذربایجان‌غربی ۴۳۷ فقره معدن دارای پروانه بهره‌برداری وجود دارد، گفت: ۱۸۱ پروانه از این تعداد مربوط به سنگ‌های تزئینی می‌شود.
وی افزود: سالانه بیش از ۴۰۰ هزار تن انواع سنگ‌های تزئینی در آذربایجان‌غربی تولید و روانه بازارهای مصرف می‌شود. گرانیت، نرم‌بر، سینیت، بازالت، مرمر، تراورتن، مرمریت و چینی مهم‌ترین سنگ‌های تزئینی استخراج‌شده از معادن استان هستند که علاوه بر بازارهای داخلی سالانه بیش از ۴۰درصد آن به خارج از کشور مانند ایتالیا، ترکیه، چین، آذربایجان و عراق صادر می‌شود.
به گفته رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان‌غربی بیش از ۸ هزار نفر در صنایع معدنی و تولید سنگ‌های تزئینی استان مشغول به کار هستند، به‌طوری‌که آذربایجان‌غربی از نظر تنوع سنگ‌های تزئینی در جایگاه نخست کشور قرار گرفته است.
تراورتن‌های سرخ آذرشهر
معادن سنگ تزئینی آذرشهر و تراورتن‌های سرخ‌رنگ آن از شهرت جهانی برخوردار است. در این شهرستان ۵۲ معدن سنگ شناخته و ثبت‌شده وجود دارد. به طور تقریبی ۹ نوع سنگ از معادن آذرشهر استخراج می‌شود که بیشتر آنها سنگ‌های لیمویی، گردویی و سنگ قرمز تراورتن منحصربه‌فرد این شهرستان است. اما سنگ سرخ‌رنگ آذرشهر دارای شهرت جهانی است و از نادرترین سنگ‌های تزئینی و ساختمانی به‌شمار می‌رود. شهرستان آذرشهر با تولید سالانه ۴۰۰ هزار تن انواع سنگ‌های ساختمانی در ۴۰ معدن فعال، قطب تولید این محصول در کشور محسوب شده و کانی‌سازی سنگ قرمز تراورتن در جهان نیز تنها در معدن سردارآباد این شهرستان انجام می‌شود. بخشی از سنگ‌های استخراج‌شده معادن آذرشهر به‌صورت خام صادر و بقیه آن نیز در کارخانه‌های سنگبری شهرستان و استان آذربایجان‌شرقی فرآوری می‌شود. حدود ۱۰ هزار نفر به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در استخراج و فرآوری سنگ‌های معادن آذرشهر مشغول به کار هستند. لازم به یادآوری است، شهرستان آذرشهر در فاصله ۵۰ کیلومتری جنوب تبریز مرکز آذربایجان‌شرقی واقع شده است.
لرستان، یک‌چهارم
بیشتر معادن استان لرستان به سنگ‌های نما و تزئینی اختصاص دارد، به‌گونه‌ای که با داشتن حدود یک چهارم ذخایر سنگ‌های تزئینی کشور در ردیف استان‌های حائز رتبه نخست در این زمینه قرار دارد. این استان با معادن غنی سنگ خود و استخراج بیش از یک میلیون تنی سالانه سنگ تزئینی، ۲۸ درصد ذخایر صنعت سنگ در ایران و ۳ درصد ذخایر سنگ دنیا را در اختیار دارد.
در حال حاضر بخش عمده‌ای از اشتغال حوزه صنعت لرستان در اختیار صنعت سنگ است. برخی آمارها از اشتغال نزدیک به ۱۷هزار نفر در این بخش حکایت دارند. به گفته مسئولان امر حدود ۲۵درصد سنگ‌های ساختمانی در کشور در استان لرستان تولید می‌شود. باتوجه به معادن سنگ غنی که در این استان وجود دارد، وجود کارخانه‌های سنگ نیز در این استان سابقه طولانی یافته است، به گونه‌ای که بیشتر واحدهای فرآوری سنگ در این استان در شهرستان الیگودرز متمرکز شده که این منطقه را به «شهر سنگ» معروف کرده است. درباره اهمیت سنگ در استان لرستان، محمدرضا صفی‌خانی، رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان لرستان پیش‌تر اظهار کرد: باتوجه به معادن غنی که در استان لرستان وجود دارد، تصمیم داریم در این زمینه شهرک تخصصی سنگ را در استان راه‌اندازی کنیم. صفی‌خانی در توضیح بیشتر این شهرک تخصصی سنگ عنوان کرد: این شهرک صنعتی سنگ در کنار معادن سنگ گهر بخش چگینی خرم‌آباد واقع شده تا هزینه حمل‌ونقل را نیز به حداقل ممکن برساند. علاوه بر این در این شهرک تخصصی علاوه بر فرآوری از سنگ، قرار است از ضایعات سنگ به نوعی استفاده شود تا هم استفاده بهینه انجام شده و هم مشکل ضایعات سنگ برطرف شده باشد.
فارس، رتبه دوم
استان فارس رتبه دوم سنگ تزئینی ایران را در اختیار خود قرار داده است. براساس آمار حدود ۲۰درصد از سنگ‌های تزئینی ایران در استان فارس تولید می‌شود. ۳۵۰ واحد سنگبری در استان فارس مشغول فعالیت هستند که این تعداد حدود ۸۰ درصد استخراج استان را فرآوری می‌کنند. در میان سنگ‌های استخراج‌شده در استان، مرمریت و سنگ چینی ۱۵درصد کل میزان استخراج سنگ تزئینی استان را به خود اختصاص می‌دهند. ۳۹۸سنگبری فعال در این استان وجود دارد که شامل ۱۰درصد سنگبریهای کشور می‌شود و سهم ارزش صادرات این استان ۲۸درصد میزان صادرات کل کشور است. استان فارس با وجود ۱۲۵ معدن فعال در این حوزه ۸/۲میلیون تن استخراج اسمی دارد، از سویی به‌دلیل بهره‌مندی نکردن از فناوری‌های برتر و رقابتی، سهم کشور در بازارهای جهانی نیز ناچیز است.
سنگ، یک‌سوم معادن یزد
بیش از یک سوم معادن استان یزد در زمینه استخراج سنگ‌های تزئینی و ساختمانی فعالیت می‌کنند و سالانه نزدیک به یک میلیون و ۳۰۰ هزار تن سنگ را راهی واحدهای فرآوری در استان یزد می‌کنند. معادن سنگ تزئینی موجود در استان یزد شامل انواع تراورتن، چینی، مرمریت و گرانیت است که بیشترین انواع آن متعلق به گرانیت و مرمریت است، به نحوی که تنها در بخش سنگ‌های گرانیتی حدود ۲۸ نوع از این سنگ ساختمانی در معادن یزد وجود دارد. ۲۵ تا ۳۵ درصد از ظرفیت تولید سنگ‌های تزئینی و ساختمانی استان یزد پس از فرآوری، صادر می‌شود و مابقی در داخل استان به مصرف می‌رسد. عمده بازارهای مقصد سنگ‌های تزئینی استان یزد شامل تهران، خراسان‌رضوی، اصفهان و تبریز و همچنین کشورهای عراق، امارات و جمهوری آذربایجان است. تعداد واحدهای تولید سنگ ساختمانی یا به عبارتی سنگبریهای بزرگ استان یزد ۱۶۵ واحد است که این تعداد برای حدود ۲ هزار نفر فرصت شغلی فراهم کرده است.
کرمان، ذخایر ۸۰۰ میلیون تنی
وضعیت کلی سنگ‌های تزئینی استان کرمان از نظر ذخایر معدنی بسیار غنی و دارای ذخایر بسیار است، ضمن آنکه این استان از انواع سنگ‌های مرمیت، مرمر، گرانیت و... بهره‌مند است. در این استان ۱۸۳ معدن سنگ تزئینی کشف شده که دارای پروانه اکتشاف هستند که از این تعداد ۷۵ معدن پروانه بهره‌برداری را دریافت کرده‌اند. این در حالی است که ذخایر احتمالی معادن سنگ استان کرمان بیش از ۸۰۰ میلیون تن است. استان کرمان از نظر ذخایر سنگ‌های تزئینی پس از استان‌های اصفهان و یزد دارای رتبه سوم است، ضمن آنکه از نظر تنوع ماده معدنی و رنگ نیز می‌توان ادعا کرد، سنگ‌های استان کرمان در ایران منحصر به‌فرد است.
سخن آخر...
در گوشه و کنار ایران و در استان‌های مختلف می‌توان معادنی از سنگ را یافت که هر یک به نوعی از نظر تنوع، کیفیت، ذخیره یا رنگ رتبه قابل‌توجهی را به خود اختصاص داده‌اند. هر یک از سنگ‌های تزئینی ویژگی‌های خاص خود را دارند و امکان ابداع کاربردهای جدید از آنها در بسیاری از صنایع وجود دارد. در دستیابی به این اهداف می‌توان به نقش افراد خلاق و کارآفرینان اشاره کرد که با پذیرفتن ریسک سرمایه‌گذاری با تولید محصولات جدید زمینه توسعه بازار را فراهم خواهند کرد. اما موضوعی که نباید از آن غافل شد، این مسئله است که در بسیاری از استان‌های سنگی در کشور، خام‌فروشی در اولویت قرار می‌گیرد، این در حالی است که واحدهای فرآوری با ارتقای کیفیت می‌توانند برای رونق‌بخشی به توسعه تولید سنگ سبب میزان بیشتری از اشتغالزایی و توسعه در استان شوند.
سنگ و مصالح ساختمانی
