به گزارش ماین نیوز، لذا برجام کليد طلايي پيشرفت در حوزه يادشده شد و پس از مدت ها بانک هاي خارجي در پرداخت تسهيلات و فاينانس به ايران روي خوش نشان دادند.شايد همين امر باعث شد تا مهدي کرباسيان رئيس هيات مديره سازمان توسعه و نوسازي معادن ايران بگويد که تا پايان سال بخش اعظم 7 طرح فولادي که در دولت گذشته متوقف شده بود به نتيجه برسد.
منتقدان دولت معتقدند که برجام تاثيري نداشته است و اين امر باعث جذب سرمايه گذاران خارجي و يا حتي توسعه همکاري ها و مذاکرات نشده است. به اعتقاد شما آيا برجام نتوانسته تاثيري حداقلي بر فرآيند فعاليت هاي صنعتي و معدني بگذارد؟
برجام باعث اتفاقات مهم صنعتي و معدني شده است. اگر کسي مي گويد اين امر تاثيري بر حوزه هاي مختلف نداشته است واقعا جانب انصاف را رعايت نکرده است. در حوزه معدن و صنايع معدني برجام دستاوردهاي بزرگي را براي ما رقم زد. قبل از آنکه توافقات گروه 1+5 اتفاق بيفتد شرکت هاي معتبر بين المللي حاضر نبودند حتي در سطح مشاور با ما گفت وگو کنند.
يکبار هم جواب ما را ندادند. شرايط به گونه اي بود که هيچکدام از شرکت ها حتي در سطوح پايين هم در مناقصه ها و مزايده هاي ما شرکت نمي کردند. ايران به لحاظ فولاد، تيتانيوم، آلومينيوم، عناصر نادر خاکي و... مزيت هاي زيادي دارد ولي شرکت ها و سرمايه گذاران خارجي نيم نگاهي هم در آن مدت به ما نداشتند. نکته ديگر آنکه اگر مشاور يک شرکت خارجي با ما مي خواست وارد مذاکره شود کشور ثالث چون ترکيه و دوبي را انتخاب مي کردند.
اما از زماني که برجام رخ داد نگاه ها تغيير کرد و اکنون به گونه اي شده که شرکت هاي معتبر بين المللي براي مذاکره با ايران اعلام آمادگي مي کنند. اخيراً که براي يک اجلاس بين المللي به يکي از کشورها رفته بودم مديران برندهاي معتبر براي اينکه بتوانند براي همکاري هاي بيشتر گفت وگوهاي خود را به سرانجام برسانند با هواپيماهاي شخصي خود آمده بودند. حال اگر در شرايط تحريم بوديم مگر شرکتي حاضر مي شد با ايران سر ميز مذاکره بنشيند.
از سويي مساله ديگر آن است که ما با قدرت صحبت مي کنيم و اجازه نمي دهيم مانند گذشته ديگران حرف هاي خود را بر ما تحميل کنند. قبل از برجام اگر شرکت رده چهارمي براي همکاري با ايران اعلام آمادگي مي کرد ما به اجبار هر آن چيزي که آنها مي گفتند را قبول مي کرديم و همين امر صدمات زيادي به فعاليت هاي صنعتي مي زد. همين اتفاق ها گوياي آن است که برجام تاثير خوبي بر صنعت کشور گذاشته است و به استناد به اين رخدادها مي گويم آينده صنعت کشور بسيار روشن است. اين در حالي است که در گذشته نگاه ها به آينده صنعت بسيار بدبينانه بود.
در اين مدت توانستيد براي جذب سرمايه گذاران خارجي به نتيجه اي برسيد؟
در اکثر مناقصه هاي سازمان توسعه و نوسازي معادن شرکت هاي بين المللي حضور فعال دارند و بسيار مشتاق هستند تا سطح همکاري هاي خود را وسعت ببخشند. به عنوان مثال در طرح تيتانيوم کهنوج و يا ذوب و روي مهدي آباد شرکت هاي بين المللي براي سرمايه گذاري، فاينانس و يا پيمانکاري شرکت کردند. حال شما به سال هاي گذشته نگاه کنيد کدام شرکت خارجي وارد مناقصه ها مي شد؟ در حال حاضر تنها جابه جايي پول مشکلاتي دارد که خوشبختانه طي 5 ماه اخير خيلي از چالش ها برطرف شده است.
خوشبختانه چند کشور از جمله ايتاليا، صندوق ضمانت ساچه و صندوق کوفاس و اخيراً هم صندوق هرمس آلمان براي جابجايي مالي اعلام آمادگي کردند. اين مجموعه ها پيش زمينه هاي همکاري مالي و فاينانس و اعتبارات مالي را از گذشته يعني قبل از تحريم ها با ما داشتند. بديهي است اين روند تا حدودي با کندي پيش مي رود ولي موضوع لاينحلي نيست. يک مقدار اروپائيان در همکاري وسواس هايي دارند که علت اصلي آن هم وابسته بودن به امريکايي ها است. اگر بتوانيم بند ناف آنها را جدا کنيم مبادلات مالي و سرمايه گذاري مشترک با سرعت زيادي به سرانجام مي رسد.
از زماني که شما آمده ايد در بحث جذب سرمايه گذاري خارجي چه اتفاقاتي صورت گرفته است؟
بعد از برجام يادداشت تفاهم هاي زيادي امضا شده است ولي هنوز به قرارداد تبديل نشده است. ما چندين سال در تحريم بوديم و با سرمايه گذاران خارجي به گونه اي رفتار شده است که آنها واهمه سرمايه گذاري و حضور در ايران را دارند. ولي با همت دولت يازدهم و روشنگري هايي که صورت گرفت توانستيم اطمينان آنها را جلب کنيم لذا رسيدن به قراردادها دور از انتظار نيست. در حال حاضر يادداشت تفاهم هاي خوب با کشورهاي کره،هند،ايتاليا و فرانسه امضا شده است. اعداد بزرگي به تفاهم رسيده است که اگر عملياتي شود در حوزه صنايع معدني و معدن با تحول عظيمي روبه رو خواهيم شد. البته بايد قبول کرد عملياتي شدن قراردادها زمان بر است و نمي توان در مدت يک الي دو ماه به آن دست يافت. در حال حاضر مناقصه ها و مشاوره ها با حضور سرمايه گذاران خارجي انجام مي شود و با حل مشکلات مالي روند مذکور سرعت پيدا خواهد کرد.
گفته شده است اگر برجام تاثير داشت چرا واحدهاي صنعتي تعطيل شدند و ميزان توليدات صنعتي روند کاهشي داشته است؟
کاهش توليد که در سال 94 رخ داد ربطي به برجام نداشت. اتفاقاً برجام باعث شد کاهش توليد بيش از اين اتفاق نيفتد. در حوزه معدن و صنايع معدني يک اتفاق سختي در سال 2015 ميلادي رخ داد و آن اين بود که يکباره شاهد افت جدي قيمت ها در سطح بين المللي در حوزه هاي سنگ آهن، آلومينيوم، فولاد، مس و مابقي بوديم. دليل کاهش قيمت اين بود که نرخ رشد اقتصادي چين يک دفعه از حدود 8 درصد به 6 درصد رسيد.
اين اتفاق شوک عظيمي ايجاد کرد که همه کشورها از آن تاثير گرفتند. با توجه به چنين روندي چين در برخي از اقلام عنوان شده مانند فولاد حمايت صادراتي و نهايت قيمت هاي بين المللي را دامپينگ کرد. لذا همين امر سبب شد تا در حوزه سنگ آهن صادرات ايران از 23 ميليون تن به 15 ميليون تن برسد. در حوزه فولاد به دليل کاهش قيمت و بي دقتي که در مورد تعرفه ها رخ داد دو ميليون تن واردات صورت گرفت و اين باعث شد مشکلاتي بر اين حوزه وارد شود. ولي با همه اين اوصاف سال گذشته رکورد صادرات فولاد به ميزان 4 ميليون تن در طول تاريخ زده شد. ضمن اينکه توانستيم نياز داخلي را بدون کم و کاست پاسخ دهيم. در چند ماه گذشته مس هم توانسته 400 ميليون دلار صادرات داشته باشد. تا دي ماه گذشته موجودي کاتد مس در کف انبار 60 هزار تن و کنسانتره مس بالاي 100 بود و هيچ خريداري هم وجود نداشت. اما بعد از برجام همه اين مشکلات حل شد و حتي محصولات را پيش فروش کرديم.
اگر واحدهاي صنعتي مشکل دارند نبايد اين موضوع را به برجام وصل کنيم. واحدهاي صنعتي نيازمند منابع مالي براي نقدينگي، حل مشکلات ماليات و بيمه هستند و نکته ديگر آنکه مصرف به سال هاي گذشته بر گردد تا رکود حاکم بر بازار کمرنگ شود. بخشي از اين چالش ها و مشکلات به خاطر تحريمي است که سال ها بر ايران وارد شد و حال برجام کمک مي کند تا اين چالش ها برطرف شود.
تصميمات دولت باعث شد که ورشکستگي واحدهاي صنعتي رخ ندهد؟
تصميماتي که دولت گرفته اساسي است. در نخستين گام نرخ تورم را کنترل کرد ، اين امر به اقشار سطح پايين کمک کرد تا با توجه به حقوق و دستمزد خود بتوانند خريد داشته باشند. اما کاهش بيشتر تورم به نفع توليد نيست چرا که اين امر مانع رونق مي شود. نکته ديگر ثبات نرخ ارز است. دولت با توجه به برجام توانست نرخ ارز را در سطح 3 هزا ر و 400 تومان تا 3هزار و 500 تومان کنترل کند. اين در حالي است که در زمان تحريم به صورت متناوب قيمت ارز تغيير مي کرد و توليدکنندگان نسبت به آينده هيچ پيش بيني نداشتند. ولي اکنون وضعيت به گونه اي است که توليدکننده مي تواند حداقل براي يک سال کاري خود برنامه ريزي کند و اطمينان داشته باشد که اتفاق شوک آوري در اقتصاد داخلي رخ نمي دهد. اگر بخواهم جمع بندي کنم بايد بگويم که با تصميمات اخير شوراي پول و اعتبار و تزريق نقدينگي که تا دو ماه آينده اجرايي مي شود وضعيت صنايع بهبود پيدا مي کند. از سويي با تزريق پول نفت که از اواخر تابستان وارد چرخه اقتصاد مي شود (فروش نفت به صورت نقدي نيست)شرايط به نفع توليدکنندگان خواهد بود.
چه عامل هاي ديگري باعث شد که واحدهاي صنعتي با چالش مواجه شوند؟
به غير از تحريم ، عوامل داخلي هم به مشکلات صنايع بخصوص در حوزه معدن و صنايع معدني افزود. به عنوان مثال در سازمان توسعه و نوسازي معادن ايران در مدت سه سال 6 مديرعامل عوض شد که اين امر نشان از ناپايداري تصميم ها دارد. دومين نکته فروش اموال ايميدرو در قالب رد ديون بود. از 21 هزار ميليارد توماني که درسال 91 بابت رد ديون واگذار شد يک ريال هم به سازمان توسعه و نوسازي معادن پرداخت نشد. لذا سازمان توسعه اي وقتي پول نداشته باشد و در تحريم هم به سر ببرد چطور مي تواند واحدهاي صنعتي را کمک کند و يا پروژه جديدي را تعريف کند. در اين دولت با وجود تمام کمبودهاي مالي توانستيم 60 پروژه را که راکد بود فعال کنيم.
7 طرح فولادي از جمله طرح هايي بود که به واسطه برجام توانست احيا شود. اين طرح ها اکنون چه شرايطي دارند؟
يکي از معضلاتي که ما وارث آن شديم 7 طرح فولادي بود. زماني که دولت يازدهم بر سر کار آمد حدود دو سال بود که اين طرح ها راکد بود و به دليل نداشتن پول کلي سرمايه به خواب رفته بود.
قسمت آهن اسفنجي 7 طرح فولادي حدود 60 درصد و فولاد کمتر از 20 درصد پيشرفت فيزيکي داشت. لذا بعد از برجام نخستين اقدامي که انجام داديم براي هر کدام از 7 طرح با بخش خصوصي بين 65 تا 85 درصد شريک شديم تا ال سي از سوي چين باز شود. بر اين اساس نزديک به يک ميليارد و 800 ميليون يورو گشايش اعتبار شد. حال بخش آهن اسفنجي فعال شده است و تا پايان سال 4 پروژه سپيد دشت-شادگان-ني ريز-ميانه به بهره برداري مي رسد. همچنين توانستيم قيمت طرح هاي فولادي که به علت تحريم چيني ها بالاگفته بودند تخفيف هاي خوبي بگيريم و قيمت ها اروپايي شده است. تجهيزات اصلي هم که چيني بود اروپايي شده است. با اين تفاسير تا پايان سال 3ميليون و 200هزار تن به ظرفيت فولاد کشور امسال اضافه مي شود. خوشبختانه مشکل فاينانس هم حل شده است و اکثر فاينانس طرح هاي فولادي شروع شده است.
