به گزارش ماین نیوز، در بسیاری از کشورهای پیشرفته از زغال‌سنگ کک‌شو و حرارتی به عنوان سوخت فسیلی با رعایت مسائل زیست‌محیطی استفاده می‌شود اما نکته اینجاست که در جهان بیشترین میزان تولید مربوط به زغال‌سنگ حرارتی است و زغال‌سنگ کک شو در مرتبه دوم قرار دارد. در ایران موضوع کاملا متفاوت است و تنها از زغال‌سنگ کک شو استفاده می‌شود و ذخایر زغال‌سنگ حرارتی کاربردی ندارند.
تولید سوخت از زغال‌سنگ حرارتی
استفاده از زغال‌سنگ حرارتی در ایران سابقه‌ای ندارد اما وزارت نیرو طرحی را برای استفاده از زغال‌سنگ حرارتی برای تولید برق مطرح کرده که تاکنون عملیاتی نشده است. این در حالی است که ذخایر مناسبی از زغال‌سنگ حرارتی در کشور وجود دارد که در صورت برنامه‌ریزی برای استفاده از آن می‌توان چرخه صنعت زغال‌سنگ را به جلو برده و آن را به حرکت در آورد.
خارج شدن از انحصار مصرف زغال‌سنگ کک شو و استفاده از نوع حرارتی آن ضروری است.
خسرو فعالیان، عضو هیات مدیره شرکت زغال‌سنگ البرز مرکزی ایران درباره مذاکرات انجام شده با هلدینگ اسپانیایی برای تولید سوخت سازگار با محیط‌زیست با استفاده از زغال‌سنگ ایران گفت: یکی از مصارف زغال‌سنگ به ویژه زغال‌سنگ حرارتی و بخشی از سنگ‌های باطله که مسائل زیست‌محیطی ندارند، استفاده در نیروگاه‌های حرارتی و تولید برق از آنهاست که قیمت تمام شده مناسبی نیز دارد.
وی در ادامه گفت: حال با توجه به وجود ذخیره خوب زغال‌سنگ حرارتی در منطقه طبس و جنوب کرمان به نظر می‌رسد راه‌اندازی این دست پروژه‌ها در کشور مفید باشد. هم‌اکنون که در بازار جهانی قیمت زغال‌سنگ دچار رکود است و باعث ورشکستگی یکی از شرکت‌های بزرگ امریکایی به عنوان تامین‌کننده زغال‌سنگ امریکا شده، شاهدیم که در ایران نیز این شرایط حاکم است و شرکت‌های زغال‌سنگی قیمت‌های جهانی را برای فروش محصولات خود پیشنهاد مطرح می‌کنند این در حالی است که قیمت‌های اعلامی با قیمت تمام شده زغال‌سنگ داخلی دارای تفاوت بسیاری است. وی بر این باور است که باید راهی برای استفاده از این ذخایر یافت و به نظر می‌رسد اجرای این دست از پروژه‌ها می‌تواند راهکار مناسبی باشد تا علاوه بر ایجاد راهکار برای استفاده از زغال‌سنگ حرارتی، بحث زیست‌محیطی و مشکلات ناشی از استفاده مستقیم از زغال‌سنگ نیز کاهش خواهد یافت.
بازارسازی برای زغال‌سنگ حرارتی
به گفته فعالیان استفاده از زغال‌سنگ حرارتی برای تولید انرژی، راهکار مناسبی برای بازارسازی این کانی در کشور خواهد بود. هم‌اکنون بخش عمده‌ای از ذخایر زغال‌سنگ حرارتی ایران در اختیار شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران است و بخش خصوصی تمایل آنچنانی برای سرمایه‌گذاری و حضور در این بخش ندارد زیرا هزینه تمام شده زغال‌سنگ حرارتی به اندازه زغال‌سنگ کک شو است. این در حالی است که مصرف آنچنانی برای این نوع از زغال‌سنگ در کشور وجود ندارد.
عضو هیات مدیره شرکت زغال‌سنگ البرز مرکزی ایران تفاوت زغال‌سنگ حرارتی با کک‌شو را در میزان فشاری که روی آنها وارد می‌شود، دانسته و افزود: هزینه‌ای که بهره‌بردار برای زغال‌سنگ کک‌شو صرف می‌کند با زغال‌سنگ حرارتی یکی بوده و قیمت آنها نزدیک است اما در بازار، قیمت خرید زغال‌سنگ کک شو گرانتر از زغال‌سنگ حرارتی است زیرا در جهان ذخایر زغال‌سنگ حرارتی خیلی بیشتر بوده و با داشتن لایه‌های ضخیم، قیمت تمام شده کمتری دارد.
فعالیان گفت: در ایران بیشترین مصرف مربوط به زغال‌سنگ کک‌شو در صنایع فولادی است و بازار کمتری برای زغال‌سنگ حرارتی در کشور تعریف شده است. این در حالی است که ذخایر قابل توجه و مناسبی از زغال‌سنگ حرارتی در شمال کشور و همچنین در منطقه طبس و جنوب کرمان وجود دارد که می‌توان برای آن بازار مصرف و فروش تعریف کرد. حال با استفاده از این نوع زغال‌سنگ برای تولید سوخت سازگار با محیط‌زیست علاوه بر بهبود شرایط صنعت زغال‌سنگ، شاهد اشتغالزایی و ایجاد بازار مصرف خوبی برای این محصول خواهیم بود.
به گفته این کارشناس زغال‌سنگ، وزارت نیرو نیز تصمیم به تولید انرژی برق از سوخت‌های فسیلی دارد. بنابراین جذابیت برای تولید انرژی و بحث‌های تولید محصولات پتروشیمی از زغال‌سنگ نیز می‌تواند اثرات بسیاری روی حوزه زغال‌سنگ همچون نزدیک شدن به قیمت جهانی و فروش آن را به همراه داشته باشد.
وی بر این باور است که باید در ابتدای کار، مطالعات اولیه انجام شده و سپس نسبت به اجرایی شدن طرح اقدام شود. در نظر گرفتن هزینه‌های تمام شده محصول، میزان ذخیره، دانش فنی موجود و... از جمله موارد مهمی است که باید مدنظر قرار گیرد. به نظر می‌رسد در صورت رسیدن به نتیجه مطلوب در این پروژه که از سوی شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران در حال پیگیری است بخش خصوصی نیز برای حضور در این حوزه ابراز علاقه کرده و وارد عمل شود.
خروج از انحصار مصرف کک شو
به گفته کارشناسان یکی از مزایای استفاده از زغال‌سنگ حرارتی برای تولید سوخت، انرژی و... خارج شدن انحصار مصرف زغال‌سنگ آن هم از نوع کک شو است که هم‌اکنون در اختیار ذوب‌آهن است. البته در صورت بهره‌برداری از معادن زغال‌سنگ حرارتی، پای فناوری‌های نوین به معادن ایران باز شده و منجر به بومی‌سازی آنها خواهد شد. مجری طرح توسعه زغال‌سنگ طبس درباره سرمایه‌گذاری اسپانیایی‌ها برای تولید سوخت از زغال‌سنگ ایران و اثر آن بر صنعت زغال‌سنگ کشور گفت: سرمایه‌گذاری در این پروژه به طور قطع اثرگذاری قابل‌توجهی بر بخش زغال‌سنگ کشور خواهد داشت. در حال حاضر فعالیتی در معادن زغال‌سنگ حرارتی اقدامی انجام نشده و بیشترین فعالیت برای زغال‌سنگ کک شو بوده است.
امید فلاح افزود: از سال ۱۳۴۶ کار اکتشاف و تجهیز معادن زغال‌سنگ در ایران آغاز شد و در سال ۱۳۵۰ نیز بیشتر معادن بزرگ راه‌اندازی شدند. هم‌اکنون بعد از گذشت حدود ۵۰ سال از فعالیت روی زغال‌سنگ کک شو، میزان تولید این کانی به ۱/۵ میلیون تن در سال رسیده است.
وی در ادامه به پیشنهاد مطرح شده، اشاره کرد و گفت: بر اساس طرح، به ۴ میلیون تن کنسانتره زغال‌سنگ نیاز بوده و قرار است کارخانه‌ای برای تولید این محصول راه‌اندازی شود که بخشی از تولید آن در ایران صرف شده و بخشی نیز برای خود اسپانیایی‌ها باشد. در واقع این موضوع نشان از انجام یک سرمایه‌گذاری بزرگ در حوزه زغال‌سنگ دارد که منجر به افزایش تولید زغال‌سنگ حرارتی خواهد شد. فلاح ابراز امیدواری کرد بعد از انجام مذاکره بین ایران و اسپانیا، سرمایه‌گذاری مناسبی در این حوزه صورت گرفته و فناوری روز و دانش فنی به کشور وارد شود. در واقع با اجرایی شدن این طرح، شاهد اشتغالزایی و رشد صنعت زغال‌سنگ خواهیم بود. مهم‌تر از تمام موارد یاد شده خارج شدن انحصار مصرف زغال‌سنگ است که هم‌اکنون در اختیار ذوب‌آهن است. به این ترتیب زمینه برای استفاده از زغال‌سنگ در دیگر صنایع فراهم شده و باعث گسترش چرخه صنعت زغال‌سنگ کشور می‌شود. وی درباره تامین کنسانتره زغال‌سنگ به عنوان نیاز اولیه این پروژه نیز اظهار کرد: برای تامین ۴/۵ میلیون تن کنسانتره زغال‌سنگ حرارتی، احداث کارخانه در برنامه تعریف شده است. همچنین برای تامین نیاز کارخانه، باید معادن زغال‌سنگ حرارتی تجهیز شوند که امیدواریم اسپانیایی‌ها نیز سرمایه‌گذاری و منابع مالی را برای ارتقای سطح معادن وارد کار کرده تا این اقدام در کشور عملی شود.
فلاح معتقد است با ورود و استفاده از فناوری‌های نوین در معادن کشور، می‌توانیم نسبت به بومی‌سازی فناوری‌ها اقدام کنیم و در نهایت از آن برای گسترش صنعت زغال‌سنگ کشور بهره‌مند شویم.
زغال‌سنگ
