ماین نیوز - اعتقادی به وجود بحران در بازار مواد معدنی ندارم

اعتقادی به وجود بحران در بازار مواد معدنی ندارم

ایمیدرو 2 نیستیم/برنامه میدکو برای ورود به تجارت معدنی

مدیرعامل شركت توسعه معادن و صنايع معدني خاورميانه (میدکو) می‌گوید اعتقادی به وجود بحران در بازار محصولات معدنی و صنایع معدنی ندارد و اتفاقی که در حال حاضر در بازار رخ داده بخشی از یک سیکل قیمتی حدودا 30 ساله و براین اساس نباید بازار مواد معدنی و صنایع معدنی را در یک بازه کوتاه چند ساله مورد بررسی قرار داد.

به گزارش خبرنگار ماین نیوز، علی‌اصغر پورمند در بین فعالان حوزه معدن و صنایع معدنی کشور چهره شناخته‌شده‌ای محسوب می‌شود و دارای سابقه طولانی فعالیت در این حوزه است. شاید عمده شهرت پورمند مربوط به دوران حضور وی در راس شرکت ملی صنایع مس ایران می‌شود که در آن دوره این شرکت توانست دستاوردهای زیادی را کسب کند.

سرانجام پورمند با خروج از مس وارد مجموعه‌ای شد که بسیاری آن‌را رقیب ایمیدرو می‌دانستند و حتی لقب ایمیدرو 2 را بر آن گذاشته بودند. با این وجود علی‌اصغر پورمند چنین لقبی را نادرست می‌داند و بین میدکو و ایمیدرو شباهت چندانی قائل نیست.

از ویژگی‌های دیگر مدیرعامل کارکشته و باسابقه میدکو می‌توان به حضور بسیار کمرنگ او در عرصه رسانه‌ای و پرهیز دائمی از مصاحبه با رسانه‌ها اشاره کرد که البته این ویژگی کم و بیش از گذشته دور در پورمند وجود داشته است.

با این وجود مدیرعامل میدکو تنها چند هفته باقیمانده به پایان سال 1395 به گفت‌وگو با پایگاه خبری تحلیلی ماین نیوز نشست و از گذشته و تا حال سخن گفت. از اینکه چطور میدکو به وضعیت کنونی خود رسیده و این هلدینگ بزرگ معدنی چه برنامه‌هایی در آینده دارد. پورمند همچنین نقطه‌نظرات جالبی نیز درباره وضعیت کنونی بازار فولاد و معدن داشته که خواندن آنها خالی از لطف نیست.

خبرنگاران ماین نیوز با علی‌اصغر پورمند، مدیرعامل میدکو گفت‌وگویی انجام داده‌اند که متن آن به شرح زیر است:

میدکو فعالیت خود را از سال 1386 آغاز کرد. دستاوردها و چشم‌انداز فعالیت‌های میدکو را چطور ارزیابی می‌کنید؟

ابتدا باید از همه افرادی که از روز نخست در فرایند تشکیل هلدینگ میدکو حضور داشتند و به انجام این کار کمک کردند، تشکر کنم. بعد از تاسیس میدکو در سال 1386 کارها در مقطعی به صورت موقت متوقف بود و میدکو عملا از نیمه دوم سال 1387 فعالیت خود را آغاز کرد. در بخش تولید این رویکرد را دنبال کردیم که باید فعالیت‌های میدکو حتما از معدن آغاز شود به همین دلیل واحدهای کنسانتره خود را در کنار معادن احداث کردیم. دوم اینکه قرار شد فعالیت‌هایی را در میدکو انجام دهیم که دیگران انجام نداده‌اند و یا نمی‌خواستند و یا نمی‌توانستند انجام دهند. همچنین تاکید بر این بود که میدکو به صورت سهامی عام اداره شود و مشارکت وسیع مردمی داشته باشد. در حال حاضر نیز در همین راستا میدکو به صورت مستقیم و غیرمستقیم 1.5 میلیون نفر سهامدار دارد. رویکرد بعدی ما این بود که شرکت بزرگی را ایجاد کنیم که تبدیل به برند شود. برند یعنی قضاوت مردم درباره یک بنگاه، محصول و یا شخص و برند در واقع به ذهن و قلب مردم و ذینفعان نفوذ می‌کند. بنابراین هدف‌گذاری شد که میدکو در ذهن و قلب سهامداران خود قرار بگیرد و به چیزی بیشتر از فروش و مباحث سهامداری برای سهامدارانش تبدیل شود. سیاست ما در میدکو ثروت‌آفرینی بوده و نه ثروت‌اندوزی، یعنی مدیرانی وارد مجموعه میدکو می‌شوند که بتوانند برای کشور خلق ثروت کنند. از سوی دیگر باید گفت که ثروت اصلی ما، انسان‌ها و جوان‌هایی هستند که در مسیر کار ساخته می‌شوند. هدف‌گذاری میدکو تولید 4.2 میلیون تن فولاد، 7.5 میلیون تن گندله، 8 میلیون تن کنسانتره، 800 هزار تن کک متالورژی، 1.1 کنسانتره زغال، 24 هزار تن فروسیلیس، 400 هزار تن آهک و دولومیت، 50 هزار تن مس کاتد و 12 هزار تن لوله مسی به همراه یک نیروگاه 500 مگاواتی است که کلیه این پروژه‌ها قرار است تا سال 1397 به بهره‌برداری برسند. ضمن اینکه بخشی از این پروژه‌ها نیز تاکنون به بهره‌برداری رسیده و مابقی در حال احداث هستند.

در حال حاضر فعالیت‌های میدکو متمرکز بر چه حوزه‌هایی هستند؟

میدکو هم اکنون دارای سه هسته اصلی در کسب و کار است که شامل تولید و ساخت، ارائه خدمات و انجام امور بازرگانی می‌شود. در بخش ارائه خدمات، تعداد زیادی از پروژه‌هایی که میدکو اجرا کرده، خدمات مهندسی آنها توسط شرکت‌های درون مجموعه ارائه شده است. به همین دلیل هم اکنون شرکت‌های زیرمجموعه میدکو توان ساخت کارخانه‌های فولاد، گندله و کنسانتره را دارند. در بخش انجام امور بازرگانی نیز برنامه داریم تا به زودی به صورت فعال وارد بازرگانی مواد معدنی و فلزات مانند سنگ آهن، فولاد و ... شویم. این استعداد و پتانسیل در میدکو وجود دارد تا به رقیب سرسختی برای تریدرهای اروپایی تبدیل شود.

نظر شما در خصوص این مطلب که بعضا از میدکو به عنوان ایمیدرو 2 یاد می‌شود، چیست؟

شاید دلیل اصلی این اطلاق این باشد که بسیاری از مدیران میدکو بعد از خروج از ایمیدرو به این شرکت آمدند. اما باید بگویم که تفاوت‌های اساسی بین میدکو و ایمیدرو وجود دارد. اولا اینکه ایمیدرو یک سازمان دولتی و توسعه‌ای است. این در حالیست که میدکو دولتی نیست و به عنوان بخش خصوصی و بنگاه اقتصادی فعالیت می‌کند. نکته مهمی که در جذب نیروهای ایمیدرو توسط میدکو وجود دارد شاید این باشد که به همه نشان داد اصلیترین دارایی کشور انسان‌ها هستند و این انسان‌ها هستند که می‌توانند مجموعه‌ای را ایجاد و خلق کرده و ثروت‌آفرینی کنند. استراتژی ما در میدکو تعامل با دولت و ایمیدرو به عنوان بخشی از دولت است. از روز نخست با ایمیدرو تعامل کردیم و در حال حاضر نیز تعامل داریم. اگرچه در مقطعی به دلیل تغییرات مدیریتی پی‌درپی در ایمیدرو میزان تعامل ما با این سازمان از سوی آنها کاهش یافت اما در حال حاضر این تعامل در سطح خوبی قرار دارد و از آن راضی هستیم.

آیا خروج نیروها از ایمیدرو در آن مقطع با نارضایتی نیز همراه بود.؟

من تقریبا اولین نفری بودم که در آن مقطع یعنی اردیبهشت 1387 از شرکت ملی صنایع مس ایران خارج شدم. همواره یک نظر شخصی در مدیریت داشته‌ام و آن نظر این بود که مدیریت یک حرفه است و در فعالیت حرفه‌ای به صورت طبیعی ممکن است سیستم یک مدیر را بخواهد یا نخواهد. من هیچ دلخوری از این بابت ندارم، چرا که حرفه من مدیریت بنگاه‌های معدنی و صنایع معدنی است.

شاید اینطور تصور شود که آن زمان اجازه کار را به شما نمی‌دادند و یا مسائلی به شما تحمیل می‌شد.

یادم می‌آید در آن مقطع به یکی از مسئولان وقت گفتم که از اختیارات قانونی شما است که مدیرانتان را انتخاب کنید ولی این را هم باید بدانید که هر کس توانمندی‌هایی دارد که قابل گرفتن نیست. امروز توانمندی‌های خارج شده از ایمیدرو در میدکو به نتیجه رسیده‌اند. از سوی دیگر باید بگویم که جوان‌ها در میدکو نقش تعیین‌کننده‌ای دارند و کارهای بزرگی را انجام داده‌اند. در میدکو حدود 7000 نفر نیروی کار داریم که حدود 85 درصد از این نیروها زیر 40 سال هستند و 75 درصد زیر 30 سال. کلیه نیروهای کار میدکو از طریق آزمون و مصاحبه جذب شده‌اند و الویت ما نیز در استخدام‌ها استفاده از افراد بومی بوده است. بنابراین میدکو هم‌اکنون ترکیبی از جوانان و افراد باتجربه است و تجارب نسل گذشته نیز در حال انتقال به نسل جدید است و طی چند سال آینده جوانانی در میدکو تربیت خواهند شد که قطعا از ما نیز بهتر عمل خواهند کرد و خواهند توانست مانند میدکو و امثال میدکو را مجددا به وجود آورند.

هدف از حضور بانک پاسارگارد در بخش معدن و صنایع معدنی و تشکیل میدکو چه بود؟

برای اینکه یک هلدینگ ایجاد شود، به دو بال نیاز است. یکی اجرا و حرفه‌ای بودن و داشتن نگاه درست اقتصادی به موضوع و دیگری اعتبار است. میدکو الان به قدری اعتبار دارد که می‌تواند منابع مالی خوبی را جذب کند و این اعتبار نیز مربوط به بانک پاسارگاد و گروه مالی پاسارگاد است. در حال حاضر کل حجم سرمایه‌گذاری‌های میدکو در حوزه‌های مختلف بالغ بر 20 هزار میلیارد تومان می‌شود. جالب است بدانید که از کل این میزان سرمایه‌گذاری تنها حدود 27 درصد مربوط به آورده سهامداران بوده و مابقی از بخش‌های دیگر و به ویژه فاینانس و یوزانس خارجی تامین شده است.

درباره قرارداد اخیری که میدکو در ایتالیا با دانیلی بست، توضیح بفرمایید.

ما از حدود دو سال قبل با شرکت دانیلی برای احداث کارخانه فولاد بوتیا 1.5 میلیون تنی و نیروگاه جانبی آن قرارداد داشتیم. با این تفاوت که پیشتر فاینانس این پروژه قرار بود از چین انجام شود که برقرار نشد و آن‌را تغییر دادیم و تامین مالی را از چین به ایتالیا انتقال دادیم که مبلغ آن هم یک میلیارد یورو است.

فکر می‌کنید با رفع تحریم‌ها چقدر در هزینه‌های اجرای پروژه‌های میدکو صرفه‌جویی رخ دهد؟

قطعا رفع تحریم‌ها هزینه‌های مالی را کاهش زیادی می‌دهد. شاید این کاهش حتی در برخی موارد به 20 درصد هم برسد که رقم بسیار بالایی محسوب می‌شود و در مجموع خواهیم توانست به پول موردنیازمان با نرخ‌های بسیار مناسب‌تر از زمان تحریم دسترسی پیدا کنیم.

سیاست میدکو در زمینه ورود به حوزه معدنکاری چیست؟

چهار واحد کنسانتره میدکو طی قراردادی که با ایمیدرو و شرکت‌های زیرمجموعه آن بسته‌اند، به مدت 25 سال سنگ موردنیاز خود را از این واحدها تامین می‌کنند. از سوی دیگر این اعتقاد را داریم براساس روح قانون معادن باید پروانه بهره‌برداری معادن به شرکت‌هایی واگذار شود که سنگ معدن را به محصول با ارزش افزوده بالاتر تبدیل می‌کنند.

مانند آنچه در واگذاری شرکت مس رخ داد؟

دقیقا. در واگذاری شرکت مس نیز اتفاقا تاکید شد که حتما باید پروانه بهره‌برداری معدن در امیدنامه بورس درج شود.

شعار میدکو نیز توسعه ما از معدن آغاز می‌شود، است.

بله شعار ما در میدکو این است که توسعه ما از معدن آغاز می‌شود، یعنی اینکه ما به ظرفیت‌ها و منابع داخلی اتکا داریم. البته باید بگویم که متاسفانه در بخش معدن کشور به نسبت دارایی‌هایی که در اختیار داریم، به شدت کم کار شده است. به عنوان مثال در دنیا تا عمق 4000 متری کار اکتشاف و بهره‌برداری انجام شده است در حالی که بیشترین عمق فعالیت معدنی در کشور ما بیشتر از 250 تا 300 متر آن هم در معادن زغال سنگ نبوده است. در همه کشورهای معدنخیز دنیا سالانه بالغ بر 6 میلیون متر کار حفاری صورت می‌گیرد در حالی که کل کار حفاری انجام شده در ایران از ابتدا تاکنون تنها حدود 3 میلیون متر بوده است. متاسفانه مشکل اساسی در کشور ما در حوزه معدن، ضعف بخش اکتشاف است.

شاید دلیل آن پرریسک بودن این بخش است.

اتفاقا من در بسیاری از اکتشافات معدنی حضور داشتم و اطلاعات دقیقی نیز از وضعیت آنها دارم. تاکید می‌کنم که اکتشاف یکی از پرسودترین فعالیت‌های اقتصادی در دنیا است. نتایجی که از اکتشافات معدنی بدست می‌آید، اصلا با هزینه‌ای که در این بخش انجام می‌شود قابل مقایسه نیست. منتها در انجام کارهای اکتشافی اولا باید از دانش روز استفاده کرد و ثانیا اینکه باید صبر و حوصله زیادی داشت. من زمانی از بزرگترین معدن مس دنیا به نام معدن اسکوندیدا در شیلی بازدید کردم. آنجا متوجه شدم که شیلی 15 سال زمان برای اکتشاف این معدن عظیم صرف کرد تا در نهایت به نتیجه رسید.

میدکو وارد پهنه‌های اکتشافی هم شده است؟

بله ما چهار پهنه اکتشافی را گرفته‌ایم و در حال انجام کارهای اکتشافی در این پهنه‌ها هستیم. این چهار پهنه شامل دو پهنه سنگ آهن در کرمان، پهنه مس در اردبیل و پهنه فلزات مختلف در قزوین است.

نظر شما در خصوص بحران موجود در بازار جهانی فلزات و افت شدید قیمت‌ها چیست و بطورکلی پیشبینی شما درباره آینده بازار چیست؟

اتفاقا در همین زمینه طی چند وقت اخیر صحبت‌های زیادی را به ویژه در فضای مجازی دنبال کرده‌ام. در این زمینه باید بگویم که قیمت فلزات را نباید براساس بازه زمانی شش ماهه و یک ساله تحلیل و بررسی کرد. در صنعت فلزات مهم میزان حاشیه سود است و الا زمانی که قیمت سنگ آهن افت می‌کند، قیمت فولاد هم کاهش می‌یابد و برعکس. من به شخصه به هیچ‌وجه به وجود بحران در بازار مواد معدنی و فلزات اعتقادی ندارم و هر کسی هم که می‌گوید در بازار بحران داریم به نظر من ناشی از عدم شناخت او از بازار است. مهم بالا و پایین رفتن قیمت‌ها نیست، مهم حفظ حاشیه سود توسط شرکت‌ها است. ضمن اینکه نوسان قیمت‌ها روی سرمایه در گردش شرکت‌ها تاثیر می‌گذارد و ممکن است در شرایط افت قیمت‌ها باعث کاهش شدید نقدینگی برخی بنگاه‌ها شود. تفاوت میدکو با بسیاری از مجموعه‌های دیگر این است که میدکو زنجیره کامل فولاد را در اختیار دارد و البته مجموعه‌های دیگر نیز به سمت تکمیل زنجیره رفته‌اند. ولی در مجموع به هیچ‌وجه به وجود بحران در بازار فلزات و مواد معدنی اعتقادی ندارم. روند قیمت فلزات در بازار جهانی یک روند 30 ساله است. طی این مدت احتمال دارد، در یک یا دو سال شاهد کاهش یا افزایش قیمت‌ها نیز باشیم. در حال حاضر قیمت فلزات با اینکه به نظر نزولی می‌رسد اما همچنان بالا است. نکته مهم دیگر اینکه براساس مطالعات انجام شده در سازمان جهانی تجارت تا سال 2050 نیاز دنیا به مواد معدنی و فلزات 4 تا 10 برابر امروز خواهد بود و این چشم‌انداز فوق‌العاده‌ای را برای بازار این محصولات نشان می‌دهد. از سوی دیگر 80 درصد ذخایر معدنی دنیا در 5 کشور قرار دارد که این کشورها نیز عمده ذخایر سطحی خود را برداشت کرده‌اند و هزینه‌های استخراج مواد زیرزمینی آنها نیز بالا خواهد بود. در این بین برخی کشورها حتی برای استخراج مواد معدنی از بستر اقیانوس‌ها و یا حتی کرات دیگر در حال برنامه‌ریزی هستند. در این بین ایران تنها کشوری است که کمترین برداشت را از ذخایر معدنی سطحی خود داشته است که این می‌تواند یک مزیت بزرگ برای ما در آینده باشد. به نظر من مسئولان دولتی و بخش خصوصی به جای صحبت مداوم درباره بحران باید به سرعت فعالیت‌های اکتشافی را انجام دهند و پروانه بهره‌برداری از معادن کشف شده نیز به بخش خصوصی دارای اعتبار و توانمندی واگذار شود. ما حتی باید وارد برداشت از ذخایر عمیق خود شویم. زمانی می‌گفتند که بهره‌برداری از سنگ معدن جلال آباد در عمق زمین اقتصادی نیست ولی ما بر آن اصرار کردیم و امروز کنسانتره سنگ آهن معدن جلال آباد بهترین کنسانتره سنگ آهن تولیدی در کشور است.

البته باید در نظر بگیریم که وقتی فولادسازان از وضعیت موجود انتقاد می‌کنند به خاطر این است که مثلا به شرکتی مانند ذوب آهن اصفهان چندین هزار نفر نیروی کار تحمیل شده است که باعث شده کنترل هزینه‌ها در این شرکت دشوار شود.

ما اصلا نمی‌گذاریم در این زمینه چیزی به ما تحمیل شود. اما بطورکلی باید به آینده بازار مواد معدنی و فلزات خوشبین باشیم، چرا که تا سال 2050 تقاضا برای مواد معدنی و فلزات دستکم 4 برابر خواهد شد.

مشکل رکود موجود در بازار داخلی را که جدای از بحث افت قیمت‌های جهانی است، چطور ارزیابی می‌کنید؟

در مورد فولاد که گفته می‌شود در بازار رکود داریم، متاسفانه در همین مدت معادل انباشت کارخانه‌ها فولاد وارد کشور شد. پس این نشان می‌دهد که بازار داخلی چندان هم دچار رکود نیست و تنها به مدیریت درست بین واردات و تولید نیاز دارد. یک مشکل اساسی در بنگاه‌های اقتصادی در حال حاضر این است که این بنگاه‌ها نمی‌توانند محصول تولیدی خود را بفروشند. نکته مهم این است که بنگاه‌ها باید زمانی که تقاضا در بازار کاهش می‌یابد، تولید خود را متناسب با آن تغییر دهند و لزومی ندارد حتما تولید خود را ثابت نگه داشته و یا حتی افزایش تولید بدهند. میدکو در حال حاضر محصولی روی زمین مانده و به فروش نرفته ندارد چرا که ما متناسب تولید کردیم. از سوی دیگر چندین بار اعلام شده است که 3 میلیون تن فولاد روی زمین مانده و در کارخانه انباشت شده است. سوال من این است که چرا اصولا چنین حرفی باید از سوی مسئولان عنوان شود چرا که باعث تاثیر منفی بیشتر بر بازار می‌شود. عنوان کردن این موضوع باعث شکسته شدن بیشتر قیمت‌ها می‌شود. فولادسازان باید در شرایط کنونی به اندازه‌ای که می‌توانند بازار را تنظیم کنند و بفروشند، تولید داشته باشند.

نقش دولت در این بین چیست؟

دولت در شرایطی کنونی نباید نقدینگی را از شرکت‌ها خارج کند. به این معنی که باید فشار مالیاتی را از روی بنگاه‌ها بردارد و یا حقوق دولتی معادن و حق انتفاع آنها را کاهش دهد. نباید در شرایط رکود فشار بیشتری بر بنگاه‌های صنعتی وارد شود. من شرایط کنونی را نه بحرانی بلکه سخت توصیف می‌کنم و به نظرم می‌توان با مدیریت درست به راحتی از این شرایط گذر کرد، مشروط به اینکه نقدینگی از شرکت‌های خارج نشود. از سوی دیگر هزینه‌های مالی در ایران زیاد و نرخ موثر ما 30 درصد است بطورکلی در ایران تامین مالی برای سرمایه‌گذاری‌ها نداریم و همه تامین مالی‌ها تجاری هستند. به همین دلیل پروژه‌ها با هزینه‌های بالا اجرا میشوند و بعد از بهره‌برداری زیانده می‌شوند.

گفت‌وگو از محمدجواد به‌آبادی و علیرضا جعفری نژاد