به گزارش ماین نیوز، بخشی از چین‌خوردگی‌های بزرگ آلپ و هیمالیاست. این رشته از استان اردبیل شروع شده و رو به شرق از جنوب دریای خزر می‌گذرد و در شمال خراسان به کوه‌های شرقی ایران می‌پیوندد.
رشته کوه‌های البرز از جمله مناطقی است که با توجه به گستردگی که در آن وجود دارد، دارای ذخایر و مواد گوناگون معدنی است که برخی از این مواد منحصر به فرد بوده و تنها مختص به این منطقه است. اما این منطقه به خاطر ارتفاعات بلند و پستی و بلندی‌هایی که دارد، در حوزه استخراج و اکتشاف با مشکلات محیط‌زیستی فراوانی روبه‌رو است که این مسائل باعث بالا رفتن هزینه‌های تولید شده است. مهم‌ترین ماده معدنی که در تمام استان‌های رشته کوه‌های البرز کشف و استخراج شده، زغال‌سنگ است که در تمام مناطق پراکندگی و گستردگی دارد. اما در این منطقه مواد معدنی خاصی هم وجود دارد که مختص همین منطقه است.
مشکلات محیط‌زیستی در معادن البرزبهروز برنا، معاون اکتشاف سازمان زمین‌شناسی درباره ذخایر معدنی رشته کوه‌های البرز می‌گوید: بیشترین ذخایر موجود در رشته کوه‌های البرز مربوط به زغال‌سنگ است. البته در محوری از آن به نام خلخال ـ بهشهر، سرب و روی وجود دارد، همچنین فلورین، باریت و پوکه‌های معدنی از ذخایر دیگر موجود در این منطقه است.
وی می‌افزاید: بوکسیت، ماسه‌های ریخته‌گری، ذخایر فسفات و آهک از دیگر مواد معدنی است که از رشته کوه‌های البرز استخراج می‌شود. زایش طلا در تنگسر هم به صورت بسیار محدود دیده شده و مقداری آهن از دیگر موادی است که در این منطقه وجود دارد.
وی درباره میزان ذخایر مواد معدنی در استان‌هایی که این رشته کوه‌ها از آن گذشته‌اند، بیان می‌کند: ذخایر مواد معدنی استان مازندران ۷۲۳ میلیون تن، استان گلستان ۱۰۸ میلیون تن و استان گیلان ۳ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تن برآورد شده است.
وی خاطرنشان می‌کند: بیشتر مواد استخراج شده از معادن این استان‌ها استفاده داخلی دارد و کمتر و به صورت بسیار جزئی صادر می‌شود که از جمله مواد استخراج شده می‌توان زغال‌سنگ کک و حرارتی، سرب و روی، پوکه معدنی، واریزه کوهی، سنگ گچ، سنگ آهک، سنگ لاشه، سنگ مرمریت، فلورین، باریت، سنگ گرانیت، چینی، سیلیس و خاک پیت را نام برد.
بهروز برنا درباره میزان تولید و استخراج مواد معدنی ۳ استان عمده‌ای که در مسیر این رشته کوه قرار دارند، تصریح می‌کند: میزان تولید و استخراج سالانه مواد معدنی در استان مازندران ۸ میلیون و ۷۰۰ هزار تن، در استان گلستان یک میلیون و ۹۰۰ هزار تن و در استان گیلان ۴ میلیون و ۱۲۱ هزار تن است. البته این ارقام مربوط به پایان سال ۹۲ است زیرا آمار سال گذشته هنوز به‌دست ما نرسیده است.
وی درباره مشکلاتی که در برداشت مواد معدنی البرز وجود دارد، تصریح می‌کند: صعب‌العبور بودن و مسائل محیط‌زیستی از جمله مشکلاتی است که در این بخش وجود دارد و کار را برای معدنکاران این حوزه مشکل‌تر می‌کند.
معاون اکتشاف سازمان زمین‌شناسی درباره استفاده از فناوری‌های بهروز در معادن البرز خاطرنشان می‌کند: استفاده از دستگاه‌های پیشرفته و مدرن و اطلاعات دقیق از جمله مواردی است که باید بسیار مورد توجه قرار گیرد زیرا در این منطقه علاوه بر مشکلاتی که تمام معدنکاران با آن روبه‌رو هستند، محیط‌زیست خاص آن نیز شرایط را دشوارتر می‌کند در نتیجه استفاده از فناوری‌های پیشرفته دوچندان اهمیت پیدا می‌کند.
مناطق اکتشافی اولویت‌بندی شوندجلیل قلمقاش معاون سازمان زمین‌شناسی ایران نیز درباره زمین‌شناسی رشته کوه‌های البرز می‌گوید: رشته کوه‌های البرز، در شمال ایران و جنوب دریاچه خزر، رشته شرقی – غربی به‌نسبت پرپیچ و خمی را تشکیل می‌دهدکه از آذربایجان تا خراسان ادامه دارد و طول آن حدود ۱۷۰۰ کیلومتر است.
وی می‌افزاید: رشته کوه‌های البرز خود جزئی از قسمت شمالی کوهزایی آلپ ـ هیمالیا در آسیای غربی به شمار می‌رود و از شمال به بلوک فرورفته کاسپین و از جنوب به فلات ایران مرکزی محدود می‌شود. روند ساختمانی کوه‌های بخش غربی البرز شمال غرب – جنوب شرق تا اندازه‌ای با نوار شمالی زاگرس چین خورده و با امتداد ساختمانی قفقاز کوچک و بزرگ هم‌جهت است.
وی خاطرنشان می‌کند: روندهای ساختمانی بخش شرقی کوه‌های البرز تقریبا شمال شرق ـ جنوب غرب بوده و با امتداد گسل بزرگ کویر موازی است. رشته کوه‌های البرز ارتفاعی بیش از ۳ هزار متر دارد و کانی‌های گوناگونی در این منطقه دیده می‌شود که برخی از آنها منحصر به فرد است.
قلمقاش درباره استان‌های مربوط به این کوه‌ها و مواد معدنی موجود در آنها تصریح می‌کند: تهران، مازندران، گیلان، قزوین، سمنان و گلستان از جمله استان‌هایی است که بخش‌هایی از البرز در آنها واقع شده و به خاطر موقعیت‌های گوناگون جغرافیایی کانی‌های بسیار متفاوتی هم در این مناطق موجود است. وی ادامه می‌دهد: عمده‌ترین ماده‌ای که در این مناطق وجود دارد، زغال‌سنگ است که تقریبا در تمام استان‌های رشته کوه‌های البرز پراکندگی دارد اما هر استان به طور خاص از مواد معدنی دیگری هم برخوردار است. باریت، فسفات و آهن هم در این استان‌ها وجود دارد.
معاون زمین‌شناسی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی ایران تصریح می‌کند: در استان مازندران فلوئور و ذخایر آهن و سیلیس وجود دارد که فلوئور تنها در این استان مشاهده شده است. در سمنان هم ذخایر گچ، نمک، سیلیس، مس، آهن و طلا وجود دارد که ماده فلستین هم منحصرا در این استان وجود دارد. ید هم از جمله مواد منحصر به این استان بوده که از اهمیت زیادی برخوردار است.
وی درباره مواد معدنی سمنان بیان می‌کند: سمنان در زمینه تولید گچ، نمک، سلستین و زئولیت در رتبه اول، سولفات سدیم در رتبه دوم و زغال‌سنگ و کرومیت در رتبه سوم کشور قرار دارد. این استان از نظر تعداد معادن در رتبه پنجم و از نظر حجم استخراج در رتبه ششم قرار دارد.
وی اظهار می‌کند: در سازمان زمین‌شناسی برای اینکه میزان اکتشافات گسترش یابد، اولویت‌های معدنی تعیین شده است که با تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی این مناطق مورد اکتشاف و سپس بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
قلمقاش درباره اولویت مناطق انتخاب شده بیان می‌کند: در گیلان بیشترین مناطق اکتشافی وجود دارد که مورد توجه قرار گرفته و در تهران هم مناطقی در رباط‌کریم و فیروزکوه مورد مطالعات دقیق‌تر قرار گرفته است. در البرز و قزوین هم اولویت‌های اکتشافی وجود دارد.
وی درباره مشکلاتی که در این منطقه برای استخراج وجود دارد، خاطرنشان می‌کند: مهم‌ترین مشکلات این منطقه ارتفاعات بلند و راه‌های دسترسی دشوار است که هزینه‌های بهره‌برداری را بالا می‌برد که باید تدابیر درستی برای بهره‌برداری از آن در نظر گرفته شود.
وی تاکید می‌کند: از جمله مواد معدنی که در زمینه آن مشکلات عدیده‌ای وجود دارد، سلستین بوده که استخراج و بهره‌برداری آن بسیار سخت و مشکل است. قلمقاش تصریح می‌کند: البرز به لحاظ آب‌وهوایی دارای شهرهای کوچک و بزرگ به هم پیوسته و روستاهای زیادی است و به همین دلیل بهره‌برداری از معادن آن علاوه بر مشکل ارتفاع، با محدودیت‌های زیستی هم روبه‌رو است.
