محمد ابکا مطرح کرد:
برخی مجوزهای فولادسازی باید لغو شوند
فقط تا 1411 سنگ آهن داریم
گروه صنایع معدنی
>فولاد
- رونمایی از طرح جامع فولاد یکی از دستاوردهای مهم پنجمین همایش بین المللی فولاد و معدن با نگاهی به بازار بود که پس از مدت‌ها صنعت فولاد کشور مورد آسیب‌شناسی جدی قرار داد و چالش‌های پیش روی این صنعت تا سال ۱۴۰۴ را مشخص کرد و راهکارهای مقابله با آن را ارائه داد. اما آیا قرار است که طرح جامع فولاد سرنوشتی به مانند برنامه‌های توسعه‌ای و اسناد بالادستی داشته باشد و درصد قابل توجهی از آن اجرایی نشود؟ آیا قرار است که این به آرشیو کتابخانه‌ها منتقل شده و با روی کار آمدن دولتی دیگر دستاوردهای آن به مانند برخی مطالعات خمیر شود؟
به گزارش ماین نیوز، صنعت فولاد ایران که حدود نیم قرن در کشور سابقه دارد در سال ۱۴۰۴ باید به ظرفیتی در حدود ۵۵ میلیون تن برسد که رسیدن به این هدف علاوه بر اینکه نیاز به سرمایه گذاری‌های هنگفت دارد، محتاج ایجاد زیر ساخت‌های مهمی چون نیروگاه، خطوط انتقال گاز و راه آهن است. علاوه بر آن صنایع فولاد با چالش مهمی به نام ماده اولیه مواجه خواهد بود که این موضوع سوال حل نشده‌ای در ذهن بسیاری از فعالان صنعت فولاد گذاشته است.
محمد ابکا، مشاور مطالعات طرح جامع فولاد و مدیرعامل شرکت بین المللی فولاد تکنیک جزییات این طرح را شرح می‌دهد و هشدار می‌دهد که با توجه به کاهش قیمت نفت و سنگ آهن خطر دامپینگ فولاد چینی موضوعی است که طی سال‌های آینده صنعت فولاد ایران با آن مواجه خواهد شد.
طرح جامع فولاد چندی پیش در همایش فولاد و معدن رونمایی شد. چه شد که دولت تصمیم گرفت به سراغ تدوین این طرح برود؟سال گذشته در جریان برگزاری چهارمین همایش فولاد، تصمیم گرفتیم روی صنعت فولاد کار کنیم. مهم‌ترین دلیلی که باعث شد به این نتیجه برسیم که صنعت فولاد نیازمند طرحی جامع است این بود که نبود توازن در زیر زنجیره‌های فولاد کار را به جایی رسانده که ممکن است این صنعت را در سال‌های آینده وارد بحران کند. از این رو با توجه به اهمیت این موضوع رئیس هیات عامل ایمیدرو تصمیم گرفت با توجه به این عدم توازن و بحرانی که از آن منتج می‌شود، طرح جامع فولاد را تهیه کنیم تا فولاد دارای سند راهبردی شود.
آیا پیش از این سندی برای توسعه صنعت فولاد در نظر گرفته نشده بود؟در سال ۱۳۸۳ سندی در این رابطه تدوین شد و بعد‌ها مورد بازنگری قرار گرفت اما منسجم نبود و عملا اجرایی نشد به همین خاطر در یکی از جلسات کمیته راهبردی همایش پنجم تصویب شد که طرح جامع فولاد تهیه شود. دلیل اصلی آن نیز همان طور که گفتم رسیدن این صنعت به آستانه بحران بود. آنقدر مجوزهای بی‌رویه در بخش‌های مختلف داده شده که برخی از آن‌ها در حد کاغذ مانده‌اند و عملا اقدامی برای اجرای آن نشده است. بسیاری از این مجوز‌ها یا به سرانجام نرسیده‌اند یا اگر شروع به فعالیت کرده‌اند پیشرفت قابل توجهی نداشته و تعداد کمی نیز در وضعیت مناسبی به سر می‌برند. از این رو وضعیت موجود صنعت فولاد را مورد پالایش قرار دادیم و نحوه تامین مالی اجرای برخی از آن‌ها را مورد بررسی قرار دادیم.
نتایج این مطالعات چه وضعیتی از صنعت فولاد را نشان می‌دهد؟در مطالعات صورت گرفته با سه روش اقتصاد سنجی، مصرف سرانه و روند گذشته میزان مصرف فولاد کشور تا سال ۱۴۰۴ را مورد بررسی قرار دادیم که نتیجه هر سه این مطالعات نشان داد ما در این سال با توجه به فعالیت‌های عمرانی کشور نیاز به ۴۱ میلیون تن فولاد خواهیم داشت. بنابراین به دولت پیشنهاد کردیم که خود را برای تامین این میزان فولاد آماده کند چرا که در غیر این صورت مجبور به واردات فولاد خواهیم شد. از طرفی با توجه به اینکه در افق ۱۴۰۴ پیش بینی شده ظرفیت فولاد کشور به ۵۵ میلیون تن برسد، باید دولت ساز و کارهای لازم برای صادرات ۱۴ میلیون تن را فراهم کند چرا که از ۵۵ میلیون تن ظرفیتی که ایجاد می‌شود باید ۴۱ میلیون تن به مصرف داخلی برسد و مابقی آن در بازارهای جهانی عرضه شود.
با توجه به وضعیت ذخایر معدنی فکر می‌کنید کشور کشش تولید این میزان فولاد را خواهد داشت؟در این مطالعات صنعت فولاد را از نقطه اکتشافات معدنی شروع کرده‌ایم و تا محصولات نهایی ادامه داده‌ایم. به عبارت دیگر بررسی کردیم که کشور تا چه اندازه ظرفیت تولید سنگ آهن، کنسانتره، آهن اسفنجی و... را خواهد داشت و برای تامین هدفگذاری ۵۵ میلیون تنی چه کمبودهایی داریم. تعادل در این زنجیره باید برقرار شود بنابراین برخی مجوز‌ها در بخش فولادسازی باید لغو شود و سرمایه گذاری بیشتری در گندله سازی صورت گیرد. این مطالعات نشان می‌دهد که کمبود کنسانتره سنگ آهن یکی از مشکلات جدی آینده صنعت فولاد خواهد بود. بنابراین پیشنهاد دادیم یا به فکر واردات کنسانتره باشیم یا اینکه سرمایه گذاری‌های لازم را در این خصوص انجام دهیم. در بخش سنگ آهن هم که مورد سوال شما بود به این نتیجه رسیدیم که اگر کل ذخایر سنگ آهن کشور را در سطح و در عمق استخراج کنیم فقط تا سال ۱۴۱۱ سنگ آهن خواهیم داشت و ذخایر معادن فعلی‌مان تمام خواهد شد. حتما مطلع هستید که هم اکنون استخراج سنگ آهن در عمق کمی صورت می‌گیرد و معادن روباز ما هنوز به اعماق بیشتر نرفته‌اند. ما در این مطالعات فرض را بر این گذاشته‌ایم که حتی اگر به اعماق معادن روباز برویم و ذخایر آن را استخراج کنیم نمی‌توانیم فرا‌تر از سال ۱۴۱۱ یعنی ۷ سال پس از آنکه به ظرفیت ۵۵ میلیون تن رسیدیم به معادن داخلی با ذخیره موجود دل ببندیم.
چه پیشنهادی برای برون‌رفت از این مشکل شده است؟در این مطالعات پیشنهاد دادیم که دولت اکتشافات ذخایر سنگ آهن را مورد توجه ویژه خود قرار دهد. براساس قانون حاکمیت وظیفه دارد اکتشافات را انجام دهد و هر جا که بخش خصوصی توان داشت به او واگذار کند. با توجه به ریسک بالای این کار بخش خصوصی بعید است بتواند سرمایه گذاری دراکتشافات سنگ آهن کند بنابراین یا خود شرکت‌های معدنی یا ایمیدرو و سازمان زمین‌شناسی باید برای یافتن ذخایر جدید دست به کار شوند.
با توجه به اینکه مکان سنجی نامناسب سبب شده برخی از طرح‌های فولادی توجیه اقتصادی نداشته باشند، در این طرح ایجاد صنایع فولاد در کدام مناطق کشور پیشنهاد شده است؟با توجه به زیرساخت‌های مختلفی که صنعت فولاد نیاز دارد کشور را به شش منطقه برای ایجاد صنعت فولاد تقسیم کرده‌ایم. نخست مناطقی هستند که معادن سنگ آهن در آن قرار گرفته‌اند. دوم خط ساحلی شمال است که می‌تواند زمینه صادرات را به کشورهای شمالی همسایه فراهم کند. سوم سواحل جنوب است که هم به آب‌های آزاد دسترسی دارد و هم به انرژی. چهارم مناطق مرکزی کشور است که صنایع فولاد و زیر ساخت‌های این صنعت در آن وجود دارد. پنجم مناطق غربی است که آب فراوانی دارد و در نهایت نیز شمال غرب کشور است که صنایع فولاد در آن از سال‌های گذشته شکل گرفته و می‌تواند به پایگاه صادراتی خوبی تبدیل شود. براساس تمام فاکتورهایی که در نظر گرفته شد و تحلیلی که نخبگان این صنعت ارائه دادند سه منطقه برای توسعه صنایع فولاد در کشور انتخاب شدند که به لحاظ آب، مواد اولیه و برق و راه آهن، زیر ساخت‌های مناسبی داشتند. سواحل شمال، مناطق معدنی و سواحل جنوب در بین این مناطق بیشترین امتیاز را کسب کردند که با توجه به مطالعات زیست محیطی صورت گرفته به این نتیجه رسیدیم که سواحل شمالی را نیز از این لیست حذف کنیم و توسعه صنعت فولاد در سواحل جنوب و مناطق معدنی مجاز بدانیم.
ایجاد صنعت فولاد در این مناطق به چه شکلی خواهد بود؟سواحل جنوب برای ما دارای اولویت بیشتری است. شاید بتوان گفت بخش بزرگی از ظرفیت فولاد در خط ساحلی خلیج فارس و دریای عمان ایجاد خواهد شد تا هم امکان صادرات آن وجود داشته باشد و هم اینکه با توجه به کمبود مواد اولیه بتوان با هزینه حمل و نقل کمتری سنگ آهن را به کشور صادر کرد. در طرح جامع فولاد پیشنهاد شده که برخی واحدهای فولادی که به اصطلاح زخمی شده‌اند و ساخت آن نمی‌تواند توجیه اقتصادی داشته باشد به سواحل جنوب منتقل خواهد شد. شاید انتقال این واحد‌ها برای دولت خسارت‌هایی داشته باشد اما مطمئنا جلوگیری از ساخت آن باعث خواهد شد که جلوی طرحی غیر اقتصادی گرفته شود و در آینده مشکلات بیشتری ایجاد نکند.
تاریخ انتشار : شنبه ۱ فروردين ۱۳۹۴ ساعت ۱۱:۴۶
کد مطلب: 23008
فولاد
