مقايسه ذخاير و ارزش مواد معدني با نفت
ماین نیوز: به جرات مي توان ادعا كرد سرمايه گذاري و حمايت از جامعه معدني سودآوري بسيار بيشتري نسبت به خيلي از صنايع (مانند نفت، خودروسازي، ساختمان سازي، كارخانجات چيپس، پفك و رب گوجه فرنگي و...) داشته و توجه دولتمردان به آن جزو نياز جدي مديريت كلان اقتصادي كشور است. مطابق اطلاعات مركز آمار كشورمان، ايران در ابتداي انقلاب با ٣/٦ ميليون بشكه نفت در صدر اوپك قرار داشت كه پس از انقلاب و وضع تحريم هاي متفاوت اين رقم تا چهار ميليون بشكه كاهش يافت و پس از تحريم هاي هسته اي اين ميزان با كاهش روبه رو شد و طبق مذاكرات انجام شده در آخرين جلسه اوپك و پس از روان سازي بستر سرمايه گذاري نيز ايران قادر نخواهد بود به آساني به ظرفيت پيشين بازگردد. بهتر است كمي نفت ايران را با محصولات معدني مقايسه كنيم. ميزان ذخاير نفتي ايران ٨/١٥٤ ميليارد بشكه است كه معادل ١٠درصد ذخيره نفت دنيا مي باشد و سهم بخش خشكي آن در ايران ١٠٦ميليارد بشكه و سهم دريايي آن ٦/٣١ ميليارد بشكه است. ابتدا بهتر است تبديل واحد بشكه را به تن انجام دهيم تا مقايسه آن با مواد معدني ملموس تر باشد. انواع مختلفي از بشكه ها در بازار موجود است، حجم عرف آنها بين ١٠٠ تا ٢٠٠ ليتر است. حتي بشكه هاي ١٠٠٠ ليتري نيز براي انتقال داخلي وجود دارد. در امريكا براي حمل و نقل بين ايالت ها از بشكه هايي با حجم ٥/٩٥ تا ٦/١١٥ ليتر استفاده مي شود. وزن بشكه ها نيز با توجه به غلظت، بين ٧/٩٠ و ٦/١٧٠ كيلوگرم متغير است. اما در داد و ستدهاي بين المللي از استاندارد بشكه هاي ٤٢ گالني استفاده مي شود. بشكه هايي كه اگر بخواهيم به صورت دقيق محاسبه كنيم ٩٨٧٣/١٥٨ ليتر حجم دارند. البته اين دقت در همه مبادلات ممكن نمي شود. بنابراين بشكه هاي نفت را همان ١٥٩ ليتر در نظر مي گيرند.
هر يك تن نفت به طور ميانگين معادل ١٢٦٦ليتر مي باشد يعني هر بشكه نفت حدودا ١٢٥/٠ تن مي باشد. يعني ايران بيش از ١٩ ميليارد تن ذخاير نفت دارد، اما جالب است بدانيد كه ايران از لحاظ مواد معدني با توجه به عدم اكتشاف كافي در كل كشور داراي ۳۷ ميليارد تن ذخاير كشف شده و ۵۷ ميليارد تن ذخاير بالقوه و داراي ١١درصد ذخاير معدني شناخته شده جهان در ميان ۱۵ قدرت معدني جهان جاي گرفته و يكي از كشورهاي غني از حيث دارايي هاي معدني به حساب مي آيد. اين درحالي است كه سهم بخش معادن تنها ٣درصد از توليد ناخالص داخلي ايران را تشكيل مي دهد. اگر با توجه به شرايط تحريم توليد روزانه نفت در كشور را ٥/١ ميليون بشكه در نظر بگيريم، در سال فقط حدود ٦٨ميليون تن نفت آن هم با قيمت ٣٦٠ دلار توليد كرده ايم. اين موضوع كمي معدنكاران را بايد به تامل بيندازد كه با نگاهي به ذخاير متنوع مواد معدني در كشور، بسياري از مواد معدني هستند كه ما نه تنها محدوديت توليد و صادرات آن را نداريم بلكه مي توانيم با قيمت بالاتر از قيمت نفت هم آن را بفروشيم. در بسياري از محصولات و فرآورده هاي معدني قيمت ٣٦٠دلار دور از انتظار نيست مثلابعضي از سنگ هاي ساختماني مرمر در كشور با قيمت ٤ميليون تومان (١٤٠٠دلار) به ازاي هر تن، خريد و فروش مي شود يا قيمت هر تن مس حدود ٦٠٠٠دلار و شمش طلاهر كيلو ٤٧٠٠٠دلار است كه اين نشان از قدرت بالاي محصولات معدني دارد. سرمايه گذاري در بخش معدن بسيار سودآور است و نياز شديدي به تكنولوژي هاي فوق پيشرفته مانند هيدروفركچرينگ و استخراج از اعماق و درز و شكاف ها و هزينه هاي بالاي سرمايه گذاري ثابت مانند صنعت نفت نيست، لذا با كمي مديريت صحيح بر اكتشاف و استخراج معادن و نظارت متخصصين كارآمد مي توان ذخاير اين كشور را به بهترين شكل توليد و روانه بازار كرد. در بخش زنجيره ارزش سنگ آهن و فولاد كشور، اگر بتوانيم اعداد ظرفيت سند چشم انداز را محقق سازيم تنها درآمد حاصل از توليد سنگ آهن و فولاد در كشور با درآمدهاي نفتي رقابت خواهد كرد. هر چند رسيدن به اعداد افق ١٤٠٤ دور از ذهن نيست اما در دنيا شركت هاي معدني مانند واله با ظرفيت ٣٠٠ميليون تن سنگ آهن در سال، ريو با ظرفيت ٢٩٠ ميليون تن سنگ آهن در سال و بي اچ پي با ظرفيت ٢٣٥ ميليون تن در سال جزو شركت هايي هستند كه در حال حاضر توليد سنگ آهن دارند و تا سال ٢٠١٧ نيز حدود ١٠ الي ١٥ درصد به ظرفيت خود اضافه خواهند كرد. اين اعداد و ارقام از توليد ماده معدني سنگ آهن از سوي شركت هاي بزرگ اين موضوع را در ذهن تداعي مي كند كه ما هم با توجه به ذخاير غني در كشور مي توانيم با مديريت صحيح و به كارگيري توان مهندسي معدن و تكنولوژي هاي روز دنيا، توليد مواد معدني را در كشور به حدي برسانيم كه با درآمدهاي نفتي رقابت كرده و وابستگي اقتصاد ايران به نفت را تا حدي از بين ببرد.
* بهرام شکوری
نايب رييس انجمن سنگ آهن ايران
تاریخ انتشار : شنبه ۱۶ اسفند ۱۳۹۳ ساعت ۰۹:۳۶
کد مطلب: 22462
