نامهربانی سرمایه‌گذاران به فناوری‌های دوستدار محیط زیست
گروه معادن
- یکی از چالش‌های بزرگ معدنکاران و صنایع معدنی در دنیا و همچنین ایران، چالش‌های زیست‌محیطی است. تخریب لایه‌های پوستی زمین در معدنکاری و مخاطرات زیست‌محیطی در صنایع معدنی، دغدغه بزرگ صاحبان این صنایع و معادن به شمار می‌رود.
به گزارش ماين نيوز، بخش حاکمیتی و به نمایندگی از آن سازمان‌های محیط زیست خود را موظف می‌دانند از مخاطرات زیست‌محیطی تا جایی که امکان دارد جلوگیری یا آن را کنترل کنند. بخشی از ملزومات زیست‌محیطی به استفاده از فناوری‌های نوینی مربوط می‌شود که برای به حداقل رساندن آلایندگی‌های معادن و صنایع معدنی، به فناوری‌های دوستدار محیط‌زیست معروف هستند. اما از آنجایی که استفاده از این فناوری‌ها گاه هزینه‌ای برابر با ۵۰درصد کل سرمایه‌گذاری موردنیاز در بخش معدن و صنایع معدنی را به خود اختصاص می‌دهد، بسیاری از سرمایه‌گذاران ناچار می‌شوند یا قید سرمایه‌گذاری را بزنند یا در استفاده از این فناوری‌ها حداقل هزینه را مصرف کنند. این در حالی است که در کشورهای توسعه‌یافته معدنی قوانین به حدی سختگیرانه است که استفاده از فناوری‌های گران و خاص دوستدار محیط‌زیست در دراز مدت به‌صرفه اقتصادی نزدیک‌تر است.
سهم ۵درصدی هزینه‌های زیستمحیطیامیرمسعود ستایش، عضو انجمن مهندسی معدن و مسئول معدن و ایمنی صندوق بازنشستگی فولاد درباره فناوری‌های دوستدار محیط‌زیست می‌گوید: از اصلی‌ترین فرآیندهای تولیدی که در ارتباط مستقیم با طبیعت و محیط اطراف است، فرآیندهای تولیدی معدنی و صنایع معدنی مرتبط است که نقش تخریبی زیست‌محیطی حاصل از فعالیت‌های اکتشافی، استخراجی و فرآوری معدنی بر کسی پوشیده نیست، بنابراین ضروری است این فعالیت‌ها به گونه‌ای طراحی، هدایت و اجرا شوند که کمترین آسیب به محیط زیست و افراد وارد شود.
وی می‌افزاید: باید بپذیریم که نسل‌های آینده نیز حق استفاده از منابع طبیعی خدادادی را دارند و به همین دلیل شناسایی اثرات مخرب و اقدامات تاثیرگذار در جلوگیری کاهش روند آن در فعالیت‌های معدنی شامل روباز، زیرزمینی و کارخانه‌های فرآوری نخستین گام در بهبود شرایط موجود است. ستایش با بیان اینکه سودآوری حاصل از فعالیت‌های تولیدی معدنی به‌دلیل شرایط حاکم اقتصادی کشور، ناچیز است می‌گوید: مجموع این شرایط و الزامات زیست‌محیطی عرصه را به مدیران مجموعه‌های معدنی برای اعمال افزایش بودجه به‌منظور پوشش هزینه‌های زیست‌محیطی تنگ کرده ولی به‌دلیل اینکه سطح زندگی جامعه و ایجاد رفاه نسبی در واقع تابعی از وضعیت محیط‌زیست است، هرگونه هزینه در این زمینه به‌طور مستقیم در دستیابی به توسعه پایدار، ایجاد ثبات اقتصادی و افزایش رفاه و سلامت فردی و عمومی جامعه تاثیرگذار است. وی ادامه می‌دهد: درحال‌حاضر به‌طور تقریبی سهم هزینه‌های زیست‌محیطی در بودجه‌های پیش‌بینی شده صنایع معدنی کمتر از ۵درصد است که این میزان بسته به شرایط فعالیت این صنایع باید تا ۲۰درصد افزایش یابد. این کارشناس معدنی اضافه می‌کند: توسعه پایدار، همراه با حفظ صحیح محیط‌زیست از وظایف نسل حاضر است. منشأ بیشتر صدمات زیست‌محیطی در بخش معدن کشور فقدان دانش و نبود آموزش کافی و همچنین استفاده نکردن از فناوری‌های نوین است. آلودگی هوا، آب، خاک و آلودگی صوتی، نشست زمین، تخریب منابع طبیعی، تخریب ریخت‌شناسی زمین، تخریب میراث فرهنگی، از بین رفتن درختان و مراتع و ایجاد خطر برای حیات وحش و... از جمله اثرات مخرب زیست‌محیطی حاصل از فعالیت‌های صنعتی و معدنی به شمار می‌روند. وی تاکید می‌کند: به‌منظور جلوگیری از چالش‌های زیست‌محیطی، شایسته است همگام با استفاده از روش‌های سنتی مانند: اختلاط فاضلاب کارخانه‌ها، جداسازی باطله‌ها، پوشاندن مواد زائد، انحراف آب‌های سطحی، خردایش دوباره باطله‌ها، افزودن مواد قلیایی و...، شایسته است روش‌های نوین در این مقوله ابتدا شناسایی و سپس راهکارهای بکارگیری آن در کشور بررسی شود. به‌عنوان مثال استفاده از تکنیک‌های نوین خنثی‌سازی زهاب‌های اسیدی معادن با استفاده از افزایش (پی‌اچ)، تالاب‌های مصنوعی، اکسیژن‌دهی به آبگیرها، سدهای (پی‌آربی‌اس) و استفاده از روش بیوسولفید و... از جمله این روش‌ها هستند.
فناوری‌های دوستدار محیطزیستافشون کارشناس محیط زیست (اچ‌اس‌ای) شرکت ملی مس درباره فناوری‌های مورداستفاده در صنایع مس که دارای بالاترین استانداردهای محیط‌زیستی هستند و این صنعت را به‌عنوان صنعت دوستدار محیط‌زیست معرفی کرده‌اند، می‌گوید: فناوری‌های مورد استفاده در حوزه تغلیظ و ذوب مس عمدتا شامل ۳ بخش می‌شود: کنترل آلودگی هوا، کنترل گرد و غبار و کنترل پساب.
وی می‌افزاید: در بحث کنترل آلودگی هوا، کنترل گازهای so۲ در فرآیند استحصال اسید سولفوریک در ذوب است که بر هوای پاک تاثیر می‌گذارد و باید به‌عنوان یکی از استانداردهای اجباری آن را کنترل کنیم. اسید سولفوریک به‌عنوان یکی از محصولات مهم جانبی تولید مس استحصال می‌شود که بخشی از آن در خود کارخانه در مرحله استفاده از اکسیدها و سولفورهای کم‌عیار استفاده می‌شود. وی اضافه می‌کند: در مرحله کنترل آلودگی گرد و غبار ناشی از کنسانتره نیز که به اصطلاح به آن داست گرد و غبار می‌گویند با استفاده از سیستم‌های کنترلی مانند (یواس‌پی) جمع‌آوری می‌شوند و بعد با استفاده از فناوری‌دیگری به نام لیچینگ غبار، گرد و غبار را جذب کرده و از آنها مس محتوا استحصال می‌شود. این فناوری در مس سرچشمه به کار می‌رود در حالی که بدون این سیستم مقادیر کم گردوغبار نمی‌توان مستقیما شارژ کوره را وارد فرآیند تولید کرد. به این ترتیب این گرد و غبار باید در سوله‌هایی نگهداری شود تا به میزانی برسد که بتوان آن را برای شارژ کوره استفاده کرد. ضمن اینکه نگهداری آن نیز هزینه‌های مالی و زیست‌محیطی زیادی دارد و بهتر است با استفاده از این فناوری هزینه‌ها را نیز حذف کرد. افشون با بیان اینکه این دو مورد در پارامترهای زیست‌محیطی به‌عنوان استانداردهای اجباری باید حتما لحاظ شود، می‌گوید: گرد و غبارها اگر بزرگتر از اندازه‌هایی باشند که سازمان حفاظت از محیط‌زیست تعیین کرده، آلاینده شناخته می‌شوند ولی با استفاده از این فناوری‌ها که دوستدار محیط‌زیست شناخته می‌شوند تمام فرآیند تبدیل به فرآیند کنترل شده و خروجی آلاینده‌ای نخواهند داشت.
وی ادامه می‌دهد: این پسماندها در اثر احیا و اکسیداسیون، گازهای اسیدی تولید می‌کنند که می‌تواند به آب‌های زیرزمینی و سطحی نفوذ کند حتی در صورت انبارکردن که یک روش غیرمدیریتی در مورد پسماندها است امکان نشت و مخاطرات زیست‌محیطی وجود دارد.
این کارشناس محیط‌زیست شرکت ملی مس ادامه می‌دهد: درنهایت پسماندهای باقیمانده از همین فناوری‌ها نیز باید به‌صورت حفاظت‌شده کنترل شوند و بعد از جمع‌آوری تمامی آنها را ذخیره می‌کنند تا میزان اسیدیته آن مشخص شده و خنثی‌سازی شود. وی با اشاره به اینکه شرکت ملی مس تنها واحد صنعتی معدنی است که روغن‌های آسکارل را از چرخه تولید خود حذف کرد، اظهار می‌دارد: این روغن‌ها برای خنک‌کردن الکتروموتورهایی که در فناوری‌های قدیمی امریکایی به‌کار می‌رفت بسیار سمی و خطرناک هستند و کوچکترین نشتی آن در محیط کارخانه و محل دامپ می‌توانست محیط کارخانه را آلوده کند و باید تجهیزاتی که این روغن در آن به‌کار رفته بود را حذف می‌کردیم.
وی با بیان اینکه حذف این روغن جزو کنوانسیون بازل محسوب می‌شود که هدف این کنوانسیون حاکمیت جامع در حمل‌ونقل و امحای پسماندهای خطرناک است، ادامه می‌دهد: با صرف هزینه‌ای افزون‌بر ۱۰میلیارد تومان این تجهیزات با پکیج استاندارد و زیر نظر کارشناسان اروپایی به بندرعباس منتقل و از آنجا به فرانسه ارسال شد تا امحای آن انجام شود.
افشون در ادامه به استفاده از فناوری دیگری برای استفاده از آب در گردش فرآیند تولید اشاره کرده و می‌گوید: از سال ۸۵ نیز با استفاده از فناوریPAST TINKER آب استفاده‌شده در فرآیند تولید را از ۴۰درصد مواد جامد در مایع پساب به ۶۰درصد مواد جامد استحصالی از پساب رسانده و به این ترتیب آب به‌دست آمده از این فرآیند افزایش یافته و به همان میزان از استفاده از آب خام جلوگیری شد که این امر در استان کرمان که با مشکل کم‌آبی مواجه است به محیط زیست منطقه کمک کرد.
تاریخ انتشار : شنبه ۲ اسفند ۱۳۹۳ ساعت ۲۱:۰۷
کد مطلب: 21649
